امروزه، نقش معلم دیگر به انتقال دانش محدود نمی‌شود. با توجه به تحولات سریع علم و فناوری که آموزش را تغییر داده، وظیفه معلمان به سمت تسهیلگری، الهام‌بخشی و فعالیت اجتماعی حرکت کرده است. این جایگاه زمانی تحقق می‌یابد که معلم به عنوان عضوی فعال در کنار دانش‌آموزان، خانواده‌ها، نهادهای محلی و سیاست‌گذاران در نظر گرفته شود.
از این دیدگاه، مدرسه فقط یک مکان برای آموزش نیست، بلکه باید به مرکز تربیت اجتماعی تبدیل شود. معلم این توانایی را دارد که محیط محله را به فضایی برای تمرین همبستگی و مسئولیت‌پذیری بدل کند. او همچنین می‌تواند نسل جدید را با مفاهیمی مانند دموکراسی، گفت‌وگو و مشارکت آشنا کند. به گفته جوزف آلبرز، «وظیفه معلم دادن پاسخ نیست، بلکه ایجاد پرسش درست است» و همین پرسش‌ها جامعه را به سوی پویایی سوق می‌دهد.
تعریف جدید از معلمی، به معنای شناختن معلم به عنوان یک رابط میان نظام آموزشی و جامعه است. معلم می‌تواند شکاف میان نهادهای سیاسی و مردم را پر کند. نقش کلیدی او تنها به کلاس درس محدود نمی‌شود، بلکه در محله، انجمن‌های اولیا و مربیان، شوراهای محلی و حتی سیاست‌گذاری‌های آموزشی نیز اهمیت دارد. هرگاه به معلمان فرصت داده شده، آموزش از یک فعالیت فردی به یک طرح گروهی تبدیل شده و منافع آن به جامعه رسیده است.
تجربیات موفق مدارس مشارکتی در ایران و جهان نشان می‌دهد که معلمان با استفاده از طرح‌های محلی، برنامه‌های فرهنگی، ورزشی و پژوهشی را به ابزاری برای اتحاد جامعه تبدیل کرده‌اند. در این مدل، مدرسه از یک محیط بسته خارج شده و به یک فضای اجتماعی تبدیل می‌شود که سرمایه اجتماعی را افزایش می‌دهد. بنابراین، یک معلم مشارکت‌جو به نفع کل جامعه است، زیرا توانمندسازی و مشارکت معلمان، جامعه را در مسیر توسعه پایدار قرار می‌دهد.
روز جهانی معلم یادآوری می‌کند که آینده ایران در کلاس‌های درس و از طریق فعالیت‌های اجتماعی معلمان ساخته می‌شود. شنیده شدن صدای معلمان در مدرسه و جامعه و تقویت نقش آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها، نظام آموزش‌وپرورش را از یک سیستم بسته به یک نهاد مشارکتی و آینده‌نگر تبدیل می‌کند. در این چشم‌انداز، معلم تنها یک آموزگار نخواهد بود، بلکه به عنوان معمار سرمایه اجتماعی، زمینه‌ساز مشارکت شهروندان و تضمین‌کننده توسعه فرهنگی و سیاسی کشور عمل خواهد کرد.
منبع: معلم و کارشناس آموزش
