حسین فروتن‌مهر، یکی از چهره‌های تحول‌آفرین در صنعت بتن ایران است. او در سال ۱۳۵۴ با تأسیس یک کارخانه بتن، مفهوم کیفیت‌گرایی را بر پایه تجربه، استاندارد و آموزش وارد این صنعت کرد. به همین دلیل، امروز بسیاری او را «پدر صنعت بتن ایران» می‌شناسند.
آغاز یک مسیر و انتخابی که جریان ساخت را تغییر داد
در دهه ۱۳۵۰، تولید بتن آماده در ایران در حال صنعتی شدن بود. با وجود فعالیت چند کارخانه، کیفیت محصولات فاصله زیادی با استانداردهای روز داشت و از ثبات لازم برخوردار نبود. در چنین شرایطی، فروتن‌مهر مسیری دشوار اما تأثیرگذار را انتخاب کرد و کارخانه‌ای بر پایه روش‌مندی، آزمون‌پذیری و پایبندی به استانداردها بنا نهاد. این تصمیم، بیش از آنکه یک انتخاب اقتصادی باشد، یک رویکرد حرفه‌ای بود. او از همان ابتدا، کیفیت را تعهد شخصی خود دانست و مسئولیت آن را پذیرفت.
کیفیت به‌عنوان تعهد حرفه‌ای، نه نتیجه‌ای اتفاقی
از دیدگاه حسین فروتن‌مهر، کیفیت محصول بازتابی از تفکر انسان‌هاست. او معتقد است که دوام بتن تنها در صورتی محقق می‌شود که اندیشه‌ای پایدار در پس تولید آن وجود داشته باشد. این دیدگاه در شعار همیشگی او نیز تکرار می‌شود: «دوام بتن، کلید توسعه پایدار». این شعار به تدریج به فلسفه کاری مجموعه او تبدیل شد و دوام بتن را نه تنها به معنای مقاومت فیزیکی، بلکه نمادی از پایداری تفکر مهندسی، احترام به منابع و نگاه بلندمدت به توسعه ملی معرفی کرد.
ارتقای کارایی و رده‌های مقاومتی با تکیه بر تحقیق و توسعه
با ایجاد نظم در فرآیندهای تولید، زمینه برای تولید بتن‌های با کارایی بالا فراهم شد. بهبود طرح‌های اختلاط، استفاده از افزودنی‌های تخصصی، دقت در نسبت‌ها و عمل‌آوری صحیح، به افزایش مقاومت و دوام بتن منجر گردید. این پیشرفت‌ها حاصل فعالیت‌های پژوهشی درون کارخانه بود که با هدف پاسخگویی به نیازهای فنی کارفرمایان و مجریان انجام می‌شد. نتیجه این رویکرد، توسعه سبد محصولات و انطباق کیفیت با شرایط اقلیمی و اجرایی کشور بود.
تجربه میدانی و زبان مشترک استاندارد
فروتن‌مهر به عنوان یک صنعتگر میدانی، تجربیات و مشاهدات خود در کارخانه را به محافل فنی و صنفی منتقل کرد. این کار به ایجاد یک زبان مشترک میان تولیدکننده، ناظر و مجری کمک کرد. تأکید او بر اینکه استاندارد تنها حداقل کیفیت قابل قبول است و هدف اصلی باید بهبود مستمر باشد، باعث شد استانداردسازی از یک الزام اداری به یک فرهنگ حرفه‌ای تبدیل شود. در این فرهنگ، کیفیت دیگر یک عدد در برگه آزمایش نیست، بلکه یک رفتار سازمانی است که تمام اعضای زنجیره تولید به آن متعهد هستند.
مدیریت در شرایط متغیر و پایداری عملیات
مدیریت صنعتی طی پنج دهه، با چالش‌های اقتصادی و اجرایی گوناگونی همراه بوده است. محدودیت در تأمین مواد اولیه، نوسانات بازار و فرسودگی تجهیزات، عواملی هستند که می‌توانند کیفیت را تهدید کنند. راهکار فروتن‌مهر برای مقابله با این چالش‌ها، تنوع‌بخشی به منابع، نوسازی تجهیزات، نگهداری پیشگیرانه و بازمهندسی فرآیندها بود تا کیفیت تولید تحت تأثیر شرایط بیرونی قرار نگیرد.
سرمایه انسانی؛ مدرسه‌ای در دل کارخانه
از نگاه فروتن‌مهر، کارخانه تنها یک محل تولید نیست، بلکه یک مرکز آموزشی است. او با برگزاری دوره‌های آموزشی درون‌سازمانی و تدوین دستورالعمل‌های کاربردی، به اپراتورها، آزمایشگران و رانندگان کمک کرد تا اهمیت کیفیت را درک کرده و از آن محافظت کنند. همکاران او بر سه ویژگی اصلی در شیوه مدیریتش تأکید دارند: حوصله در آموزش، دقت در جزئیات و اصرار بر ایمنی. این رویکرد به کاهش خطای انسانی و واکنش سریع به مشکلات منجر شد.
پیوند صنعت و دانشگاه؛ دو سوی یک مسیر مشترک
ایجاد ارتباط میان دانشگاه و صنعت، یکی دیگر از اقدامات مؤثر فروتن‌مهر بود. با باز کردن درهای آزمایشگاه به روی دانشجویان و برگزاری بازدیدهای علمی، دانش نظری به واقعیت‌های اجرایی نزدیک‌تر شد. این تعامل به تربیت نسلی از مهندسان کمک کرد که هم با استانداردها آشنا هستند و هم محدودیت‌های اجرایی را درک می‌کنند.
جمع‌بندی؛ معنای یک لقب در پرتو یک روش
لقب «پدر صنعت بتن ایران» برای حسین فروتن‌مهر، بیش از یک عنوان تشریفاتی، خلاصه‌ای از یک روش مدیریتی است. روشی عمل‌گرا و معیارمحور که طی پنج دهه، کیفیت را به یک فرهنگ حرفه‌ای تبدیل کرد و صنعت بتن را به نظامی قابل اعتماد ارتقا داد. معنای این لقب در نهایت، اعتمادی است که به کیفیت محصولات او وجود دارد؛ اعتمادی که هر روز در فرآیند تولید، از کارخانه تا کارگاه، ساخته و حفظ می‌شود.
