به گزارش وبسایت اخبار جهان، یک کفش ۶۵۰ ساله در مکانی غیرمنتظره کشف شد: لانه یک همای سعادت.
همای سعادت، پرنده‌ای که در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد، جذابیت این کشف را دوچندان می‌کند. از منظر جانورشناسی، این کفش در لانه نوعی لاشخور پیدا شده که به دلیل تغذیه از استخوان، به «استخوان‌خوار» نیز شهرت دارد. نام علمی این پرنده Gypaetus Barbatus و نام انگلیسی آن Bearded vulture (کرکس ریش‌دار) است.
این صندل بافته‌شده از چمن‌ها و شاخه‌ها که «آگوبیا» نامیده می‌شود، بر اساس تحقیقات انجام‌شده، بین ۶۵۲ تا ۶۹۶ سال قدمت دارد.
**ماجرای کشف کفش**
داستان این کشف جالب از این قرار است که حدود شش قرن پیش، یکی از ساکنان جنوب اسپانیا این کفش زمخت بافته‌شده از چمن‌ها و شاخه‌ها را یا از پایش درآورد یا آن را گم کرد. معمولاً چنین کفشی با گذر زمان تجزیه می‌شود، اما زمانی که یک همای سعادت آن را برداشت و به لانه‌اش در یک غار برد، سرنوشت متفاوتی برایش رقم خورد.
هوای خشک و خنک غار باعث شد کفش به‌طور کامل حفظ شود. کفش در میان شاخه‌ها پنهان ماند و با توجه به این که کرکس‌ها به خوبی از لانه خود نگهداری می‌کنند، احتمالاً این لانه برای مدت‌زمان طولانی توسط نسل‌های مختلف کرکس‌ها مورد استفاده قرار گرفته و کفش سالم باقی‌مانده است.
بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴، محققان با استفاده از طناب از صخره‌ها پایین رفتند تا به ۱۲ لانه همای سعادت برسند و محتویات آن‌ها را بررسی کنند. آن‌ها کفش را به همراه بیش از ۲۰۰ شیء دیگر که همگی متعلق به انسان‌ها بودند، کشف کردند. برخی از این اشیاء مربوط به قرون‌وسطی بودند. این یافته‌ها در مطالعه‌ای در مجله Ecology منتشر شده‌اند.
بررسی بیشتر اشیای طبیعی و انسانی حفظ‌شده در لانه‌های کرکس می‌تواند اطلاعات جدیدی درباره تاریخ بشر و همچنین تاریخ اکوسیستمی که این اشیاء را از گذر زمان محافظت کرده، در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
یک آگوبیای دیگر نیز از لانه‌های کرکس ریش‌دار کشف شده است، اما تاریخ دقیق آن مشخص نشده است.
**پرنده‌ای شکاری با تخصص جمع‌آوری گنجینه‌ها**
کرکس ریش‌دار یا همای سعادت، تنها گونه‌ای از کرکس‌ها است که تخصص آن خوردن استخوان‌هاست. این پرندگان اسکلت لاشه‌ها را خرد می‌کنند و می‌خورند. آن‌ها در کوه‌ها زندگی می‌کنند و اغلب در گوشه‌های محافظت‌شده‌ای مانند غارهای صخره‌ای لانه می‌سازند.
شرایط آب و هوایی خاص غار می‌تواند موادی را که کرکس‌ها در هنگام پرورش جوجه‌ها به لانه اضافه می‌کنند، حفظ کند: شاخه‌های تازه، پشم گوسفند برای گرم نگه‌داشتن تخم‌ها و بخشی از لاشه بز برای تغذیه جوجه‌ها.
آنتونی مارگالیدا، بوم‌شناس مؤسسه بوم‌شناسی پیرنه در اسپانیا و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید این لانه‌ها ممکن است حتی پس از ناپدید شدن خود پرندگان نیز باقی بمانند.
**گنجینه‌ای از اشیای جالب**
دانشمندان درون ۱۲ لانه، مجموعه‌ای از اشیای جالب را یافتند. بسیاری از این اشیاء از لاشه‌هایی آمده بودند که کرکس‌ها از آن‌ها تغذیه کرده بودند. به عنوان مثال، ۸۶ سُم و بیش از ۲۱۰۰ استخوان پیدا شد. همچنین، ده‌ها قطعه پوسته تخم‌مرغ از جوجه‌هایی که از تخم درآمده بودند، یافت شد.
تیم تحقیقاتی همچنین اشیای انسانی نیز پیدا کرد، از جمله منسوجات و ابزارها. به عنوان مثال، یک تیرکمان که از گیاه الیافی به نام اسپارتو بافته شده بود. آن‌ها حتی یک سرپیکان تیرکمان زنبورکی پیدا کردند که یا به عنوان شاخهای برای ساخت لانه استفاده شده یا درون لاشه حیوانی گیر کرده بود.
محققان با استفاده از روش تجزیه کربن-۱۴ توانستند سن برخی از اشیای موجود در دو لانه را تخمین بزنند. صندل بافته‌شده از اسپارتو (یکی از چند کفش مشابه) حدود ۶۷۵ سال قدمت داشت. یک تکه از سبد بافته‌شده حدود ۱۵۰ سال قدمت داشت. مارگالیدا به ویژه از تکه‌ای چرم گوسفندی که حدود شش و نیم قرن قدمت داشت و با خطوطی از خاک سرخ (اخرا) رنگ‌آمیزی شده بود، شگفت‌زده شد.
لانه‌های قدیمی کرکس ریش‌دار در اسپانیا شامل بقایای زیادی از حیوانات شکارشده بود، از جمله این بقایا شاخهای بز بود.
**کاربرد یا دکور؟ اشیای انسانی در لانه‌ها**
دانشمندان همیشه نمی‌دانند چرا اشیای انسانی در لانه‌های کرکس پیدا می‌شوند، اما در برخی موارد ممکن است دلیل عملی داشته باشد. مارگالیدا می‌گوید که در یک لانه کرکس امروزی یک تی‌شرت پیدا کرده که شاید به عنوان جایگزینی برای پشم گوسفند برای گرم نگه‌داشتن تخم‌ها، زمانی که پشم در دسترس نبوده است، استفاده شده باشد.
منبع : عصر ایران
