قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» که حدود چهار سال پیش تصویب شد، در تلاش است تا معضلات جمعیتی ایران را حل کند. با این حال، گزارش‌ها نشان می‌دهند که با وجود تبلیغات گسترده و اقدامات اجرایی، نگرش‌های فرهنگی و باورهای عمومی، همچنان موانع بزرگی در مسیر فرزندآوری هستند.
چالش‌های فرهنگی و اقتصادی در مسیر «جوانی جمعیت»
فرزندآوری و باورهای فرهنگی جامعه
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مسأله فرزندآوری بیشتر از آن که به طبقه اجتماعی افراد مرتبط باشد، به فضای فکری و فرهنگی آن‌ها برمی‌گردد. این‌که فرد در طبقه اجتماعی پایین یا بالا قرار دارد، به‌تنهایی نمی‌تواند تعیین‌کننده تصمیمات مربوط به بچه‌دار شدن باشد.
فرزندآوری و نقش زنان
در گذشته، فرزندآوری بیشتر به‌عنوان یک وظیفه اجتماعی در نظر گرفته می‌شد، اما امروزه این تصمیم به اراده فردی زنان بستگی دارد. زنان به دلیل نقش مستقیم خود در بارداری و تربیت کودک، بیشترین سهم را در این تصمیم‌گیری دارند. بنابراین، تغییرات در نقش‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زنان تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری در این زمینه دارد.
چالش‌های اقتصادی و اجتماعی
با وجود تلاش‌های اقتصادی در قالب قانون «جوانی جمعیت»، موانع اقتصادی مانند ناامنی شغلی و تورم، همچنان بر تصمیمات خانواده‌ها تأثیرگذار است. در این شرایط، بسیاری از زوج‌ها تصمیم به بچه‌دار شدن نمی‌گیرند، زیرا نمی‌خواهند در شرایط نامطمئن اقتصادی وارد چنین فرآیندی شوند.
تغییر نگرش‌ها و چالش‌های فرهنگی
در پژوهش‌ها دیده می‌شود که معنای فرزندآوری تغییر کرده است. در گذشته، داشتن فرزند نماد پایداری خانواده و شادی بود، اما اکنون فرزندآوری بیشتر به‌عنوان یک انتخاب فردی و پرهزینه به‌شمار می‌رود. از این رو، بسیاری از زوج‌ها ترجیح می‌دهند که فرزندآوری را به تأخیر بیندازند یا حتی از آن صرف‌نظر کنند.
نتیجه‌گیری
فرزندآوری دیگر یک امر جمعی و وابسته به خانواده‌های بزرگ نیست، بلکه کاملاً فردی شده است و به همین دلیل فشارهای اجتماعی برای آن کاهش یافته است. اگرچه اقدامات اقتصادی در قانون «جوانی جمعیت» تلاش می‌کنند تا فرزندآوری را تشویق کنند، اما نگرش‌های فرهنگی و باورهای ذهنی مردم همچنان موانع اصلی در این مسیر هستند.
