به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، بدن، به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و چندلایه‌ترین مفاهیم در تاریخ هنر و فلسفه انسانی، همواره مورد توجه بوده است. این مفهوم، فراتر از یک موجودیت فیزیکی، به عنوان واسطه‌ای برای ارتباط انسان با جهان هستی و محور تجربه‌های زیستی و فرهنگی او عمل می‌کند. در طول تاریخ، تعریف بدن دستخوش تغییرات متعددی شده و در چارچوب باورها، پندارها و رفتارهای اجتماعی شکل گرفته است؛ از کالبد زیبا و فرم بصری در هنر کلاسیک تا ابزاری برای شناخت و نشانه هویت در دنیای امروز. نمایشگاه «بدنمندی در زیست‌مکان ایران امروز» با هدف به تصویر کشیدن این پیچیدگی و تنوع در تجربه بدن در یک بستر هنری، تلاش می‌کند تا نشان دهد که درک ما از جهان بدون فهم بدن ناقص خواهد بود.
این نمایشگاه با حضور ۹ هنرمند معاصر از جمله لاله آیتی، طهمورث بهادرانی، مهدی تمیزی، فهیمه حقیقی، پری زنگنه، پروانه سیلانی، رسول معرک‌نژاد، نوشین نفیسی و فرناز نیکوخواه، آثار متنوعی را در قالب رسانه‌های مختلف از جمله نقاشی، حجم، چیدمان، ویدئو آرت و هنر دیجیتال ارائه می‌دهد. این آثار به بررسی رفتار و تجربه بدن در زیست اجتماعی ایران امروز می‌پردازند.
در آستانه برگزاری این نمایشگاه، مصاحبه‌ای با طهمورث بهادرانی، کیوریتور و راهبر فکری پروژه، انجام شده است تا مخاطبان با رویکرد نظری، نحوه انتخاب هنرمندان، رسانه‌ها و نگاه انتقادی نمایشگاه نسبت به بدن و بدنمندی در ایران امروز بیشتر آشنا شوند.
این مصاحبه فرصتی است برای درک بهتر پرسش‌ها و چالش‌هایی که آثار ارائه‌شده در نمایشگاه «بدنمندی در زیست‌مکان ایران امروز» مطرح می‌کنند. این نمایشگاه قرار است از روز جمعه ۱۱ مهر در گالری دیدار اصفهان آغاز به کار کند.
طهمورث بهادرانی، کیوریتور نمایشگاه گروهی «بدنمندی در زیست‌مکان ایران امروز» در پاسخ به این سوال که چرا عنوان «بدنمندی در زیست‌مکان ایران امروز» انتخاب شده و قرار است در این نمایشگاه چه چیزی روایت شود، گفت: «عنوان نمایشگاه، نگاهی از دریچه چشم هنرمندان به مسئله بدنمندی در زیست‌مکان ایران است. همه ما این تجربه را زیسته‌ایم و این‌بار تلاش کرده‌ایم آن را روایت کنیم. هر هنرمند از زاویه دید خود به این موضوع پرداخته است.»
بهادرانی افزود: در این نمایشگاه ۹ هنرمند حضور دارند که هر کدام دیدگاه شخصی خود را در قالب یک اثر ارائه می‌دهند. بدنمندی همواره وجود داشته است؛ یعنی تا زمانی که انسان بوده، بدن هم بوده است. حتی در همین لحظه که در حال گفت‌وگو هستیم، بدن کارکرد زیستی خود را دارد. اما تعریف بدن در طول تاریخ تغییر کرده است. بسته به شناختی که از بدن به دست می‌آید و تجربه‌هایی که در جغرافیاهای مختلف شکل می‌گیرد، تعریف بدن متفاوت می‌شود. علوم جدید، فرهنگ‌ها و باورها همواره در حال بازتعریف زیست ما هستند.
به گفته وی، اکنون در موقعیتی قرار داریم که می‌توان آن را «دوره گذار» نامید. این دوره گذار به‌ویژه به واسطه شبکه‌های اجتماعی و علوم روز اتفاق می‌افتد. بخشی از این تغییرات آشکار است و دیده می‌شود، بخشی هم در زیر پوست زندگی اجتماعی جریان دارد و رشد می‌کند. نگاه هنرمندان در این نمایشگاه به همین مسئله معطوف است. آن‌ها تجربه‌های خود را در قالب هنر مفهومی بروز داده‌اند و بیش از آنکه پاسخی ارائه کنند، یک پرسش و چالش را مطرح می‌سازند. هدف این است که مخاطب بر موضوع تمرکز کند و توجه نشان دهد. این مسئله می‌تواند موضوعی روز باشد که بسته به تخصص افراد، از جمله جامعه‌شناسان و روان‌شناسان، باید بیشتر بر روی آن کار شود.
در خصوص مفهوم بدنمندی در این نمایشگاه و رویکرد نظری آن، بهادرانی توضیح داد: «این نمایشگاه در چارچوب هنر معاصر تعریف می‌شود. یعنی آنچه می‌بینید بیش از هر چیز به پرسش‌های مربوط به زیست اجتماعی امروز مربوط است. ما در قالب یک پرده هنری تلاش کرده‌ایم این مسائل را نمایش دهیم. تفاوت کار ما با بسیاری از نمایشگاه‌های دیگر این است که آن‌ها معمولاً یک کالای هنری تولید می‌کنند؛ اثری که بر اساس سنت‌ها ساخته می‌شود و دارای ساختار و زیبایی‌شناسی خاصی است و به‌عنوان کالا ارزش‌گذاری می‌شود. اما ما تابع آن نیستیم. در اینجا مضمون و موضوع و گفتمانی که پشت اثر قرار دارد اهمیت دارد.»
بهادرانی در پاسخ به سوالی درباره انتخاب عنوان «بدنمندی ایران امروز» و ارتباط آن با وضعیت اجتماعی و فرهنگی امروز ایران گفت: «امروز همه ما با بحث جهانی‌شدن و رسانه‌ها آشنا هستیم. به‌خصوص اینترنت و شبکه‌های اجتماعی سبب شده‌اند مردم سراسر جهان نیم‌نگاهی به زیست یکدیگر داشته باشند. البته پشت این جریان رسانه‌ای، کمپانی‌های بزرگ هم حضور دارند، اما به هر حال نتیجه این است که تغییراتی رخ می‌دهد. گاهی این تغییرات بسیار شدید است و گاهی آرام و نرم، اما به هر حال اتفاق می‌افتد.»
او ادامه داد: «در گذشته در ادبیات خودمان می‌گفتیم: «تن آدمی شریف است به جان آدمیت، نه همین لباس زیباست نشان آدمیت.» نگاه آن زمان به آسمان بود و انسانیت را در چیزی فراتر از ظاهر می‌دید. اما امروز تمام تبلیغات بر این است که لباس زیبا و بدن است که به ما نشان تازه‌ای می‌دهد. این تغییر ۱۸۰ درجه‌ای است. نگاه از آسمان به زمین آمده است. ما قصد قضاوت نداریم، اما واقعیت این است که زیست انسان‌ها زمینی است و آنچه تجربه می‌کنند همان چیزی است که باید درباره آن داوری کنند.»
کیوریتور نمایشگاه «بدنمندی در زیست‌مکان ایران امروز» معتقد است که این تغییر نگاه، بیش از هر چیز تحت تأثیر شبکه‌های اجتماعی رخ داده است و انتخاب عنوان نمایشگاه نیز بر همین مبنا بوده است.
بهادرانی در خصوص نحوه انتخاب هنرمندان شرکت‌کننده و معیارهای گزینش آثار گفت: «من به دلیل سال‌ها فعالیت در این حوزه و همکاری با هنرمندان، شناخت نسبی نسبت به آثار و نگاه آن‌ها داشتم. طی این بیست سال آثار بسیاری از دوستان را دیده‌ام. برای این نمایشگاه هم جمع بیشتری دعوت شدند، اما در ادامه برخی نتوانستند کار نهایی ارائه دهند. نهایتاً ۹ هنرمند باقی ماندند و آثارشان را در نمایشگاه می‌بینیم.»
او در پاسخ به این سوال که بدن در هنر معاصر ایران بیشتر درگیر چه بحران‌ها و گفتمان‌هایی است، اظهار داشت: «واقعیت این است که عنوان بدنمندی بسیار کلی است و می‌توان آن را به هزاران بخش تقسیم کرد: زیست‌محیطی، سیاسی، حقوقی، تغذیه، ورزش، پزشکی، سلامت و غیره. در گذشته بدن بیشتر به‌عنوان یک فرم یا حجم مورد توجه بود. نگاه زیبایی‌شناسانه بر بدن غلبه داشت. اما امروز نگاه متفاوت است. اکنون بیشتر به کالبد زیستی انسان در شرایط فعلی توجه می‌شود.»
بهادرانی در مورد تفاوت رویکرد بدنمندی در هنر ایران با هنر جهانی گفت: «نمی‌توان به‌طور کامل تفکیک کرد، اما توضیح این نکته ضروری است. در هنر غرب، بدن به‌عنوان یک موضوع و ابژه هنری مطرح می‌شود. خود بدن در اثر نقش بازیگر دارد و مخاطب از طریق مشاهده رفتار بدن می‌تواند مفاهیم را استخراج کند. اما در این نمایشگاه ما یک گام فراتر رفته‌ایم. بدن قرار نیست صرفاً نمایشی انجام دهد. ما به رفتار بدن در متن اجتماع توجه کرده‌ایم.»
او با اشاره به ادبیات غنی فارسی افزود: اگر به ادبیات خودمان نگاه کنیم، بسیاری از شاعران، به‌ویژه در ادبیات عرفانی، بدن را زندان می‌دانستند. برای مثال، در شعر حمام تبریزی آمده است: «مرغ باغ ملکوتم، نیم از عالم خاک؛ چند روزی قفسی ساخته‌اند از بدنم.» در ادبیات گذشته چنین نگاهی رایج بود؛ اینکه باید از قفس بدن رها شویم تا به ملکوت برسیم. اما امروز نگاه تغییر کرده است. امروز می‌دانیم بدن محترم است و تنها ابزار زیستی ماست. به قول مرلو-پونتی، بدن ابزار شناخت جهان است. اگر بدن نبود، ما جهان را نمی‌شناختیم. جهان‌بینی ما به واسطه شناختی است که بدن از جهان دارد.
در خصوص فضای گالری دیدار و نحوه چیدمان آثار، بهادرانی توضیح داد: «گالری‌ها معمولاً برای ارائه آثار کلاسیک طراحی شده‌اند. ما هم ناگزیر در همان فضا کار کردیم. تفاوت خاصی وجود ندارد، اما ما در نمایشگاه فاصله بیشتری میان آثار قرار دادیم. هدف این بود که هر اثر فضای خاص خود را داشته باشد و تحت تأثیر آثار دیگر قرار نگیرد.»
به گفته وی، هدف اصلی این نمایشگاه، شکل‌گیری گفت‌وگوی انتقادی پیرامون بدن در جامعه امروز ایران است. این چالش، چالشی اجتماعی است و می‌تواند ابتدا از زبان هنرمند مطرح شود و سپس جامعه‌شناسان و روان‌شناسان به آن بپردازند. بهادرانی معتقد است که جامعه در حال رشد است، اما برنامه‌ای برای این موضوع وجود ندارد و در قوانین کلان اجتماعی، در شرع و در برنامه‌ریزی‌های رسمی توجه کافی به این موضوع دیده نمی‌شود. هنر می‌تواند باب تازه‌ای باز کند و پرسشی طرح کند که پاسخ آن با دیگران است.
در پایان، بهادرانی درباره جزئیات آثار هنرمندان توضیح داد: «در کنار هر اثر یک استیتمنت یا بیانیه وجود دارد که بر مبنای آن اثر شکل گرفته است. مخاطب با خواندن این متن کلیدواژه ورود به اثر را به دست می‌آورد. آثار بسیار متنوع‌اند: از حجم و ویدئو آرت گرفته تا چیدمان، نقاشی و هنر دیجیتال. همه آن‌ها در قالب هنر معاصر جای می‌گیرند و با آنچه از هنر سنتی انتظار می‌رود، تفاوت دارند.»
منبع : خبرگزاری مهر
