به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، پژوهشی جامع با عنوان “چاپ چهاربعدی پلیمرهای حافظه‌دار مغناطیسی: به سوی راهکارهای پایدار در رباتیک نرم، پوشیدنی‌ها و دستگاه‌های زیست‌پزشکی” در نشریه معتبر Advanced Science منتشر شده است. این مقاله مروری که توسط دکتر مصطفی باغانی و دکتر مجید بنی‌اسدی از اعضای هیأت علمی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران، و دکتر داوود رحمت‌آبادی، پژوهشگر دانشگاه تهران، به همراه تیمی بین‌المللی انجام شده، به بررسی طراحی، ساخت و کاربرد پلیمرهایی می‌پردازد که با فناوری چاپ چهاربعدی ادغام شده‌اند و می‌توانند در پاسخ به میدان مغناطیسی، شکل یا عملکرد خود را تغییر دهند. این پژوهش در نشریه Advanced Science از انتشارات وایلی (با ضریب تأثیر ۱.۱۴) منتشر شده است.
فناوری چاپ چهاربعدی، که فراتر از چاپ سه‌بعدی است، با اضافه کردن بعد زمان به فرآیند، امکان ایجاد اشیایی با قابلیت تغییر شکل و عملکرد در طول زمان را فراهم می‌کند. این تکنولوژی به‌ویژه در زمینه ساخت ربات‌های نرم، دستگاه‌های پوشیدنی هوشمند و ایمپلنت‌های پزشکی نویدبخش است. در این مقاله، محققان دانشگاه تهران و همکاران بین‌المللی‌شان، به بررسی پیشرفت‌های اخیر در زمینه چاپ چهاربعدی پلیمرهای حافظه‌دار مغناطیسی پرداخته‌اند. پلیمرهای حافظه‌دار، مواد هوشمندی هستند که می‌توانند پس از تغییر شکل، به شکل اولیه خود بازگردند. ادغام این پلیمرها با فناوری چاپ چهاربعدی و قابلیت پاسخگویی به میدان مغناطیسی، امکان کنترل از راه دور شکل و عملکرد این مواد را فراهم می‌آورد.
دکتر باغانی در این خصوص می‌گوید: «فناوری چاپ چهاربعدی با پلیمرهای حافظه‌دار، افق جدیدی در ساخت سیستم‌های هوشمند و قابل برنامه‌ریزی ایجاد کرده که می‌توانند از راه دور کنترل شوند. این امر به‌ویژه در کاربردهای پزشکی که امکان دخالت فیزیکی مستقیم وجود ندارد، حیاتی است.» این قابلیت در جراحی‌های کم‌تهاجمی، رباتیک پزشکی و ساخت ایمپلنت‌های قابل تنظیم، بسیار ارزشمند خواهد بود. تصور کنید ایمپلنت‌هایی که بدون نیاز به جراحی مجدد، قابل تنظیم یا تعمیر باشند. این دستاورد می‌تواند تحول عظیمی در پزشکی ایجاد کند.
دکتر بنی‌اسدی نیز با اشاره به جنبه‌های پایدار و زیست‌سازگار این مواد، بیان می‌دارد: «این مقاله نه تنها دستاوردهای فعلی را جمع‌بندی می‌کند، بلکه مسیرهای تحقیقاتی آینده را برای توسعه نسل بعدی مواد هوشمند چندمنظوره ترسیم می‌کند. تمرکز ما بر روی توسعه موادی است که علاوه بر عملکرد بالا، از نظر زیستی، سازگار و پایدار باشند.» استفاده از مواد زیست‌سازگار در ساخت ایمپلنت‌ها و دستگاه‌های پزشکی، از بروز واکنش‌های ایمنی ناخواسته جلوگیری کرده و باعث افزایش طول عمر و کارایی این دستگاه‌ها می‌شود. پایداری مواد نیز در حفظ محیط زیست و کاهش اثرات مخرب ناشی از زباله‌های الکترونیکی و پزشکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
گروه تحقیقاتی دانشگاه تهران، سابقه‌ای طولانی و درخشان در زمینه چاپ سه بعدی و چهاربعدی، پلیمرهای حافظه‌دار و کامپوزیت‌های پیشرفته دارند. این گروه تاکنون بیش از چهل مقاله معتبر بین‌المللی در این حوزه منتشر کرده‌اند که شامل تحقیقات گسترده‌ای در زمینه سنتز پلیمرهای حافظه شکلی جدید، تکنولوژی ساخت و پرینت این پلیمرها، مکانیسم‌های فعال‌سازی و کاربردهای آن‌ها و چالش‌های پیش رو است. بیش از ده رفرنس از مقاله حاضر، دستاورد تحقیقات گذشته همین گروه تحقیقاتی در دانشگاه تهران است. این نشان از یک تلاش مداوم و هدفمند برای پیشرفت در این حوزه نوآورانه دارد.
انتشار این مقاله به صورت دسترسی آزاد، فرصتی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان در سراسر جهان فراهم آورده تا به یافته‌های این تحقیق دسترسی داشته باشند. این اقدام شایسته تقدیر است و به گسترش دانش و همکاری علمی بین‌المللی کمک می‌کند. این مقاله می‌تواند الهام‌بخش بسیاری از پژوهشگران در سراسر جهان باشد و راه را برای توسعه و کاربردهای بیشتر این فناوری نوظهور هموار کند. اهمیت این پژوهش فراتر از یک مقاله علمی است و نشان از پتانسیل بالای ایران در عرصه فناوری‌های پیشرفته دارد. این دستاورد می‌تواند به پیشرفت‌های قابل توجهی در حوزه‌های مختلف از جمله پزشکی، رباتیک و صنعت منجر شود.
در نهایت، انتشار این پژوهش در یک نشریه معتبر بین‌المللی، نشان‌دهنده جایگاه علمی برجسته محققان ایرانی در سطح جهانی است و نویدبخش پیشرفت‌های بیشتر در زمینه فناوری‌های نوین است. اخبار جهان امیدوار است که این دستاورد مهم علمی، مورد توجه و حمایت بیشتر مسئولین قرار گیرد تا زمینه‌های لازم برای تجاری‌سازی و توسعه بیشتر این فناوری در کشور فراهم شود.
منبع: خبرگزاری مهر
