سرشماری ۱۴۰۵؛ ترکیبی از میدان و داده

به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، دویستمین و بیستمین نشست علمی تخصصی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری با محوریت «داده‌های آماری ثبتی مبنا» برگزار شد. در این نشست، غلامرضا گودرزی، رئیس مرکز آمار ایران، ضمن معرفی این رویکرد نوین آماری، بر ضرورت گذار از سیستم سنتی به نظام مدرن ثبتی مبنا تاکید کرد. این تغییر پارادایم که در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان اجرا شده است، از مدتی پیش در دستور کار مرکز آمار ایران قرار گرفته و منجر به تعویق پنج ساله سرشماری نفوس و مسکن شده است. سرشماری سال ۱۴۰۵ قرار است با رویکرد ثبتی مبنا انجام شود.

گودرزی بر لزوم این تحول در نظام آماری کشور تاکید کرد و دلایل آن را نیاز به تحول در ثبت داده‌ها در شرایط کنونی، بهره‌گیری از سامانه‌های موجود و داده‌های سازمان‌های مختلف و اهمیت روزافزون حکمرانی داده و نظام آماری در مباحث علمی کشور عنوان کرد. وی بر ضرورت اتصال نظام آماری به نظام تصمیم‌گیری کشور برای رسیدن به نتایج مطلوب تاکید نمود. این گذار، به گفته وی، نیاز به همکاری و هماهنگی گسترده بین ارگان‌های دولتی و مراکز تحقیقاتی دارد.

فریبا سادات بنی‌هاشمی، معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران، در ادامه به اهمیت آمار و داده در عصر حاضر اشاره کرد و گفت که در دنیای پیچیده امروز، هیچ تصمیم کلان بدون دسترسی به آمار دقیق، به‌روز و قابل اعتماد امکان‌پذیر نیست. وی ضمن مقایسه روش‌های سنتی تولید آمار با رویکرد ثبتی مبنا، بر چالش‌های روش سنتی مانند هزینه بالا، زمان‌بر بودن، نیاز به نیروی انسانی گسترده و محدودیت در جزئیات داده‌ها تاکید کرد.

بنی‌هاشمی، ایده اصلی در نظام آماری ثبتی مبنا را استفاده هوشمندانه از داده‌های پیش‌تر ثبت شده دانست و افزود که در این سیستم، به‌جای پرسش مجدد از مردم، از داده‌های موجود در سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی مانند ثبت احوال، تامین اجتماعی، سازمان مالیاتی و دانشگاه‌ها استفاده می‌شود. این داده‌ها، پس از یکپارچه‌سازی، استانداردسازی و بی‌نام‌سازی، برای تولید آمارهای رسمی به‌کار می‌روند.

معاون طرح‌های آماری مرکز آمار ایران مزایای این سیستم را کاهش چشمگیر هزینه‌ها، افزایش سرعت انتشار داده‌ها، کاهش بار پاسخگویی مردم، دقت و پوشش کامل آمار با جزئیات بالا و امکان ایجاد داده‌های جدید و ترکیبی از طریق پیوند پایگاه‌های داده مختلف عنوان کرد. با این حال، وی به چالش‌های موجود در این گذار، از جمله فقدان نظریه قوی در آمارگیری‌های ثبتی مبنا، نیاز به بهبود زیرساخت‌های قانونی و حقوقی، استانداردسازی داده‌ها، تعامل‌پذیری دستگاه‌های اجرایی، بهبود کیفیت داده‌های موجود و ایجاد زیرساخت‌های فنی با امنیت بالا اشاره کرد.

زهرا رضایی قهرودی، رئیس انجمن آمار ایران، نیز در سخنرانی خود، انواع داده‌ها را به چهار دسته داده‌های سرشماری، داده‌های اداری، داده‌های مکانی و بیگ دیتا تقسیم‌بندی کرد و بر داده‌های اداری تمرکز کرد. وی چالش‌های اتصال رکوردی داده‌ها، از جمله کیفیت پایین داده‌ها، تنوع نگارشی و زبانی، عدم وجود شناسه یکتا، حفظ حریم خصوصی و ابهام در داده‌های واقعی را برشمرد و بر اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین، به ویژه هوش مصنوعی، برای غلبه بر این چالش‌ها تأکید کرد.

گودرزی در پایان نشست بر لزوم رویکردی تدریجی و غیر هیجانی در اجرای این طرح ملی تاکید کرد و از اجرای سرشماری ترکیبی در سال ۱۴۰۵ خبر داد که ترکیبی از داده‌های ثبتی و جمع‌آوری میدانی خواهد بود. وی همچنین بر اهمیت مشارکت دستگاه‌های دولتی و آموزش کارشناسان برای موفقیت این پروژه بزرگ ملی تاکید کرد.

منبع: خبرگزاری مهر