به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از شرق؛ محسن هاشمی رفسنجانی در اظهاراتی به تشریح راهکارهایی برای بهبود شرایط کشور پرداخته و بر ضرورت اتخاذ رویکردهای نوین در سیاست داخلی و خارجی تاکید کرده است.
نخستین گام از نظر وی، رهایی دیپلماسی از محدودیت‌های شعاری است. دستگاه سیاست خارجی باید از اختیارات و انعطاف بیشتری برخوردار باشد تا بتواند بدون پذیرش تعهداتی فراتر از توان کشور، همواره درهای تعامل و گفت‌وگو را باز نگه دارد. او معتقد است مذاکره صرفاً به معنای سازش نیست، بلکه ابزاری کارآمد برای مدیریت بحران، خرید زمان و گشودن مسیرهای جدید است.
با اتخاذ چنین رویکردی، ایران می‌تواند با موضعی فعال به استقبال تحولات جهانی برود و ضمن حفظ منافع ملی، فرصت‌های نوینی را برای کاهش فشارها و ارتقای جایگاه منطقه‌ای خود ایجاد کند. نکته حائز اهمیت این است که همواره ظرفیت پذیرش پیشنهادهای منطقی و عادلانه وجود داشته باشد تا بتوان در هر لحظه، گامی به سوی ثبات و توسعه برداشت.
محسن هاشمی رفسنجانی در ادامه با اشاره به ضرورت تقویت بنیه دفاعی، بر این نکته تاکید می‌کند که کارآمدی آن باید در عمل به اثبات برسد، نه در تبلیغات پرهیاهو. در دنیای امروز که رسانه‌ها و افکار عمومی به بخشی جدایی‌ناپذیر از قدرت تبدیل شده‌اند، اظهارات جنگ‌طلبانه بیش از آنکه بازدارندگی ایجاد کند، می‌تواند موجب سوءتفاهم و افزایش فشارها شود. به اعتقاد وی، اگر نیروهای نظامی تمرکز خود را بر مسئولیت‌های اصلی معطوف کنند و از حضور مداوم در تریبون‌ها بپرهیزند، هم بازدارندگی واقعی تقویت خواهد شد و هم اعتماد عمومی افزایش خواهد یافت.
این فعال سیاسی، بزرگ‌ترین مانع توسعه اقتصادی ایران را نه صرفاً تحریم‌های خارجی، بلکه بوروکراسی سنگین، قوانین دست‌وپاگیر و نهادهای ناکارآمد داخلی می‌داند. او معتقد است زمانی که دولت و نظام بانکی با مقررات محدودکننده، مسیر فعالیت‌های اقتصادی مردم را مسدود می‌کنند، امیدی به رونق پایدار باقی نخواهد ماند. راهکار پیشنهادی وی، آزادسازی فعالیت‌های اقتصادی، کاهش مداخلات غیرضروری دولت و تسهیل فضای کسب‌وکار است. او تاکید می‌کند که کشور نمی‌تواند هم‌زمان بار تحریم‌های سنگین و محدودیت‌های داخلی را تحمل کند و در شرایط کنونی، باید به اقدامات ویژه‌ای دست زد؛ اقداماتی همچون جسارت در اصلاح ساختارها، اعتماد به نیروی خلاق جامعه و فراهم‌کردن زمینه برای ابتکار و تولید. در این صورت، حتی سنگین‌ترین فشارها نیز می‌توانند به فرصتی برای جهش تبدیل شوند.
محسن هاشمی رفسنجانی بازسازی سرمایه اجتماعی را یک ضرورت حیاتی برمی‌شمرد و معتقد است که یکی از ریشه‌های بحران کنونی، فاصله روزافزون میان حکومت و جامعه است. برخورد امنیتی با فعالان مدنی و سیاسی نه‌تنها مشکلات را حل نکرده، بلکه اعتماد را نیز از بین برده است. ایران نیازمند حاکمیتی با اعتمادبه‌نفس بیشتر است؛ حاکمیتی که میان نقد سازنده و خیانت، مرز مشخصی قائل شود و تنها بر اساس اسناد روشن و متقن با خائنان واقعی برخورد کند، نه بر اساس برداشت‌های تنگ‌نظرانه و سلیقه‌ای. وی تاکید دارد که تنها از طریق گشایش سیاسی، مدارا و پذیرش نقد است که سرمایه اجتماعی می‌تواند احیا شده و جامعه بار دیگر به آینده امیدوار شود.
تعامل مردمی با جهان، از دیگر راهکارهای پیشنهادی محسن هاشمی رفسنجانی برای گشودن افق‌های تازه است. او معتقد است که ایران نمی‌تواند در انزوا به پیشرفت دست یابد و تقویت رفت‌وآمدهای دانشگاهی، علمی، فرهنگی و گردشگری، بهترین راه برای پیوند دادن جامعه ایران با جهان است. ایجاد فضایی امن برای این تبادلات، کشور را از اتهامات امنیتی می‌رهاند و تصویری مثبت‌تر از ایران به نمایش می‌گذارد. وی همچنین معتقد است که شفافیت در انتشار اسناد مربوط به پرونده‌های واقعی جاسوسی یا خرابکاری، فرصت سوءاستفاده تبلیغاتی را از طرف مقابل می‌گیرد و نشان می‌دهد که ایران کشوری مسئول و قانون‌مدار است.
به این ترتیب، بازسازی اعتماد در داخل و تعامل سازنده در خارج، می‌تواند دو بال اصلی برای عبور ایران از دشوارترین مقاطع تاریخی باشد.
عقلانیت منطقه‌ای، از دیگر مواردی است که محسن هاشمی رفسنجانی بر آن تاکید دارد. او معتقد است که نفوذ ایران در منطقه واقعیتی انکارناپذیر است، اما نیازی به اعلام آشکار و پیوسته آن وجود ندارد. در شرایط کنونی، کاهش سطح مداخلات علنی و حرکت در مسیر دیپلماسی پنهان می‌تواند هم هزینه‌ها را کاهش دهد و هم دستاوردها را افزایش بخشد. زمانی که نفوذ با عقلانیت و تدبیر همراه شود، قدرت ایران در منطقه پایدارتر و پذیرفتنی‌تر خواهد بود.
تنوع‌بخشی به روابط خارجی، راهی مطمئن برای کاهش فشارها از نظر این فعال سیاسی است. چین، روسیه و سایر قدرت‌های شرقی، هرچند جایگزین کاملی برای غرب نیستند، اما می‌توانند بخشی از بار فشارهای اقتصادی و سیاسی را تعدیل کنند. ایران باید در اجرای توافقات قبلی با این کشورها جدیت بیشتری نشان دهد و در عین حال، مراقب باشد تا رابطه‌ای یک‌سویه و وابسته شکل نگیرد. تنوع شرکا، امکان مانور بیشتر و استقلال عمل بالاتری به کشور می‌بخشد و ایران را به بازیگری متوازن‌تر در نظام بین‌الملل تبدیل می‌کند.
اقتصاد مرزی و منطقه‌ای می‌تواند به موتور محرکه‌ای تازه برای ایران تبدیل شود. بازارهای مرزی با کشورهای همسایه، ظرفیت‌های فراوانی برای تجارت، سرمایه‌گذاری و تبادل کالا دارند. تسهیل رفت‌وآمد، چشم‌پوشی موقت از برخی مقررات سخت‌گیرانه پولی و مالی و ایجاد چارچوب‌های نظارتی شفاف، فرصتی استثنائی برای کاهش فشار تحریم‌ها فراهم می‌کند. این سیاست، علاوه بر آنکه به معیشت مردم مناطق مرزی رونق می‌بخشد، منابع ارزی تازه‌ای نیز برای کشور ایجاد خواهد کرد.
محسن هاشمی رفسنجانی در پایان تاکید می‌کند که ایران امروز در میانه شرایط دشواری قرار دارد که نه با انکار می‌توان از آن گریخت و نه با تکرار روش‌های قدیمی می‌توان بر آن غلبه کرد. راه نجات، در عقلانیت سیاسی، اقتصادی آزادتر، دیپلماسی فعال، بازسازی اعتماد اجتماعی و کاستن از تنش‌های غیرضروری نهفته است.
اگر چنین رویکردی با شجاعت و تدبیر در دستور کار قرار گیرد، ایران می‌تواند از وضعیت بن‌بست عبور کرده و جایگاه خود را در نظم جهانی متلاطم حفظ و حتی تقویت کند. در غیر این صورت، خطر فرسایش داخلی و فشار خارجی بیش از هر زمان دیگری آینده کشور را تهدید خواهد کرد. انتخاب امروز، انتخابی سرنوشت‌ساز است؛ تکرار فرسایش یا گشودن افقی تازه برای ملت ایران.
منبع : تابناک
