به گزارش اخبار جهان به نقل از تابناک، دریاچه ارومیه، نگین آبی خاورمیانه و بزرگ‌ترین دریاچه آب شور این منطقه، در سال‌های اخیر با چالشی جدی دست و پنجه نرم می‌کند: تبدیل شدن به کانون طوفان‌های نمکی. این بحران زیست‌محیطی، که ریشه در خشکسالی‌های شدید، مدیریت ناکارآمد منابع آبی و تغییرات اقلیمی دارد، سلامت عمومی مردم شمال غرب ایران را به خطر انداخته و سایه سنگینی بر کشاورزی، گردشگری و حتی سلامت ژنتیکی نسل‌های آینده افکنده است.
کاهش شدید سطح آب دریاچه ارومیه، که زمانی با وسعت بیش از ۵۰۰۰ کیلومتر مربع، یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های ایران و زیستگاه گونه‌های جانوری و گیاهی نادر محسوب می‌شد، امروزه به یک فاجعه زیست‌محیطی تبدیل شده است. خشک شدن تدریجی بستر دریاچه، موجب برهم خوردن تعادل اکولوژیکی منطقه و ایجاد طوفان‌های نمکی سهمگین می‌شود. این طوفان‌ها، با حمل ذرات نمک به مناطق مسکونی و کشاورزی، خسارات جبران‌ناپذیری به بار می‌آورند. اثرات مخرب این ذرات نمک بر سلامتی انسان، از جمله مشکلات تنفسی، چشمی و پوستی، به اثبات رسیده است. بر اساس گزارش‌های اخبار جهان، افزایش آمار بیماری‌های تنفسی در مناطق اطراف دریاچه ارومیه به صورت قابل توجهی افزایش یافته است.
علاوه بر تهدید سلامت انسان، طوفان‌های نمکی دریاچه ارومیه، کشاورزی منطقه را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است. زمین‌های زراعی اطراف دریاچه، در معرض بارش نمک‌های حل‌شده در هوا قرار دارند و این امر منجر به شور شدن خاک و کاهش حاصلخیزی آن شده است. این وضعیت، کشاورزان را با چالش جدی در تولید محصولات کشاورزی روبرو کرده و اقتصاد منطقه را با خطر مواجه ساخته است. رونق اقتصادی منطقه، که در گذشته به کشاورزی و پرورش دام وابسته بود، در حال حاضر به شدت تضعیف شده است.
عواقب خشک شدن دریاچه ارومیه فراتر از محدوده جغرافیایی آن است. این بحران، به عنوان یک فاجعه زیست محیطی ملی، بر روی گردشگری منطقه نیز تاثیر مخرب گذاشته است. زیبایی‌های طبیعی دریاچه ارومیه، که زمانی جاذبه گردشگری مهمی در ایران محسوب می‌شد، امروزه به نمادی از تخریب محیط زیست تبدیل شده است. کاهش چشمگیر تعداد گردشگران، خسارات اقتصادی قابل توجهی برای منطقه به همراه داشته است.
از دیدگاه علمی، پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه بسیار گسترده و درازمدت هستند. تغییرات اقلیمی منطقه، به ویژه افزایش دما و کاهش بارندگی، نقش مهمی در این فاجعه ایفا کرده‌اند. اما سوءمدیریت منابع آب، از جمله انتقال بی‌رویه آب از حوضه آبریز دریاچه به منظور مصارف کشاورزی و صنعتی، به عنوان عامل اصلی سرعت بخشیدن به این روند شناخته می‌شود. کارشناسان معتقدند که بدون تغییر در الگوهای مصرف آب و اجرای طرح‌های مدیریتی کارآمد، احیای دریاچه ارومیه به یک هدف دست‌نیافتنی تبدیل خواهد شد. نتایج تحقیقات علمی نشان می‌دهند که خاک‌های شور حاصل از خشک شدن دریاچه، می‌توانند سال‌ها پس از احیای احتمالی دریاچه، بر محیط زیست منطقه تاثیر مخرب بگذارند.
واکنش‌ها به این بحران زیست‌محیطی متنوع و گسترده بوده است. دولت ایران برنامه‌های مختلفی را برای احیای دریاچه ارومیه اجرا کرده است، اما موفقیت این طرح‌ها تا کنون محدود بوده است. سازمان‌های محیط زیستی داخلی و بین‌المللی، در تلاشند تا با افزایش آگاهی عمومی و اعمال فشار بر دولت، سرعت روند احیا را افزایش دهند. مشارکت جوامع محلی نیز در این روند حیاتی است. به نظر می‌رسد که احیای کامل دریاچه ارومیه به یک تلاش ملی و فراتر از آن، یک همکاری بین‌المللی نیاز دارد. بر اساس گزارش‌های اخبار جهان، مشکل دریاچه ارومیه تنها به ایران مربوط نمی‌شود و پیامدهای آن می‌تواند منطقه وسیع‌تری را تحت تأثیر قرار دهد. عدم همکاری منطقه‌ای در مدیریت منابع آب می‌تواند این فاجعه زیست‌محیطی را تشدید کند.
در نهایت، بحران دریاچه ارومیه، زنگ خطری جدی برای همه ماست. این تراژدی زیست‌محیطی، نشان می‌دهد که توجه به محیط زیست و مدیریت پایدار منابع طبیعی، تا چه حد برای سلامت انسان، اقتصاد و آینده کره زمین مهم است.
منبع: تابناک
