به گزارش اخبار جهان به نقل از روزنامه همشهری، مسئولان وزارت آموزش و پرورش به طور مداوم در هفته‌های اخیر بر آغاز سال تحصیلی 1404-1405 از اول مهرماه و ساعت 8 صبح تاکید کرده‌اند. علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش، اخیرا با اعلام اینکه ساعت شروع مدارس همانند سال گذشته خواهد بود، تصریح کرد در صورت هرگونه تغییر، اطلاع‌رسانی لازم انجام خواهد شد. شایان ذکر است که در ابتدای مهرماه 1403، ساعت شروع کلاس‌های متوسطه و ابتدایی بین 7:30 تا 8 صبح بود، با این هدف که دانش‌آموزان رأس ساعت 8 صبح در کلاس حاضر باشند.
این تصمیم، به رغم ملاحظات مختلفی که در خصوص زمان بهینه آموزش وجود دارد، اتخاذ شده است. آیا واقعا آموزش در ساعت 8 صبح موثرتر از ساعت‌های دیگر، مثلا 11 صبح، است؟ بسیاری از دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند دیرتر از خواب بیدار شوند و والدین نیز تمایل دارند فرزندان خود را زودتر به مدرسه برسانند تا به کارهای خود برسند. در حال حاضر، توافق بر روی ساعت 8 صبح، از اولویت بیشتری نسبت به نتایج تحقیقات علمی در مورد اثربخشی آموزش صبحگاهی برخوردار است. حتی در صورت ارائه شواهد علمی مبنی بر عدم تاثیرگذاری آموزش صبح زود، به نظر می‌رسد تغییر ساعت مدارس با چالش‌های جدی روبرو باشد.
ناصر کوهستانی، معلم، در این خصوص می‌گوید: «برخی کشورها با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی، مدارس را از ساعت 9 صبح آغاز می‌کنند و برخی دیگر از سیستم دو شیفت استفاده می‌کنند. این امر به تجربه زیسته و ساختار آیین‌نامه‌های اداری هر کشور بستگی دارد. در ایران، بخش عظیمی از والدین شاغل هستند و باید فرزندان خود را صبح زود آماده و راهی مدرسه کنند.» وی همچنین به نکته دیگری اشاره می‌کند: «ساعت کاری مدارس باید در کنار حجم بالای محتوای درسی و کتب درسی که اغلب مهارت‌محور نیستند، بررسی شود. باید مشخص شود چه میزان از زمان دانش‌آموز صرف درس خواندن و چه میزان صرف کسب مهارت و فعالیت‌های دیگر شود.»
انتخاب ساعت 6 یا 9 صبح به عنوان زمان شروع کلاس‌ها نیز چالش‌های بسیاری به همراه دارد. هرگونه تغییر در این زمینه، فقط دانش‌آموزان و اولیا را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد؛ بلکه ادارات دولتی، پلیس راهور و سایر نهادها نیز با این تغییرات مواجه خواهند شد. هر ساله در اول مهرماه، شاهد بروز ترافیک سنگین و اختلال در رفت و آمد شهری هستیم که نشان از پیچیدگی این موضوع دارد.
علیرضا رحیمی، کارشناس آموزشی، در این رابطه می‌گوید: «اگر دانش‌آموزان ساعت 6 صبح به مدرسه بروند، خواب‌آلود خواهند بود. اگر ساعت 9 یا بعد از آن بیدار شوند، استراحت کافی خواهند داشت، اما والدین باید سر کار حاضر شوند. همچنین، هزینه سرویس مدرسه نیز قابل توجه است. تاکنون، دانش‌آموزان عادت به حضور در کلاس درس از ساعت 8 صبح دارند و ساعت‌های 6 و 9 برای شروع کلاس‌ها غیرمعمول به نظر می‌رسد. به نظر منطقی‌تر است که روال معمول حفظ شود. اگر مشکل کمبود برق وجود دارد، باید از راه‌های دیگری برای صرفه‌جویی اقدام کرد، نه اینکه ساعت حضور دانش‌آموزان در مدرسه را تغییر دهیم.»
تجربه تغییرات ساعت در گذشته نیز کمک به تحلیل موضوع می‌کند. در اواخر دهه 80 و دهه 90 شمسی، چندین بار ساعت شروع کار مدارس از 8 به 7:30 صبح تغییر یافت. این اتفاق تقریبا همزمان با تعطیلی مدارس در روز پنجشنبه و تغییر نظام آموزشی از 3-3-6 به نظام جدید رخ داد و ارتباط چندانی با کمبود برق نداشت. اما حدود 5 ماه قبل، آخرین تغییر ساعت کاری مدارس که به دنبال عدم توافق دولت و مجلس بر سر تغییر ساعت رسمی رخ داد، به صورت یک شوک بزرگ به نظام آموزشی وارد شد و منجر به شروع کلاس‌ها از ساعت 6 صبح شد. البته در اردیبهشت 1404، ادارات نیز از ساعت 6 صبح فعالیت خود را آغاز می‌کردند. هدف دولت از این اقدام، جلو انداختن ساعت کاری ادارات و کاهش مصرف برق با استفاده از روشنایی روز بود. وقتی تغییر ساعت رسمی تایید نشد، دولت ساعت کاری مراکز دولتی را تغییر داد و برخی را شناور کرد، به گونه‌ای که نوبت اول مدارس از ساعت 6 تا 9:30 و نوبت دوم از ساعت 10 تا 13 برگزار می‌شد. با توجه به اینکه در زمان اعلام این تصمیم، مدارس در حال اتمام سال تحصیلی بودند، اختیارات غیررسمی به مدارس داده شد و برخی از مدارس غیر دولتی ساعت کاری خود را تغییر ندادند.
بر اساس اعلام رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، ساعت شروع کار ادارات دولتی از اول مهرماه به شرح زیر خواهد بود: واحدهای نظامی و امنیتی 6:30، واحدهای صنعتی 7:00، ادارات تهران (شناور) 7:00 تا 9:00، ادارات استانی 7:00، مدارس متوسطه 7:30 و مدارس ابتدایی 8:00.
این تصمیمات نشان دهنده تعادلی است میان نیازهای مختلفی چون بهبود بهره‌وری، ملاحظات اجتماعی و مشکلات احتمالی مانند ترافیک صبحگاهی. پیامدهای این تصمیم در ماه‌های آتی مشخص‌تر خواهد شد و واکنش‌های بیشتر از سوی والدین، معلمان، دانش‌آموزان و کارشناسان انتظار می‌رود.
منبع: روزنامه همشهری
