به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، قیمت دلار توافقی در بازار ارز تجاری ایران، روز سه‌شنبه اول مهر ۱۴۰۴، با افزایش ۳۱۸ ریالی نسبت به روز قبل، به ۷۱۹,۷۱۱ ریال رسید. قیمت توافقی حواله دلار نیز به ۶۹۸,۷۴۸ ریال افزایش یافت. این افزایش قیمت در حالی رخ می‌دهد که رئیس کل بانک مرکزی، محمدرضا فرزین، پیش‌تر در نشست شورای گفت‌وگوی بخش خصوصی و دولتی در تبریز، هرگونه برنامه‌ای برای افزایش نرخ ارز ۷۰ هزار تومانی را رد کرده و اعلام کرده بود که افزایش نرخ ارز ترجیحی ۲۸,۵۰۰ تومانی و ۷۰ هزار تومانی مرکز مبادله، منجر به تورم شدید در کالاها و خدمات خواهد شد. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که این سیاست می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه تورم شود.
نمودار روند افزایش قیمت دلار آمریکا در ۶۰۰ روز کاری گذشته نشان می‌دهد که قیمت از ۴۱۲,۹۹۷ ریال به ۷۱۹,۷۱۱ ریال رسیده است؛ رشدی بیش از ۷۴ درصد (بیش از ۳۰ هزار تومان) در این بازه زمانی. این نمودار شتاب قابل توجه افزایش قیمت در تابستان و پاییز ۱۴۰۳ و جهش ناگهانی قیمت در ابتدای زمستان همان سال را نشان می‌دهد. با این حال، از اواخر بهمن ماه، با نزدیک شدن قیمت به کانال ۷۰ هزار تومان، روند افزایش قیمت تا حدودی کنترل شده است. این کنترل نسبی، علی‌رغم نوسانات بازار آزاد، حاکی از تلاش‌های بانک مرکزی برای مهار تورم ناشی از نوسانات ارزی است.
همزمان با افزایش قیمت دلار، قیمت توافقی هر اسکناس یورو در مرکز مبادله ایران نیز با افزایش ۲۳۲۱ ریالی به ۸۴۷,۲۹۲ ریال و نرخ حواله یورو با افزایش ۲۲۵۳ ریالی به ۸۲۲,۶۱۳ ریال رسید. اسکناس درهم امارات نیز با افزایش ۸۷ ریالی به ۱۹۵,۹۷۳ ریال و نرخ حواله آن به ۱۹۰,۲۶۵ ریال افزایش یافت. جدول پیوست، تغییرات نرخ سایر ارزها را به تفصیل نشان می‌دهد. این نوسانات در قیمت ارزهای مختلف، بازتابی از پیچیدگی‌های بازار ارز ایران و تاثیر عوامل داخلی و خارجی بر آن است.
لازم به ذکر است که نرخ‌های اعلام‌شده توسط سامانه معاملات الکترونیک ارز (ETS) بانک مرکزی، بر اساس معاملات ثبت‌شده توسط بانک‌ها و صرافی‌های عامل در روز کاری قبل محاسبه می‌شود. همچنین، نرخ حواله کالاهای اساسی و ضروری همچنان بر اساس دلار ۲۸۵,۰۰۰ ریال محاسبه می‌شود و معادل ریالی معاملات ارز حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی نیز بر همین اساس انجام می‌گیرد. این سیاست دو نرخی ارز، یکی از چالش‌های اساسی اقتصاد ایران در سال‌های اخیر بوده است.
نرخ اعلامی دلار اسکناس در مرکز مبادله، نرخ نهایی نیست و شامل کارمزد نمی‌شود. متقاضیان هنگام دریافت اسکناس باید کارمزد جداگانه‌ای، کمتر از ۵ درصد، بابت خدمات بانکی، هزینه‌های تأمین، جابه‌جایی و تحویل فیزیکی اسکناس پرداخت کنند. بنابراین، نرخ درج‌شده در تابلوی رسمی، قیمت واقعی و تمام‌شده برای مشتری نیست. همچنین، بازار اسکناس سهمی کمتر از ۵ درصد از کل بازار رسمی ارز دارد و عمده مبادلات ارزی کشور در قالب حواله انجام می‌شود.
کارمزد ارائه خدمات عاملیت و کارگزاری توسط بانک عامل برای خرید یا فروش ارز به صورت حواله، برای معاملات غیرمستقیم، سه در هزار (۰۰۳/۰) ارزش ریالی ثمن معامله برای بانک خریدار و دو در هزار (۰۰۲/۰) برای بانک فروشنده است. در معاملات مستقیم، کارمزد یک در هزار (۰۰۱/۰) برای هر دو طرف دریافت می‌شود. این شفاف‌سازی در مورد کارمزدها، از اهمیت زیادی در درک قیمت واقعی ارز در بازار ایران برخوردار است.
در خصوص بازار آزاد، نرخ غیررسمی دلار که در اواخر سال ۱۴۰۳ به بیش از ۱۰۰ هزار تومان رسیده بود و سپس با اخبار مثبت مذاکرات به کمتر از ۸۰ هزار تومان کاهش یافته بود، مجدداً با تشدید تنش‌های سیاسی و فعال شدن مکانیزم ماشه، روند صعودی خود را از سر گرفت. قیمت دلار در این بازار، به بالای ۱۰۵ هزار تومان نیز رسید، اما بار دیگر با عقب‌نشینی به حدود ۱۰۲ هزار تومان مواجه شد. با این حال، این نرخ همچنان تحت تأثیر شدید تحولات سیاسی است و پیش‌بینی مسیر آینده آن دشوار می‌باشد. عدم قطعیت در زمینه سیاسی و روابط بین‌المللی، نقش تعیین‌کننده‌ای در نوسانات بازار آزاد ارز دارد. این عدم قطعیت، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی را با چالش مواجه می‌کند. بحران‌های سیاسی و تحریم‌ها، عوامل اصلی نوسانات ارزی در بازار آزاد محسوب می‌شوند و تحلیل دقیق روند آتی آن مستلزم در نظر گرفتن این عوامل کلیدی است.
منبع: مهر
