به گزارش خبرگزاری مهر، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل متحد، اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا در بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت علیه ایران را غیرقانونی خواند.
متن کامل این نامه به شرح زیر است:
جناب آقای آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد
جناب آقای سانگ جین کیم، رئیس شورای امنیت
با عرض سلام و احترام،
این نامه در خصوص اقدامات اخیر کشورهای فرانسه، انگلیس و آمریکا برای حفظ موضوع برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در دستور کار شورای امنیت از طریق تلاش برای احیای قطعنامه‌هایی که بر اساس قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) خاتمه یافته‌اند، ارسال می‌شود. در همین راستا، مایلم مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران را بار دیگر یادآوری نمایم:
همان‌طور که در مکاتبات قبلی نیز توضیح داده شده است، اعلام سه کشور اروپایی برای آغاز فرآیند سازوکار موسوم به «پس‌گشت» از نظر حقوقی و رویه‌ای دارای اشکال بوده و در نتیجه، فاقد اعتبار است. این اقدام از سوی سه کشور مذکور در حالی صورت می‌گیرد که خودشان از انجام تعهداتشان سرباز زده‌اند، از پایبندی به سازوکار حل‌وفصل اختلافات در برجام امتناع ورزیده‌اند، به‌طور مداوم قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را با درخواست ترتیباتی فراتر از دامنه آن تضعیف کرده‌اند و حتی از حملات نظامی علیه تأسیسات صلح‌آمیز تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران حمایت کرده‌اند.
استناد این کشورها به سازوکار موسوم به «پس‌گشت»، سوءاستفاده آشکار از یک روند قانونی است. اقدام برای احیای قطعنامه‌های خاتمه‌یافته نه‌تنها از نظر حقوقی بی‌اساس است، بلکه از منظر سیاسی و اخلاقی نیز توجیه‌پذیر نیست. موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران پیش‌تر از طریق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ حل‌وفصل شده‌اند.
علاوه بر این، اقدامات نظامی غیرقانونی رژیم اسرائیل و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، شرایط را به‌طور اساسی تغییر داده و قطعنامه‌های خاتمه‌یافته را منسوخ و بی‌ارتباط با واقعیت‌های موجود کرده است.
بند اجرایی ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ تصریح می‌کند که شورای امنیت باید «دیدگاه‌های کشورهای ذی‌ربط را مدنظر قرار دهد». متأسفانه، علی‌رغم مواضع روشن سایر اعضای برجام، به‌ویژه ایران، چین و فدراسیون روسیه، رئیس شورا پیش‌نویس قطعنامه را به رأی گذاشت. همان‌طور که در نامه مشترک وزرای امور خارجه چین، ایران و روسیه در تاریخ ۲۸ اوت ۲۰۲۵ تأکید شد، شورای امنیت نمی‌تواند بر اساس ابلاغیه معیوب سه کشور اروپایی اقدام کند. هرگونه اقدامی که برخلاف یا در تعارض با قطعنامه ۲۲۳۱ باشد، نمی‌تواند تعهدات حقوقی برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد کند.
به علاوه، در خصوص رأی‌گیری درباره پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی جمهوری کره، دو عضو دائم شورای امنیت، یعنی چین و روسیه، به همراه الجزایر و پاکستان، به‌صراحت اعلام کردند که قطعنامه‌های تحریمی منسوخ شده‌اند و باید لغو باقی بمانند. خودداری رئیس شورا، جمهوری کره، و گویان از رأی مثبت به آن قطعنامه نیز بیش از پیش عدم مشروعیت آن پیش‌نویس را برجسته ساخت.
شکست این پیش‌نویس تأیید کرد که هیچ کشوری ملزم به اجرای محدودیت‌های پیشین نیست. بر اساس حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد، روندهای نامعتبر یا فاقد اجماع در شورا نمی‌توانند ایجاد تعهد کنند.
نتیجه رأی‌گیری مورخ ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ در خصوص پیش‌نویس قطعنامه روسیه و چین به‌منظور تمدید فنی قطعنامه ۲۲۳۱ بار دیگر نشان داد که شورای امنیت دچار تفرقه بوده و فاقد اجماع در خصوص بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران است. این وضعیت یادآور وضعیت اکتبر ۲۰۲۰ است؛ زمانی که ایالات متحده آمریکا به‌طور غیرقانونی در پی آغاز فرآیند سازوکار موسوم به «پس‌گشت» برآمد. در آن زمان، رئیس شورا در نامه مورخ ۲۵ اوت ۲۰۲۰ به‌صراحت اعلام کرد که شورا در موقعیتی برای اقدام در این خصوص قرار ندارد.
متعاقباً، در نامه مورخ ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۰، سیزده عضو تأیید کردند که نامه آمریکا به منزله ابلاغیه آغاز فرآیند سازوکار موسوم به «پس‌گشت» ذیل بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ محسوب نمی‌گردد و در نتیجه، هیچ روند خودکاری فعال نشده است. در اکتبر ۲۰۲۰، دبیرکل و دبیرخانه سازمان ملل نیز با استناد به اختلاف نظر موجود و فقدان اجماع در شورا، از اجرای سازوکار تحریم‌ها یا احیای آن خودداری ورزیدند.
بدین ترتیب و با عنایت به مراتب فوق، و همان‌طور که در اظهاراتم در جلسه شورای امنیت در روز ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ به‌صراحت بیان کردم، موارد زیر را اعلام می‌نمایم:
سه کشور اروپایی با نقض تعهدات خود ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، هرگونه صلاحیتی برای استناد به «نقض اساسی» را از دست داده‌اند. استناد آنان به سازوکار موسوم به «پس‌گشت» صرفاً سوءاستفاده آشکار از فرآیند پیش‌بینی‌شده در برجام است. پیش‌نویس قطعنامه ارائه‌شده از سوی رئیس شورا در تاریخ ۱۹ سپتامبر جهت رأی‌گیری، الزامات قطعنامه ۲۲۳۱ را برآورده نساخته و نمی‌تواند تحریم‌هایی را که پیش‌تر خاتمه یافته‌اند، احیا نماید. تحرکات سه کشور اروپایی و آمریکا برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته فاقد اعتبار قانونی است.
قطعنامه ۲۲۳۱ طبق توافق باید منقضی گردد. تمامی محدودیت‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ به‌طور دائم پایان خواهند یافت. جمهوری اسلامی ایران هیچ تلاشی برای تمدید، احیا یا اجرای آن‌ها پس از این تاریخ را به‌رسمیت نخواهد شناخت. بر این اساس، جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بازگرداندن قطعنامه‌های خاتمه‌یافته ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را مردود می‌داند؛ نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی به تبعیت از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند.
جناب آقای دبیرکل، با تکیه بر حس مسئولیت‌پذیری شما، انتظار داریم اطمینان حاصل شود که برخی دولت‌های غربی که خارج از چارچوب قانون و با انگیزه‌های سیاسی کوته‌نظرانه عمل می‌کنند، نتوانند با سوءاستفاده از دبیرخانه در جهت واردکردن فشار سیاسی علیه ایران اقدام کنند. چنین سوءاستفاده‌ای اعتبار و بی‌طرفی سازمان ملل را تضعیف کرده و اقتدار شورای امنیت را مخدوش می‌کند. از این‌رو، از جنابعالی درخواست داریم مانع از هرگونه تلاش برای احیای سازوکارهای تحریمی، از جمله کمیته تحریم‌ها و هیئت کارشناسان، شوید. هیچ بخشی از منابع سازمان ملل نباید به چنین اقدامات غیرقانونی اختصاص یابد یا در حمایت از آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای دیپلماسی با هدف دستیابی به راه‌حلی منصفانه، متوازن و پایدار نشان داده است. متأسفانه، سه کشور اروپایی و ایالات متحده با این تصور نادرست که ایران در برابر فشار و ارعاب تسلیم خواهد شد، مسیر تقابل را برگزیده‌اند. تاریخ، نادرستی این تصور را ثابت کرده است و بار دیگر نیز چنین خواهد شد. جمهوری اسلامی ایران قاطعانه به دفاع از حقوق و منافع حاکمیتی خود ادامه خواهد داد. هرگونه تلاش برای آسیب‌رساندن به ایران با پاسخ‌های مناسب مواجه خواهد شد و مسئولیت کامل آن بر عهده کسانی خواهد بود که تقابل و فشار را بر همکاری ترجیح داده‌اند.
خواهشمند است این نامه به عنوان سند مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد توزیع گردد.
با احترام
سید عباس عراقچی
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران
منبع : خبرگزاری مهر
