به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری خبرآنلاین، علی نیکویی، دکتری هنر و کارشناس ارشد تاریخ ایران باستان، کتاب «درخت آسوریگ» را یکی از معدود متون غیردینی بازمانده از زبان پارتی معرفی می‌کند که با خط پهلوی کتابی نوشته شده است. این متن در ابتدا به زبان پهلوی اشکانی به صورت شفاهی روایت می‌شد و در دوره ساسانی به نگارش درآمد. به گفته کریستیان بارتلمه، خاورشناس آلمانی، و امیل بنونیست، زبان‌شناس فرانسوی، این داستان کهن‌ترین شعر ایرانی است که از دوران پیش از اسلام بر جای مانده است.
داستان این کتاب، گفتگویی میان یک درخت خرما (درخت آسوری) و یک بز را روایت می‌کند که در نهایت به برتری بز ختم می‌شود. یک نظریه این است که بز نماینده دین زرتشت و درخت نماد آیین چندگونه‌پرستی آسوریان است. در مقابل، نظریه دیگری بز را نماد دوره شهرنشینی و تحرک و درخت خرما را نماد دوره یکجانشینی و کشاورزی می‌داند. در بخشی از متن، بز به درخت می‌گوید: «تو همچون میخی بر زمین کوبیده شده‌ای و توان رفتن نداری.»
کتاب منظوم درخت آسوریگ به صورت شعر با مصراع‌های شش یا یازده هجایی سروده شده و برخی پژوهشگران آن را از آثار ادبی دوره اشکانی می‌دانند. خلاصه داستان از این قرار است که درختی بلند در سرزمین سورستان، برتری خود را به یک بز یادآوری می‌کند. درخت می‌گوید که شاهان از میوه نوبر او می‌خورند، از چوبش کشتی و از برگ‌هایش جارو ساخته می‌شود، سایه‌اش استراحتگاه شهریاران است و با طناب حاصل از آن، بز را به بند می‌کشند.
در پاسخ، بز ضمن بی‌ارزش خواندن سخنان درخت، به برتری‌های خود اشاره می‌کند. بز می‌گوید که در آیین مزدیسنا نقش مهمی دارد و از شیر آن در مراسم دینی استفاده می‌شود. همچنین از پوستش برای ساخت مَشک، کمربندهای مرواریدنشان و نوشتن پیمان‌نامه‌ها بهره می‌برند. گوشتش خوراک جشن‌هاست و از آن پارچه‌های پشمی و زه کمان می‌سازند. بز همچنین به توانایی خود برای سفر به کوهستان‌ها و دیدن مردمان گوناگون افتخار می‌کند و محصولات لبنی حاصل از شیر خود مانند پنیر، ماست و کشک را برمی‌شمارد و در نهایت پیروز و سربلند میدان را ترک می‌کند.
نخستین پویانمایی جهان در شهر سوخته
در اواخر دهه ۷۰ خورشیدی، باستان‌شناسان در شهر سوخته استان سیستان و بلوچستان یک جام سفالی پنج هزار ساله کشف کردند. بر روی این جام، نقش یک بز در حال جهش به سمت یک درخت خرما دیده می‌شود. با چرخاندن جام، تصویری متحرک شکل می‌گیرد که در آن، بز با پنج حرکت به درخت نزدیک شده و از برگ‌های آن می‌خورد.
امروزه پویانمایی (انیمیشن) به فرایند ایجاد توهم حرکت در تصاویر ثابت گفته می‌شود. تصاویری که روی این جام سفالی نقش بسته، دقیقاً با این تعریف مطابقت دارد. بر همین اساس، می‌توان این اثر را که بر اساس یکی از کهن‌ترین داستان‌های ایرانی ساخته شده، نخستین انیمیشن جهان دانست. این اثر تاریخی در موزه ایران باستان به نشانی تهران، میدان امام خمینی، ابتدای خیابان سی تیر، خیابان پروفسور رولن، شماره یک، برای بازدید عموم قرار دارد.
منبع: خبرگزاری خبرآنلاین
