زردی نوزاد، علت و درمان آن

زردی نوزاد یا یرقان نوزاد، یک وضعیت شایع در نوزادان تازه متولد شده است که باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که ماده‌ای زرد رنگ به نام بیلی‌روبین بیش از حد در خون تجمع کند. بیلی‌روبین از تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود.

تغذیه مادر و زردی نوزاد

• شیر مادر: شیر مادر حاوی عواملی است که به دفع بیلی‌روبین کمک می‌کند. بنابراین، شیردهی زودهنگام و مکرر بسیار مهم است.
• رژیم غذایی مادر: برخی تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم غذایی مادر ممکن است بر زردی نوزاد تأثیر بگذارد. مصرف برخی مواد غذایی مانند سبزیجات برگ سبز، میوه‌ها و آب می‌تواند مفید باشد. با این حال، بهتر است قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی، با پزشک مشورت کنید.

علل زردی نوزاد

• زردی فیزیولوژیک: شایع‌ترین نوع زردی است و به دلیل نارس بودن کبد نوزاد در تجزیه بیلی‌روبین رخ می‌دهد.
• زردی ناشی از ناسازگاری گروه خونی: اگر گروه خونی مادر و نوزاد متفاوت باشد، ممکن است این نوع زردی رخ دهد.
• زردی ناشی از عفونت: عفونت‌هایی مانند سپسیس یا عفونت‌های باکتریایی می‌توانند باعث زردی شوند.
• زردی ناشی از مشکلات کبدی: برخی بیماری‌های کبدی مادرزادی یا اکتسابی می‌توانند باعث زردی شوند.
• زردی شیر مادر: این نوع زردی به دلیل ترکیبات خاصی در شیر مادر رخ می‌دهد و معمولاً بی‌ضرر است.

عوامل تشدید کننده زردی نوزاد

• زایمان زودرس: نوزادان نارس به دلیل نارس بودن کبد، بیشتر در معرض زردی هستند.
• کبودی در هنگام تولد: کبودی باعث آزاد شدن هموگلوبین و افزایش بیلی‌روبین می‌شود.
• تغذیه ناکافی: شیر خوردن ناکافی باعث می‌شود بیلی‌روبین از طریق مدفوع دفع نشود.
• عفونت: عفونت‌هایی مانند سپسیس می‌توانند باعث افزایش بیلی‌روبین شوند.
• بیماری‌های متابولیک: برخی بیماری‌های متابولیک ارثی می‌توانند باعث زردی شوند.

علائم زردی نوزاد

• زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها: این اولین و بارزترین علامت زردی است.
• خواب آلودگی و بی‌حالی: نوزاد ممکن است کمتر شیر بخورد و خواب آلود باشد.
• کاهش وزن: در موارد شدید، زردی می‌تواند باعث کاهش وزن نوزاد شود.
• ادرار تیره و مدفوع روشن: در برخی موارد، ادرار نوزاد تیره و مدفوع او روشن می‌شود.

عوارض طولانی مدت زردی نوزاد

• کِرنیکتِروس: در موارد شدید و درمان نشده، زردی می‌تواند به مغز نوزاد آسیب برساند و باعث مشکلات عصبی دائمی شود.
• مشکلات شنوایی: زردی شدید ممکن است باعث کاهش شنوایی شود.
• مشکلات یادگیری: برخی مطالعات نشان می‌دهند که زردی شدید ممکن است با مشکلات یادگیری در آینده مرتبط باشد.

تشخیص زردی نوزاد

پزشک با بررسی ظاهر نوزاد و اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین خون، زردی را تشخیص می‌دهد.

پیشگیری از زردی نوزاد

• زایمان به موقع: تا حد امکان سعی کنید زایمان به موقع انجام شود.
• تشخیص زودهنگام و درمان بیماری‌های مادر: بیماری‌های مادر مانند دیابت بارداری می‌تواند خطر زردی نوزاد را افزایش دهد.
• شیردهی زودهنگام و مکرر: شیر خوردن زودهنگام و مکرر به دفع بیلی‌روبین کمک می‌کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر زردی نوزاد در روزهای اول زندگی شروع شد و شدت آن افزایش یافت.
• اگر نوزاد خواب آلود، بی حال و بی‌اشتها است.
• اگر زردی همراه با تب، استفراغ یا سایر علائم بیماری باشد.
• اگر پوست نوزاد زرد بسیار پررنگ است.

زردی نوزاد در اکثر موارد بی‌خطر است و با درمان مناسب به سرعت برطرف می‌شود. با این حال، مهم است که هرگونه تغییر در رنگ پوست نوزاد را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.

درمان زردی نوزاد

• فتوتراپی: رایج‌ترین روش درمان زردی است. در این روش، نوزاد زیر نور مخصوصی قرار می‌گیرد تا بیلی‌روبین خون تجزیه شود.
• تعویض خون: در موارد شدید، تعویض خون ممکن است لازم باشد.
• تغذیه با شیر مادر: در مورد زردی شیر مادر، ممکن است به طور موقت شیردهی را قطع کرده و به نوزاد شیر خشک بدهند.

درمان‌های خانگی برای زردی نوزاد (با مشورت پزشک)

• نور درمانی خانگی: دستگاه‌های نور درمانی خانگی وجود دارند که می‌توانند تحت نظر پزشک استفاده شوند.
• حمام آفتاب: قرار دادن نوزاد در معرض نور خورشید (به طور غیر مستقیم و با پوشاندن چشم‌ها) می‌تواند به کاهش بیلی‌روبین کمک کند. اما قبل از انجام این کار، حتما با پزشک مشورت کنید.
• گیاهان دارویی: برخی گیاهان دارویی مانند شاه‌تره و کاسنی ممکن است به کاهش زردی کمک کنند، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده شوند.

داروهایی که ممکن است برای درمان زردی نوزاد تجویز شوند:

• قطره بیلی‌ناستر: این قطره از عصاره شیرخشت تهیه می‌شود و با افزایش تعداد دفعات مدفوع و ادرار، به دفع بیلی‌روبین از بدن کمک می‌کند.
• فنوباربیتال: این دارو با افزایش آنزیم‌هایی که بیلی‌روبین را تجزیه می‌کنند، به کاهش سطح بیلی‌روبین خون کمک می‌کند.

چه زمانی به دارو نیاز است؟

• زردی شدید: اگر سطح بیلی‌روبین نوزاد بسیار بالا باشد و فتوتراپی به تنهایی مؤثر نباشد، ممکن است به دارو نیاز باشد.
• زردی طولانی مدت: اگر زردی نوزاد مدت طولانی طول بکشد و علیرغم درمان‌های دیگر بهبود نیابد، ممکن است دارو تجویز شود.
• زردی ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای: اگر زردی نوزاد به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مانند اختلالات کبدی باشد، ممکن است به داروهای خاصی نیاز باشد.

نتیجه‌گیری

به طور خلاصه، زردی نوزاد یک وضعیت قابل درمان است و با مراقبت‌های مناسب، اکثر نوزادان به طور کامل بهبود می‌یابند.

منبع: اخبارجهان