به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری ایرنا، بحران خشکسالی دریاچه ارومیه، یکی از بزرگ‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران و منطقه، چالشی پیچیده است که ریشه‌های آن در عوامل طبیعی و انسانی به طور همزمان نهفته است. تفکیک سهم هر یک از این عوامل – خشکسالی‌های طبیعی، مدیریت ناکارآمد منابع آبی، و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع زیرزمینی – نیازمند بررسی‌های دقیق و مستند علمی است؛ بررسی‌ای که تا کنون منجر به تشکیل پرونده قضایی و معرفی متهمینی به اتهام ترک فعل نشده است.
این عدم اقدام قضایی، با توجه به ابعاد گسترده فاجعه زیست‌محیطی دریاچه ارومیه و تأثیرات عمیق آن بر اقتصاد، سلامت و محیط زیست منطقه، پرسش‌های جدی را درباره نحوه برخورد با این مسئله در سطح کلان مطرح می‌کند. باید توجه داشت که خشکسالی‌های دوره ای، پدیده‌ای طبیعی و اجتناب‌ناپذیر در بسیاری از نقاط جهان است، اما شدت و اثرگذاری آن به میزان مدیریت منابع آبی در طول سال‌های گذشته بستگی دارد.
بررسی‌های علمی نشان می‌دهند که بهره برداری بیش از حد از آب‌های زیرزمینی برای کشاورزی، صنعت و مصارف خانگی، نقش بسزایی در کاهش سطح آب دریاچه داشته است. طرح‌های توسعه ناپایدار کشاورزی، بویژه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، با کشت محصولات آب‌بر و استفاده از روش‌های آبیاری سنتی، باعث کاهش چشمگیر ورودی آب به دریاچه شده‌اند. علاوه بر این، عدم هماهنگی و برنامه‌ریزی میان بخش‌های مختلف دولتی در مدیریت منابع آب، به تشدید این بحران کمک کرده است.
در طول سالیان گذشته، طرح‌های متعددی برای احیای دریاچه ارومیه ارائه شده، اما اجرایی شدن این طرح‌ها با کندی و چالش‌های متعددی همراه بوده است. عدم وجود نظارت کافی بر اجرای طرح‌ها، فساد اداری، و همچنین کمبود منابع مالی، از جمله موانع اصلی در مسیر احیای دریاچه ارومیه بوده‌اند.
با توجه به اینکه دریاچه ارومیه از اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی بالایی برخوردار است، عدم تشکیل پرونده قضایی در این زمینه باعث نگرانی فعالان محیط زیست و کارشناسان شده است. آنها معتقدند که مسئولیت این فاجعه زیست محیطی باید مشخص شود و افراد خاطی مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند. این نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه عملکرد دستگاه‌های مختلف دولتی در مدیریت منابع آب دریاچه ارومیه در طول سالیان گذشته است.
از سوی دیگر، احیای دریاچه ارومیه نیازمند یک رویکرد جامع و فراگیر است که شامل مشارکت مردم محلی، همکاری بین‌المللی، و تغییر در الگوی مصرف آب در منطقه می‌شود. ترویج کشاورزی پایدار، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، و اجرای دقیق طرح‌های احیا، از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند در این مسیر مؤثر باشند.
در غیاب پاسخگویی و تشکیل پرونده قضایی در خصوص خشکسالی دریاچه ارومیه، نگرانی از تکرار این بحران در سایر نقاط کشور و عدم توجه به اقدامات پیشگیرانه در موضوع مدیریت پایدار منابع آبی به شدت افزایش یافته است. اخبار جهان بر ضرورت یک بازنگری اساسی در سیاست‌های مدیریتی آب در ایران و اجرای برنامه‌های قوی برای جلوگیری از وقوع چنین بحران‌هایی در آینده تاکید می‌کند.
عدم پیگیری قضایی این مسئله می‌تواند پیامدهای منفی دیگری نیز داشته باشد. از دست رفتن اعتماد عمومی به نهادهای دولتی، ضعف در اجرای قوانین محیط زیستی، و عدم رعایت معیارهای شفافیت و پاسخگویی در مدیریت منابع ملی، از جمله این پیامدها هستند. بنابراین، شفاف‌سازی در مورد عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه و مسئولیت‌پذیری دستگاه‌های ذیربط از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این مساله نیاز به یک رویکرد سیستماتیک و شفاف دارد تا ضمن شناسایی مسببان بحران، راهکارهای موثری برای پیشگیری از تکرار چنین اتفاقاتی در آینده اتخاذ شود. خبرگزاری ایرنا و اخبار جهان بر ضرورت اتخاذ اقدامات عاجل و موثر برای نجات دریاچه ارومیه تاکید می‌کنند.
منبع: خبرگزاری ایرنا
