به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از Medical Express، تحقیقات جدید نشان می‌دهد آلودگی هوا علاوه بر آسیب به ریه و قلب، بر سیستم متابولیک بدن نیز تأثیر منفی دارد. این آلودگی خطر ابتلا به اختلالاتی مانند دیابت نوع ۲ و مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهد. در همین راستا، یک مطالعه جدید به سرپرستی فرانچسکو پانینی، استاد دانشگاه زوریخ و بیمارستان دانشگاهی زوریخ، به بررسی ارتباط میان آلودگی هوا و اختلالات متابولیک مانند چاقی پرداخته است.
آزمایش تأثیر آلودگی مزمن بر موش‌ها
در این پژوهش، محققان برای شبیه‌سازی آلودگی هوای شهری، موش‌های آزمایشگاهی را به مدت ۲۴ هفته، روزانه شش ساعت و پنج روز در هفته در معرض ذرات ریز PM۲.۵ قرار دادند. این ذرات با قطر کمتر از ۲.۵ میکرومتر، قابلیت نفوذ به اعماق ریه‌ها را دارند. نتایج پس از حدود پنج ماه نشان داد موش‌های در معرض آلودگی، دچار مشکلات متابولیکی جدی شدند. از جمله این مشکلات می‌توان به اختلال در حساسیت به انسولین و عملکرد نادرست چربی قهوه‌ای اشاره کرد. چربی قهوه‌ای بافتی است که وظیفه تولید گرما، سوزاندن کالری و حفظ تعادل انرژی بدن را بر عهده دارد.
تغییرات ژنتیکی و اپی‌ژنتیک
بررسی‌های مولکولی نشان داد که ذرات PM۲.۵ باعث اختلال در بیان ژن در سلول‌های چربی قهوه‌ای می‌شوند. این اختلال بر ژن‌های مرتبط با تولید گرما، متابولیسم چربی و مقابله با استرس اکسیداتیو تأثیر گذاشت. همچنین، افزایش تجمع چربی، آسیب بافتی و فیبروز در این موش‌ها مشاهده شد. این اختلالات ناشی از تغییرات اپی‌ژنتیکی، مانند تغییر در متیلاسیون DNA و بازسازی کروماتین بود. این تغییرات بدون عوض کردن کد ژنتیکی، بر فعال یا غیرفعال شدن ژن‌ها اثر می‌گذارند.
محققان دو آنزیم کلیدی به نام‌های HDAC۹ و KDM۲B را شناسایی کردند که در این فرآیند نقش دارند. تحلیل‌ها نشان داد افزایش فعالیت این دو آنزیم، نشانگرهای شیمیایی تقویت‌کننده بیان ژن طبیعی در سلول‌های چربی قهوه‌ای را کاهش می‌دهد. پانینی توضیح داد: «وقتی فعالیت این دو آنزیم را به صورت تجربی مهار کردیم، عملکرد چربی قهوه‌ای به شکل قابل توجهی بهبود یافت، اما فعال‌سازی آن‌ها باعث بدتر شدن متابولیسم شد.»
یافته‌های این مطالعه تأیید می‌کند که آلودگی ناشی از ذرات ریز یک تهدید مستقیم برای تعادل متابولیک بدن است. این تأثیر فقط به دلیل التهاب یا استرس اکسیداتیو نیست، بلکه از طریق تغییر در نحوه تنظیم ژن‌ها در سلول‌ها نیز اتفاق می‌افتد. وی در پایان گفت: «این نتایج به ما کمک می‌کند تا نقش آلاینده‌های محیطی مانند PM۲.۵ را در بروز بیماری‌های متابولیک بهتر درک کنیم و اهداف جدیدی برای پیشگیری و درمان این بیماری‌ها بیابیم.» این پژوهش در مجله JCI Insight منتشر شده است.
منبع: Medical Express
