به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از تابناک؛ سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا در بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت علیه ایران را غیرقانونی خواند. متن کامل این نامه به شرح زیر است:
جناب آقای آنتونیو گوترش، دبیرکل محترم سازمان ملل متحد،
جناب آقای سانگ جین کیم، رئیس محترم شورای امنیت،
با سلام و احترام، این مکاتبه در خصوص تحرکات اخیر کشورهای فرانسه، انگلیس و آمریکا برای تداوم موضوع برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در دستور کار شورای امنیت و تلاش برای احیای قطعنامه‌هایی که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ (مصوب سال ۲۰۱۵) خاتمه یافته‌اند، صورت می‌گیرد.
در این راستا، مایلم مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران را مجدداً یادآوری نمایم:
همان‌گونه که در مکاتبات قبلی نیز توضیح داده‌ام، اعلامیه سه کشور اروپایی مبنی بر آغاز فرآیند موسوم به «پس‌گشت» از نظر حقوقی و رویه‌ای دارای اشکال بوده و فاقد اعتبار قانونی است. این اقدام از سوی این سه کشور در حالی صورت می‌گیرد که آنها خود از انجام تعهداتشان سرباز زده و از پایبندی به سازوکار حل‌وفصل اختلافات در برجام امتناع ورزیده‌اند. این کشورها به‌طور مداوم قطعنامه ۲۲۳۱ را با درخواست ترتیباتی فراتر از دامنه آن تضعیف نموده و حتی از حملات نظامی علیه تأسیسات صلح‌آمیز تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران حمایت کرده‌اند. استناد این کشورها به سازوکار موسوم به «پس‌گشت»، سوءاستفاده آشکار از یک فرآیند قانونی است.
تلاش برای احیای قطعنامه‌های خاتمه‌یافته نه‌تنها از نظر حقوقی بی‌اساس است، بلکه از منظر سیاسی و اخلاقی نیز قابل توجیه نیست. مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران پیش‌تر از طریق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ حل‌وفصل شده‌اند. علاوه بر این، اقدامات نظامی غیرقانونی رژیم اسرائیل و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، شرایط را به‌طور اساسی تغییر داده و قطعنامه‌های خاتمه‌یافته را منسوخ و بی‌ارتباط با واقعیت‌های موجود ساخته است.
بند اجرایی ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ تصریح دارد که شورای امنیت باید «دیدگاه‌های کشورهای ذی‌ربط را مدنظر قرار دهد». متأسفانه، با وجود مواضع روشن سایر اعضای برجام، به‌ویژه ایران، چین و فدراسیون روسیه، رئیس شورا پیش‌نویس قطعنامه را به رأی گذاشت. همان‌طور که در نامه مشترک وزرای امور خارجه چین، ایران و روسیه در تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ تأکید شد، شورای امنیت نمی‌تواند بر مبنای ابلاغیه دارای اشکال سه کشور اروپایی اقدام نماید. هرگونه اقدامی که برخلاف یا در تعارض با قطعنامه ۲۲۳۱ باشد، نمی‌تواند تعهدات قانونی برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد کند.
علاوه بر این، در خصوص رأی‌گیری در مورد پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی جمهوری کره، دو عضو دائم شورای امنیت (چین و روسیه)، به همراه الجزایر و پاکستان صراحتاً اعلام کردند که قطعنامه‌های تحریمی منسوخ شده‌اند و باید ملغی باقی بمانند. خودداری رئیس شورا، جمهوری کره، و گویان از رأی مثبت به آن قطعنامه نیز بیش از پیش عدم مشروعیت آن پیش‌نویس را برجسته ساخت.
شکست این پیش‌نویس تأیید کرد که هیچ کشوری ملزم به اجرای محدودیت‌های پیشین نمی‌باشد. بر اساس حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد، روندهای نامعتبر یا فاقد اجماع در شورا نمی‌توانند ایجاد تعهد کنند.
نتیجه رأی‌گیری در تاریخ ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ در خصوص پیش‌نویس قطعنامه روسیه و چین به‌منظور تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ بار دیگر نشان داد که شورای امنیت دچار اختلاف بوده و فاقد اجماع در خصوص بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران است. این وضعیت یادآور همان وضعیت اکتبر سال ۲۰۲۰ است؛ زمانی که ایالات متحده آمریکا به‌طور غیرقانونی در پی آغاز فرآیند سازوکار موسوم به «پس‌گشت» برآمد. در آن زمان، رئیس شورا در نامه مورخ ۲۵ اوت ۲۰۲۰ صراحتاً اعلام کرد که شورا در موقعیت اقدام در این خصوص قرار ندارد. متعاقباً، در نامه مورخ ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۰، سیزده عضو تأیید کردند که نامه آمریکا به‌منزله ابلاغیه آغاز فرآیند سازوکار موسوم به «پس‌گشت» ذیل بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ محسوب نمی‌گردد، بنابراین هیچ روند خودکاری فعال نشده است. در اکتبر ۲۰۲۰، دبیرکل و دبیرخانه سازمان ملل نیز با استناد به اختلاف نظر موجود و فقدان اجماع در شورا، از اجرای سازوکار تحریم‌ها یا احیای آن خودداری ورزیدند.
بر این اساس و با توجه به موارد فوق و همان‌طور که در اظهاراتم در جلسه شورای امنیت در روز ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ به‌صراحت بیان کردم، موارد زیر را اعلام می‌نمایم:
* سه کشور اروپایی با نقض تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، هرگونه صلاحیتی برای استناد به «نقض اساسی» را از دست داده‌اند. استناد این کشورها به سازوکار موسوم به «پس‌گشت» صرفاً سوءاستفاده آشکار از فرآیند پیش‌بینی‌شده در برجام است.
* پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی رئیس شورا در تاریخ ۱۹ سپتامبر جهت رأی‌گیری، الزامات قطعنامه ۲۲۳۱ را برآورده نساخته و نمی‌تواند تحریم‌هایی را که پیش‌تر خاتمه یافته‌اند احیا نماید.
* تحرکات سه کشور اروپایی و آمریکا برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته، فاقد اعتبار قانونی است.
* قطعنامه ۲۲۳۱ طبق توافق باید منقضی گردد. کلیه محدودیت‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ به‌طور دائم پایان خواهند یافت. جمهوری اسلامی ایران هیچ تلاشی برای تمدید، احیا یا اجرای آنها پس از این تاریخ را به‌رسمیت نخواهد شناخت.
بنابراین، جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را مردود می‌داند و نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی به تبعیت از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند.
جناب آقای دبیر کل،
با تکیه بر حس مسئولیت‌پذیری شما، انتظار داریم اطمینان حاصل شود که برخی دولت‌های غربی که خارج از چارچوب قانون و با انگیزه‌های سیاسی کوته‌بینانه عمل می‌کنند، نتوانند با سوءاستفاده از دبیرخانه در جهت واردکردن فشار سیاسی علیه ایران اقدام کنند. چنین سوءاستفاده‌ای اعتبار و بی‌طرفی سازمان ملل را زیر سؤال برده و اقتدار شورای امنیت را تضعیف می‌کند.
به همین دلیل، از جنابعالی درخواست می‌کنیم مانع از هرگونه تلاش برای احیای سازوکارهای تحریمی، از جمله کمیته تحریم‌ها و هیئت کارشناسان، شوید. هیچ بخشی از منابع سازمان ملل نباید به چنین اقدامات غیرقانونی اختصاص یابد یا در حمایت از آنها مورد استفاده قرار گیرد.
جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای دیپلماسی با هدف دستیابی به راه‌حل‌هایی منصفانه، متوازن و پایدار نشان داده است. متأسفانه، سه کشور اروپایی و ایالات متحده با این تصور نادرست که ایران در برابر فشار و ارعاب تسلیم خواهد شد، مسیر تقابل را برگزیده‌اند. تاریخ نشان داده است که این تصور نادرست است و بار دیگر نیز این موضوع ثابت خواهد شد.
جمهوری اسلامی ایران قاطعانه به دفاع از حقوق و منافع حاکمیتی خود ادامه خواهد داد. هرگونه تلاش برای آسیب‌رساندن به ایران با پاسخ‌های مناسب مواجه خواهد شد و مسئولیت کامل آن بر عهده کسانی خواهد بود که تقابل و فشار را بر همکاری ترجیح داده‌اند.
خواهشمند است این مکاتبه به عنوان سند مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد منتشر گردد.
منبع : تابناک
