به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، اولین همایش علمی‌فرهنگی «حقوق و شاهنامه» با هدف بررسی ظرفیت‌های حقوقی شاهنامه فردوسی برگزار شد. این رویداد با حضور استادان حقوق، وکلای برجسته، پژوهشگران ادبیات کلاسیک و شمار زیادی از وکلا و قضات از استان‌های مختلف در خانه هنرمندان ایران برگزار گردید. دبیری این همایش را محمد رسولی، شاهنامه‌شناس و وکیل پایه یک دادگستری، بر عهده داشت و این برنامه با همکاری مؤسسه مطالعاتی و فرهنگی بزرگمهر حکیم، زمینه را برای تعامل میان دانش حقوق و میراث ادبی ایران فراهم کرد.
بازخوانی حقوق عمومی در ایران باستان
در مراسم افتتاحیه، دکتر محمد رسولی بر جایگاه حقوق در شاهنامه تأکید کرد و گفت: «برخلاف تصور عمومی که حقوق عمومی را پدیده‌ای مدرن و ناشی از انقلاب فرانسه می‌داند، شواهدی از ساختارهای حقوقی منسجم در ایران پیش از اسلام وجود دارد که در شاهنامه فردوسی منعکس شده است.» او شاهنامه را نه تنها یک اثر ادبی، بلکه سندی تاریخی برای شناخت نظام‌های حقوقی ایران باستان معرفی کرد و بر ضرورت توجه دانشگاه‌های حقوق به منابع ادبی تأکید ورزید.
شاهنامه؛ الگویی برای استقلال قضایی
مجتبی باری، وکیل دادگستری و مدرس دانشگاه، در ادامه به اهمیت استقلال قضایی در نظام‌های حقوقی اشاره کرد و اظهار داشت: «شاهنامه فردوسی الگویی برجسته برای تعریف نهاد قضایی مستقل است؛ نهادی که حقوق ملت و عدالت اجتماعی را تضمین می‌کند.» وی با تحلیل شخصیت‌های داور و قاضی در شاهنامه، بر لزوم بازخوانی این اثر در آموزش‌های حقوقی تأکید کرد.
نظام حقوقی ساسانیان؛ از وکالت تا شهادت زنان
استاد کاکا افشار، نویسنده کتاب «ماتیکان هزار دادستان»، در سخنرانی خود به نظام حقوقی دوره ساسانیان پرداخت و گفت: «در متون حقوقی آن زمان، نهاد وکالت جایگاه مشخصی داشته و شهادت زنان نیز پذیرفته می‌شد که این موضوع نشان‌دهنده پیشرفت و غنای حقوقی ایران پیش از اسلام است.» او شاهنامه را حلقه پیوند میان سنت‌های حقوقی ایران و مفاهیم عدالت‌محور دانست.
فردوسی؛ فراتر از شاعر، مدافع فرهنگ و قانون
در بخش پایانی، دکتر شهرام طاهی، عضو پیشکسوت کانون وکلای دادگستری مرکز، با دیدگاهی فرهنگی-حقوقی به شاهنامه نگریست و فردوسی را «نخستین وکیل مدافع زبان و فرهنگ ایرانیان» نامید. وی افزود: «پیام‌های انسانی شاهنامه فراتر از مرزها و زمان‌هاست و این اثر، حافظ خرد، عدالت و هویت ایرانی محسوب می‌شود.»
مقالات تخصصی و محورهای پژوهشی
در بخش‌های تخصصی این همایش، پژوهشگران و وکلا مقالات علمی خود را با موضوعاتی چون «حقوق اساسی ملت در شاهنامه»، «نهاد داوری و میانجی‌گری»، «مجازات و کیفر در متون حماسی» و «بازتاب عدالت در شخصیت‌های شاهنامه» ارائه کردند. این مقالات نشان داد شاهنامه نه تنها یک منبع الهام فرهنگی، بلکه بستری جدی برای تحلیل مفاهیم حقوقی و بازخوانی ساختارهای عدالت‌محور در تاریخ ایران است.
هم‌افزایی میان استان‌ها
همایش «حقوق و شاهنامه» با همکاری چهار استان کشور برگزار شد. استان چهارمحال و بختیاری مسئولیت هماهنگی محتوایی و پژوهشی را برعهده داشت. تهران میزبان اصلی همایش بود و بستر برگزاری نشست‌های تخصصی را فراهم کرد. استان البرز در طراحی محورهای حقوق جزا و داوری نقش داشت و استان مرکزی نیز در تولید محتوای آموزشی و ترویجی مشارکت کرد. این همایش نشان داد که ادبیات کلاسیک ایران، به‌ویژه شاهنامه، ظرفیت‌های گسترده‌ای برای بازخوانی مفاهیم حقوقی دارد و گامی مؤثر در پیوند میان ادبیات و حقوق برای ارتقای نظام حقوقی و فرهنگی کشور است.
منبع: خبرگزاری مهر
