به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، نشست نقد و بررسی مجموعه فیلم‌های کوتاه «دادخواست» شامگاه یکشنبه ۱۳ مهر در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد. این مجموعه شامل چهار فیلم «مرتد»، «تانکر»، «روز خداحافظی» و «آپاترید» است. این برنامه توسط گروه سینمایی «هنر و تجربه» و با حضور محمدتقی فهیم، روزنامه‌نگار و منتقد سینما، برگزار گردید.
محمدتقی فهیم در ابتدای این نشست به وضعیت سینمای کوتاه اشاره کرد و گفت: «سینما تلاش دارد صداقت، صمیمیت، مهر، عطوفت و زندگی سالم را به انسان‌ها بیاموزد. اما اکنون شاهد اتفاقاتی در سینما هستیم که بیشتر بر مسائل مالی و منافع شخصی متمرکز شده و این موضوع بر جریان اصلی سینما تأثیر منفی گذاشته است.» وی افزود: «با این وجود، جریان فیلم کوتاه و سینمای مستند همچنان فعال است و فکر می‌کنم اکنون اهمیت بیشتری پیدا کرده و نشان می‌دهد که اعتبار خود را بی‌دلیل به دست نیاورده است.»
فیلم‌هایی که بالاتر از تعهد فردی به مشکلات اجتماعی می‌پردازند
این منتقد سینما ادامه داد: «می‌توان امیدوار بود که از میان تعداد زیاد فیلم‌سازان کوتاه، جایگزین‌های بهتری برای برخی فیلم‌سازان جریان اصلی ظهور کنند. در این صورت، سینمای بلند نیروی تازه‌ای می‌یابد و فیلم‌های بهتر و صمیمی‌تری به مخاطب عرضه می‌کند؛ فیلم‌هایی که در وهله اول تماشاگر را دوست داشته باشند.» وی تصریح کرد: «چهار فیلم این مجموعه، آثاری مسئله‌محور هستند و فراتر از تعهد فردی فیلم‌ساز، به مشکلات اجتماعی می‌پردازند. فیلم‌سازان این آثار حتی پیشنهادهایی برای حل مسائل نیز ارائه می‌دهند. به نظر من، عدالت‌محوری، مسئله‌محوری و نقد اجتماعی صحیح در درون سیستم، ویژگی مشترک هر چهار فیلم است.»
فهیم درباره فرم فیلم کوتاه «تانکر» ساخته امیر پذیرفته گفت: «فرم که از ناخودآگاه هنرمند سرچشمه می‌گیرد، ریشه در زندگی او دارد و امضای فیلم‌ساز محسوب می‌شود. تمایز فیلم‌سازان در فرم و سبک بیان است، نه در موضوع و محتوا.» او افزود: «از این منظر، تانکر برای من فیلم مهمی بود. تأثیرپذیری از زندگی مردم، فرهنگ، پوشش، گویش و جغرافیای محیط، به اثر اعتبار و اصالت می‌بخشد. فیلمی که از جغرافیای خود دور باشد، شناخته نمی‌شود و به فیلم‌های سطحی و سرگرم‌کننده می‌پیوندد.» وی همچنین به پایان‌بندی فیلم اشاره کرد و آن را بسیار انسانی، احساسی و غیررئالیستی توصیف نمود.
اگر فرجام نباشد تراژدی کامل نمی‌شود
فهیم با تأکید بر اهمیت مفهوم فرجام در فیلمنامه اظهار داشت: «فرجام یکی از عناصر کلیدی درام است؛ بدون آن، تراژدی و حتی کمدی کامل نمی‌شوند.» او توضیح داد: «سینما باید تضادها و معضلات اجتماعی را به گونه‌ای نمایش دهد که مخاطب آن رفتارها را تکرار نکند. وقتی مخاطب فرجام رفتارهای منفی را روی پرده می‌بیند، از انجام آن در زندگی واقعی خودداری می‌کند. برای مثال، نمایش اعتیاد و پیامدهای آن، تماشاگر را از ورود به این مسیر بازمی‌دارد.»
این منتقد سینما درباره فیلم «آپاترید» به کارگردانی سیدمحمد حسینی نیز گفت: «این فیلم اثری بسیار غم‌خوارانه و انسانی است. به نظر می‌رسد کارگردان با وجود تحقیق و تلاش برای وفاداری به واقعیت، در پردازش کنش‌های شخصیت در شرایط بحرانی، انتخاب‌هایی کرده که به ریتم فیلم کمکی نکرده است.» وی افزود: «آپاترید هم از منظر انسانی و هم اجتماعی هشداردهنده است و نشان می‌دهد که حتی در برابر قوانین سخت‌گیرانه مهاجرت، جنبه انسانی و مسئولیت اجتماعی نباید نادیده گرفته شود. این اثر مسیر گفتگو درباره مسائل اتباع و مهاجرت را باز نگه می‌دارد.»
فیلم کوتاه باید فراتر از کلیشه‌ها حرکت کند
وی در ادامه به دو فیلم «روز خداحافظی» و «مرتد» پرداخت و بیان کرد: «روز خداحافظی در ژانر عاشقانه و با موضوع بیماری لاعلاج ساخته شده است. با اینکه پایان فیلم مشخص است و داستانی انسانی را روایت می‌کند، اما ضعف‌های ساختاری دارد. فیلم در برخی پلان‌ها زمان را هدر می‌دهد و برخی سکانس‌ها نیازمند نمایش طولانی نبودند. اگر این موارد کوتاه‌تر می‌شد، اثر مؤثرتر بود.» او اضافه کرد: «با این حال، قاب‌بندی و دکوپاژ فیلم قابل‌قبول است و میزانسن‌ها حتی در فضای محدود خانه به‌خوبی طراحی شده‌اند. فیلم کوتاه باید توانایی‌های فیلم‌ساز را فراتر از کلیشه‌ها نشان دهد.»
فهیم درباره فیلم «مرتد» نیز گفت: «مرتد در چارچوب سینمای حرفه‌ای قرار دارد و شخصیت پلیس آن بسیار جلب‌توجه می‌کند. در این فیلم، پایان نیمه‌باز است اما تکلیف شخصیت‌ها تا حد زیادی روشن می‌شود. قاتل و مقتول مشخص هستند و پرونده‌های دو شخصیت اصلی نیز شفاف است. این ویژگی باعث می‌شود فیلم، علی‌رغم پایان باز، در انتقال پیام و ایجاد حس عدالت موفق عمل کند.»
جهانی که در آن همه بر سر کوچکترین مسائل به نزاع می‌پردازند
امیر پذیرفته، کارگردان فیلم «تانکر»، درباره ایده فیلم خود گفت: «قصه و داستان همیشه برای من اهمیت داشته و تلاش کرده‌ام از تجربیات شخصی و اتفاقات پیرامون اطرافیانم الهام بگیرم. داستان تانکر نیز این‌گونه شکل گرفت.» وی افزود: «پایان فیلم، انتخاب شخصی من بود. می‌خواستم در جهانی که همه بر سر مسائل کوچک درگیر نزاع هستند، شخصیتی را نشان دهم که با وجود ظلمی که دیده، بخشش می‌کند. بخشی از داستان از خاطرات پدرم گرفته شده، اما واقعیت‌های امروزی نیز این وضعیت را تأیید می‌کند.»
سیدمحمد حسینی، کارگردان فیلم «آپاترید»، درباره نام فیلم توضیح داد: «آپاترید از نظر حقوقی به معنای بی‌هویتی است و به کسانی گفته می‌شود که هویت ندارند. بسیاری از مهاجران، مدارک هویتی خود را از بین می‌برند و از نظر قانونی بی‌هویت می‌شوند. چون داستان فیلم درباره قانون و مهاجران غیرقانونی بود، این نام را انتخاب کردم.» وی اضافه کرد: «این اثر در مذمت مهاجرت غیرقانونی است و نه در دفاع از آن. ما معتقدیم با کسانی که غیرقانونی وارد کشور می‌شوند باید طبق قانون برخورد شود، اما فیلم به مسئله دیگری می‌پردازد و تصویری که از ایران نشان می‌دهد، سیاه نیست.»
منبع: خبرگزاری مهر
