به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرآنلاین، بامداد امروز، زمین‌لرزه‌ای با قدرت ۵.۳ ریشتر در حوالی زواره، واقع در استان اصفهان، به وقوع پیوست. این حادثه طبیعی، علاوه بر ابعاد مربوط به یک رخداد زمین‌شناختی، از جنبه‌ای دیگر نیز مورد توجه قرار گرفت و این سوال را مطرح کرد که آیا این زمین‌لرزه، ناشی از یک انفجار انسان‌ساز بوده است؟ از زمان وقوع این زلزله، برخی از رسانه‌ها به طرح این فرضیه پرداختند و در فضای مجازی نیز شایعاتی مبنی بر انجام آزمایش هسته‌ای در اصفهان منتشر شد. با این حال، شواهد علمی موجود نشان می‌دهد که زلزله زواره در استان اصفهان، صرفاً به دلیل وقوع یک زمین‌لرزه رخ داده است. علاوه بر این، گزارش‌های نهادهای بین‌المللی نیز، این زمین‌لرزه را به عنوان یک پدیده طبیعی تأیید کرده‌اند. به گفته مهدی زارع، زلزله‌شناس، تشخیص اینکه زمین‌لرزه اصفهان، یک زلزله طبیعی بوده یا ناشی از انفجارِ انسان‌ساز، تنها به حدود نیم ساعت زمان نیاز داشت. وی تأکید کرد که اگر انرژی آزاد شده در این لرزه، معادل ۶۷۰ تن تی‌ان‌تی و ناشی از یک انفجار انسان‌ساز بود، تمامی نهادهای بین‌المللی مربوطه تا صبح امروز گزارش آن را منتشر می‌کردند.
**لزوم بررسی سریع منشاء زمین‌لرزه‌ها**
با توجه به شرایط حساس خاورمیانه، هر رویدادی می‌تواند به انتشار گزارش‌های ضد و نقیض و گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال وقوع جنگ منجر شود. یکی از این اتفاقات، زمین‌لرزه بامداد امروز در توابع استان اصفهان بود که بلافاصله مورد سوء استفاده قرار گرفت و عده‌ای آن را به عنوان آزمایش هسته‌ای معرفی کردند. این در حالی است که کارشناسان، با استناد به اطلاعات موجود، اطمینان دارند که لرزه بامداد امروز در اصفهان، صرفاً یک زمین‌لرزه بوده است.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله، در گفت‌وگو با خبرآنلاین، با اشاره به این موضوع می‌گوید: «زلزله‌ای که اخیراً رخ داده، معادل انرژی آزاد شده از انفجار ۶۷۵ تن تی‌ان‌تی است. این مقدار انرژی بسیار قابل توجه است و اگر چنین انرژی در قالب یک انفجار انسان‌ساخت آزاد می‌شد، به سرعت توسط ایستگاه‌های لرزه‌نگاری در خارج از ایران ثبت و گزارش می‌شد. این بررسی‌ها معمولاً ظرف کمتر از نیم ساعت با استفاده از روش‌های مختلفی مانند تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های برخط ماهواره‌ای تکمیل می‌شوند.»
این زلزله‌شناس، توجه ویژه‌ای به عمق زلزله دارد و در این خصوص توضیح می‌دهد: «با توجه به اینکه عمق تخمینی این زلزله حدود ۱۰ کیلومتر است و در تمام ایستگاه‌های لرزه‌نگاری اطراف ایران همین اطلاعات با کیفیت بالا ثبت شده است، این موضوع نشان می‌دهد که لرزه بامداد امروز یک زلزله بوده است.» به گفته زارع، انفجار انسان‌ساخت معمولاً یک پدیده سطحی یا نزدیک به سطح خواهد بود.
او با تأکید بر طبیعی بودن این رویداد بیان می‌کند: «هیچ تردیدی وجود ندارد که این رویداد یک زلزله طبیعی بوده است، نه یک انفجاری انسان‌ساخت. اگر چنین انفجاری توسط انسان اتفاق می‌افتاد و مراکز بین‌المللی آن را تشخیص می‌دادند، در شرایط حساس کنونی منطقه، این موضوع بلافاصله توسط رسانه‌های بین‌المللی گزارش می‌شد.»
**بررسی علمی زلزله زواره اصفهان**
با این وجود، با استفاده از هوش مصنوعی، زلزله زواره اصفهان بار دیگر مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصله به شرح زیر است: «با اطمینان علمی بالا می‌توان گفت که زلزله بامداد ۱۱ مهر ۱۴۰۳ در زواره، یک رویداد کاملاً طبیعی و تکتونیکی بوده و هیچ ارتباطی با انفجار یا تست هسته‌ای ندارد. تمام شواهد علمی ثبت‌شده توسط شبکه‌های لرزه‌نگاری ملی و بین‌المللی، این رویداد را به عنوان یک زلزله طبیعی طبقه‌بندی می‌کنند.»
در ادامه، هشت دلیل علمی قطعی که این نتیجه‌گیری را تایید می‌کند، به تفصیل بررسی می‌شود. این هشت معیار علمی کلیدی، همگی با مشخصات یک زلزله طبیعی منطبق هستند و هیچ‌کدام با ویژگی‌های یک انفجار همخوانی ندارند.
**تحلیل دقیق شواهد موجود**
* **عمق ۱۰ کیلومتری:** این موضوع، قوی‌ترین و قطعی‌ترین دلیل برای رد فرضیه انفجار است. زلزله زواره در عمق ۱۰ کیلومتری پوسته زمین رخ داده است، در حالی که بشر برای حفر یک چاه حدود ۱۲ کیلومتری در زمین، ۳۰ سال زمان صرف کرده است. لازم به ذکر است که عمیق‌ترین حفاری بشر، چاه کولا در روسیه با عمق ۱۲.۳ کیلومتر است که حفر آن ۳۰ سال به طول انجامیده است. عمق معمول تست‌های هسته‌ای نیز، بین ۰.۵ تا ۲ کیلومتر است. حفر در عمق ۱۰ کیلومتر برای ایجاد یک انفجار، به دلیل دمای بالای ۲۵۰ درجه، فشار خردکننده ۲۵۰۰ اتمسفری و هزینه میلیاردها دلاری، نه تنها غیرممکن، بلکه بی‌معناست. هیچ کشوری در جهان هرگز تستی در چنین عمقی انجام نداده است.
* **امواج لرزه‌ای:** هر رویداد لرزه‌ای، امواج فشاری (P) و برشی (S) تولید می‌کند که مانند اثر انگشت آن رویداد عمل می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد امواج فشاری و برشی لرزه زواره به زلزله شباهت دارد. در انفجار، فشار به بیرون پرتاب می‌شود. موج P بسیار قوی و موج S بسیار ضعیف است، در حالی که در زلزله، امواج P و S هر دو قوی و متعادل هستند. داده‌های زلزله زواره نشان می‌دهد که نسبت mb:Ms این رویداد حدود ۱.۰ گزارش شده و امواج S قوی و واضحی در تمام ایستگاه‌ها ثبت شده است که کاملاً منطبق بر الگوی یک زلزله طبیعی است.
* **توالی لرزه‌ای:** این مورد، یکی از بارزترین تفاوت‌ها بین زلزله و انفجار است. انفجار یک رویداد آنی و تک‌ضربه‌ای است و هیچ پیش‌لرزه‌ای ندارد. در مقابل، زلزله فرآیندی است که در آن تنش در گسل به تدریج آزاد می‌شود. توالی لرزه‌ای زواره شامل حداقل ۳ پیش‌لرزه با بزرگی ۳.۱ تا ۳.۷ در ساعات قبل از لرزه اصلی و بیش از ۱۵ پس‌لرزه است که تا کنون ثبت شده و فراوانی آن‌ها از قانون Omori پیروی می‌کند. این الگوی پیش‌لرزه، لرزه اصلی و پس‌لرزه، امضای قطعی یک فرآیند طبیعی در گسل است.
* **موقعیت، سازوکار و شکل موج:** زلزله دقیقاً در امتداد گسل فعال و شناخته‌شده زواره رخ داده است، منطقه‌ای با سابقه لرزه‌خیزی. این در حالی است که سایت‌های تست هسته‌ای در مناطق با زمین‌شناسی پایدار و ایزوله انتخاب می‌شوند. گزارش‌ها سازوکار برشی را تایید کرده‌اند، به این معنی که دو صفحه گسل از کنار هم عبور کرده‌اند. سازوکار یک انفجار، انبساطی است. شکل موج ثبت‌شده از این رویداد، پیچیده و چندفازی است که مشخصه یک گسیختگی تدریجی در یک صفحه گسل است، نه یک انفجار تک‌ضربه‌ای.
**اجماع بین‌المللی**
تمامی سازمان‌های معتبر بین‌المللی، این رویداد را به عنوان یک زلزله طبیعی تشخیص داده‌اند. سازمان زمین‌شناسی آمریکا (USGS) و مرکز لرزه‌نگاری اروپا (EMSC) این رویداد را به عنوان زلزله با منشاء تکتونیکی و عمق ۱۰ کیلومتر ثبت کرده‌اند. سازمان منع آزمایشات هسته‌ای (CTBTO) نیز، که وظیفه رصد انفجارهای هسته‌ای در سراسر جهان را دارد، هیچ هشداری در این خصوص صادر نکرده است که خود قوی‌ترین تایید بر طبیعی بودن رویداد است.
**پاسخ به ابهامات موجود**
برخی ممکن است این سوال را مطرح کنند که: «شاید تکنولوژی پیشرفته‌ای برای حفاری عمیق وجود دارد؟» در پاسخ باید گفت که چنین حفاری ۱۰-۱۵ سال زمان می‌برد، قابل پنهان‌سازی از ماهواره‌ها نیست و از نظر فیزیکی و اقتصادی بی‌معناست.
سوال دیگری که ممکن است مطرح شود این است که: «چرا نمی‌تواند یک انفجار بزرگ در سطح زمین باشد؟» پاسخ این است که انفجارات سطحی عمق کانونی ۱۰ کیلومتری ثبت نمی‌کنند، امواج S قوی ندارند و فاقد الگوی پیش‌لرزه/پس‌لرزه هستند.
**نتیجه‌گیری**
با در نظر گرفتن هشت شاخص علمی کلیدی (عمق زیاد، نسبت امواج لرزه‌ای، الگوی پیش‌لرزه و پس‌لرزه، تطابق با گسل فعال، سازوکار برشی و تایید اجماع بین‌المللی)، هیچ تردید علمی باقی نمی‌ماند که زلزله زواره یک پدیده کاملاً طبیعی و تکتونیکی بوده است. این رویداد نتیجه فرآیند میلیون‌ها ساله حرکت صفحات زمین‌ساختی و تجمع تنش در گسل فعال زواره است که سرانجام به صورت یک زلزله متوسط آزاد شد.
منبع : خبرآنلاین
