به گزارش اخبار جهان به نقل از تابناک، لایه اوزون، سپر حیاتی زمین در برابر پرتوهای زیانبار فرابنفش خورشید، نشانه‌های امیدوارکننده‌ای از بهبودی نشان می‌دهد. ارزیابی‌های اخیر نشان می‌دهد که سوراخ لایه اوزون در سال ۲۰۲۴ نسبت به دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ کوچک‌تر شده و عمق آن در قطب جنوب نیز کمتر از میانگین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ است. این روند مثبت، حاصل تلاش‌های چند دهه اخیر جامعه جهانی برای کاهش مواد شیمیایی مخرب لایه اوزون است و گواهی بر اثربخشی همکاری بین‌المللی در مواجهه با چالش‌های زیست محیطی محسوب می‌شود.
سازمان جهانی هواشناسی (WMO)، وابسته به سازمان ملل متحد، این موفقیت را حاصل اجرای موفق پروتکل مونترال می‌داند. این معاهده تاریخی که در سال ۱۹۸۷ به تصویب رسید، کشورهای جهان را ملزم به کاهش تولید و مصرف مواد شیمیایی مخرب لایه اوزون، از جمله کلروفلوئوروکربن‌ها (CFCها) که در یخچال‌ها، سیستم‌های تهویه مطبوع و اسپری‌های آئروسل مورد استفاده قرار می‌گرفتند، کرد. پیش از تصویب این پروتکل، نگرانی‌های فزاینده‌ای در مورد تخریب روزافزون لایه اوزون و عواقب ناگوار آن، از جمله افزایش موارد ابتلا به سرطان پوست و سایر بیماری‌ها، وجود داشت. این نگرانی‌ها باعث شد تا جامعه جهانی با سرعت و جدیت بیشتری برای یافتن راه‌حل‌های مشترک تلاش کند.
به لطف پروتکل مونترال، بیش از ۹۹ درصد از تولید مواد شیمیایی تخریب‌کننده اوزون متوقف شده است. این اقدام قاطعانه، نقش تعیین کننده‌ای در روند بهبود لایه اوزون داشته و نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که با ادامه این روند، لایه اوزون تا اواسط قرن ۲۱ به سطح خود در دهه ۱۹۸۰ باز خواهد گشت. این پیشرفت قابل توجه، نشان از توانایی بشر در برخورد با چالش‌های زیست محیطی پیچیده دارد، به شرط آنکه اراده و همکاری سیاسی در سطح جهانی وجود داشته باشد.
بر اساس ارزیابی‌های سازمان جهانی هواشناسی، پیش‌بینی می‌شود که ترمیم لایه اوزون تا سال ۲۰۴۰ در بیشتر نقاط جهان تکمیل شود. در قطب شمال، این بهبودی تا سال ۲۰۴۵ محقق خواهد شد، و در نهایت، سوراخ لایه اوزون بر فراز قطب جنوب نیز تا سال ۲۰۶۶ به طور کامل بسته خواهد شد. این پیشرفت چشمگیر، علاوه بر کاهش مخاطرات جدی برای سلامتی انسان، از جمله سرطان پوست، آب مروارید و دیگر مشکلات چشمی، به حفظ اکوسیستم‌های حساس زمین نیز کمک خواهد کرد. کاهش میزان اشعه فرابنفش خورشید، تأثیرات مثبتی بر رشد گیاهان و حیوانات خواهد داشت و تعادل زیست‌محیطی را تقویت می‌کند.
اما دستیابی به این موفقیت، به سادگی حاصل نشده است. دهه‌ها تلاش مستمر علمی، سیاسی و دیپلماتیک برای به نتیجه رسیدن پروتکل مونترال لازم بود. این پروتکل به عنوان یکی از موفق‌ترین توافق‌های زیست محیطی در تاریخ شناخته می‌شود و الگویی برای مقابله با چالش‌های جهانی دیگر، از جمله تغییرات آب و هوایی، به شمار می‌رود. اهمیت پروتکل مونترال در این است که نشان می‌دهد با همکاری و تعهد جهانی، می‌توان از پس مشکلات زیست محیطی بزرگ برآمد. با این حال، چالش‌های پیش روی ما همچنان بسیار است و نیازمند تلاش‌های پیوسته و هماهنگ برای حفظ و بهبود محیط زیست کره زمین می‌باشیم.
ارزیابی بعدی سازمان جهانی هواشناسی در سال ۲۰۲۶ منتشر خواهد شد. اما حتی بدون این گزارش، می‌توان گفت که پروتکل مونترال نه تنها یک موفقیت زیست محیطی بی‌نظیر است، بلکه الگوی موفقی از همکاری‌های چندجانبه در سطح بین‌المللی برای حل مشکلات جهانی است. این موفقیت باید انگیزه‌ای برای تلاش‌های بیشتر در جهت حفاظت از محیط زیست و مبارزه با تغییرات اقلیمی باشد. اهمیت این رویکرد، نه تنها در حفاظت از لایه اوزون بلکه در ارائه مدلی برای همکاری بین‌المللی در مواجهه با بحران‌های جهانی دیگر، مانند تغییرات اقلیمی، کاملا مشهود است. تجارب حاصل از اجرای پروتکل مونترال می‌تواند راهنمای مناسبی برای تلاش‌های آتی برای حفظ سیاره زمین باشد.
منبع: تابناک
