به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از عصرایران، جعفر شریف‌امامی (متولد ۲۷ خرداد ۱۲۹۱ در تهران و درگذشته ۲۶ خرداد ۱۳۷۷ در نیویورک)، مهندس و سیاستمدار ایرانی در دوران پهلوی بود. وی دو دوره به عنوان نخست‌وزیر ایران خدمت کرد و به مدت پانزده سال ریاست مجلس سنا را بر عهده داشت. او همچنین به عنوان یکی از چهره‌های کلیدی جریان فراماسونری در ایران شناخته می‌شود.
شریف‌امامی در سال ۱۳۶۱ در پروژه تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد شرکت کرد و مصاحبه‌ای انجام داد. در این مصاحبه، او به مهم‌ترین دلیل از نظر خود برای سقوط سلطنت محمدرضا پهلوی اشاره می‌کند. او معتقد بود که محمدرضا پهلوی پس از سی و چند سال سلطنت، تجربیات زیادی کسب کرد و با افراد مختلف آشنا شد. او در برخی از امور صاحب‌نظر شده بود، اما در بسیاری از مسائل دیگر، تخصص کافی نداشت.
با این حال، به گفته شریف‌امامی، در اواخر دوران سلطنت، محمدرضا پهلوی به جایی رسیده بود که دیگر نظر هیچ‌کس را قبول نداشت و فقط نظر خود را برتر می‌دانست. اگرچه او در برخی مسائل به دلیل تجربه زیاد، دارای دیدگاه‌های ارزشمندی بود، اما هیچ فردی نمی‌تواند در تمام زمینه‌ها به اندازه‌ای مسلط باشد که همه چیز را بهتر از دیگران بداند.
شریف‌امامی می‌گوید که محمدرضا پهلوی اعتقاد چندانی به مشورت با دیگران نداشت و در اواخر دوران سلطنتش، اصلاً مشورت نمی‌کرد. اگر کسی هم به او مشورتی می‌داد، باید با روشی خاص و قابل‌قبول برای او این کار را انجام می‌داد، در غیر این صورت، محمدرضا پهلوی ناراحت می‌شد و آن را نمی‌پذیرفت. شریف‌امامی این مسئله را اصلی‌ترین دلیل سقوط محمدرضا پهلوی می‌دانست.
به عبارت دیگر، محمدرضا پهلوی در سال‌های پایانی حکومتش، دچار خودرأیی و عدم توجه به نظرات کارشناسان و مشاوران شده بود. این امر باعث شد که تصمیمات اشتباهی بگیرد و در نهایت، منجر به سقوط سلطنتش شود. این در حالی بود که شاه در ابتدای سلطنت خود، بیشتر به مشورت و تبادل نظر با دیگران اهمیت می‌داد. اما با گذشت زمان و افزایش قدرت، این ویژگی را از دست داد و به فردی خودمحور تبدیل شد.
این در حالی است که بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی، عوامل مختلفی را در سقوط سلطنت پهلوی دخیل می‌دانند. از جمله این عوامل می‌توان به نارضایتی‌های اقتصادی، فساد اداری، عدم آزادی‌های سیاسی، نفوذ کشورهای خارجی و قدرت گرفتن گروه‌های مخالف اشاره کرد. با این حال، از نظر شریف‌امامی، خودرأیی و عدم مشورت با دیگران، مهم‌ترین عامل در این سقوط بوده است.
البته، نمی‌توان ادعا کرد که تنها یک عامل باعث سقوط یک نظام سیاسی می‌شود. معمولاً ترکیبی از عوامل مختلف در این امر دخیل هستند. اما به نظر می‌رسد که خودرأیی و عدم توجه به نظرات دیگران، نقش مهمی در تضعیف پایه‌های قدرت محمدرضا پهلوی ایفا کرده است.
به هر حال، مصاحبه شریف‌امامی با پروژه تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد، یکی از منابع مهم برای بررسی دلایل سقوط سلطنت پهلوی است. این مصاحبه، دیدگاه‌های یک مقام ارشد سابق در حکومت پهلوی را در مورد این رویداد مهم تاریخی ارائه می‌دهد و می‌تواند به درک بهتر این دوره از تاریخ ایران کمک کند.
منبع : عصرایران
