به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: مدیریت پسماند به عنوان یک موضوع حیاتی در شهرهای بزرگ جهان مطرح است. افزایش جمعیت، تغییر الگوهای زندگی و رشد میزان مصرف، حجم پسماندهای شهری را به طور مداوم افزایش می‌دهد. در صورت عدم مدیریت صحیح این پسماندها، علاوه بر تحمیل هزینه‌های سنگین بر مدیریت شهری، سلامت شهروندان و محیط زیست نیز به خطر می‌افتد. در این میان، بازیافت به عنوان یک راهکار پایدار و اقتصادی، جایگاه ویژه‌ای در مدیریت شهری پیدا کرده است.
امروزه، بسیاری از کلانشهرهای پیشرفته در جهان با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، توانسته‌اند میزان دفن پسماند را به حداقل برسانند. آنها با تبدیل پسماندها به انرژی و محصولات ارزشمند، علاوه بر حفاظت از محیط زیست، بخشی از نیازهای اقتصادی خود را نیز از این طریق تأمین می‌کنند.
در ایران نیز، شهرهای بزرگی مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز در سال‌های اخیر گام‌هایی در این راستا برداشته‌اند، اما هنوز با استانداردهای جهانی فاصله زیادی وجود دارد.
از طرفی، مسئله دفن پسماند در شهرهای شمالی به دلیل سطح بالای آب‌های زیرزمینی، تهدیدی جدی برای سلامت این منابع آبی به شمار می‌رود. در مناطق غربی و کوهستانی نیز به دلیل کمبود زمین مناسب برای دفن پسماند، به ناچار به سوزاندن زباله‌ها روی آورده‌اند که منجر به آلودگی هوا می‌شود.
**یزد و تجربه نوین در مدیریت پسماند**
شهر یزد در سال‌های اخیر با استفاده از فناوری‌های نوین و تجربیات موفق سایر شهرهای جهان، توانسته است میزان دفن پسماندهای شهری را به حداقل برساند، به طوری که تنها 30 درصد از پسماندهای شهری دفن می‌شوند. خبرنگار مهر برای بررسی این موضوع، با شهردار یزد به گفتگو پرداخته و از جزئیات بازیافت پسماندها در این شهر جویا شده است.
محی الدینی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به حجم بالای پسماندهای روزانه در یزد اظهار داشت: روزانه به طور میانگین حدود 320 تن پسماند در شهر تولید می‌شود و در روزهای پایانی سال این میزان حتی به 700 تا 800 تن نیز می‌رسد. این حجم عظیم پسماند در صورت عدم مدیریت صحیح، نه تنها هزینه‌های زیادی را به شهرداری تحمیل می‌کند، بلکه محیط زیست را نیز به شدت تهدید می‌کند.
**تکمیل چرخه پردازش و تولید کمپوست**
به گفته محی‌الدینی، یکی از اقدامات مهم شهرداری یزد در سال‌های اخیر، تکمیل چرخه پردازش پسماند و خرید تجهیزات نوین بوده است. وی توضیح داد: با بهره‌برداری از دستگاه پردازش و تفکیک و همچنین دستگاه “ترنر”، اکنون امکان تبدیل بیش از 55 درصد پسماندها به کود کمپوست فراهم شده است. کیفیت کمپوست تولیدی یزد در آزمایش‌ها بسیار مطلوب گزارش شده و حتی نسبت به شهرهایی مانند اصفهان کیفیت بالاتری دارد. علت این موضوع، ترکیب پسماندهای یزد است که بخش زیادی از آن شامل ضایعات میوه و سبزیجات است.
شهردار یزد افزود: کود تولید شده در یزد امروز به عنوان یکی از بهترین کمپوست‌های کشور شناخته می‌شود و می‌تواند در بخش کشاورزی و فضای سبز شهری نقش موثری ایفا کند.
**بازیافت لاستیک و سرشاخه‌های درختان**
محی‌الدینی در ادامه به طرح‌های دیگر اشاره کرد و گفت: لاستیک‌های فرسوده پس از خرد شدن به گرانول تبدیل و در تولید کف‌پوش‌های ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، سرشاخه‌های درختان به طور مستمر جمع‌آوری و خرد می‌شوند و بخشی از آنها در تولید کمپوست و بخش دیگر در صنایع مختلف کاربرد پیدا می‌کند.
**کاهش دفن و دستاوردهای زیست‌محیطی**
یکی از دستاوردهای مهم شهرداری یزد، کاهش میزان دفن پسماند است. شهردار یزد در این باره توضیح داد: ما توانسته‌ایم 70 تا 75 درصد پسماندهای تولیدی را از چرخه دفن خارج کنیم. در حال حاضر، تنها 100 تا 120 تن از پسماندها، بسته به فصل و شرایط، دفن می‌شوند. این کاهش دفن، علاوه بر صرفه‌جویی مالی، به بهبود بهداشت عمومی و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی کمک شایانی کرده است.
**چشم‌انداز آینده؛ تولید انرژی از پسماند**
محی‌الدینی با اشاره به برنامه‌های آینده گفت: یکی از راهکارهای اصلی در مدیریت پسماندهای باقی‌مانده، استفاده از فناوری زباله‌سوز و تولید برق است. نمونه‌ای از این کار در تهران اجرا شده و ما نیز در حال بررسی هستیم تا با همکاری صنایع و نظر مساعد سازمان حفاظت محیط زیست، این ظرفیت را در یزد فعال کنیم. همچنین، مذاکراتی با کارخانه سیمان برای استفاده از پسماندها در تولید انرژی انجام شده است.
وی تأکید کرد: هدف ما تنها درآمدزایی نیست، بلکه مهم‌تر از آن، کاهش دفن و آزادسازی زمین‌های ارزشمند شهری است. اگر دفن پسماند را به حداقل برسانیم، گودهای قدیمی می‌توانند به فضای سبز یا کاربری‌های مطلوب شهری تبدیل شوند.
**نگاه بلندمدت به مدیریت پسماند**
محی‌الدینی با تأکید بر اهمیت نگاه بلندمدت افزود: مدیریت پسماند یک کار روزمره نیست، بلکه موضوعی راهبردی برای آینده شهر است. دفن پسماند هر سال هزینه‌های زیادی را به شهرداری تحمیل می‌کند و ادامه این روند، نه زمین کافی برای دفن باقی می‌گذارد و نه محیط‌زیست سالمی. با طرح‌های جدید، امیدواریم یزد به الگویی ملی در مدیریت پسماند شهری تبدیل شود.
**تفکیک پسماند از مبدأ؛ راهکار بلندمدت**
بررسی تجربه شهرهای ایران نشان می‌دهد که در زمینه بازیافت، گام‌های مهمی برداشته شده است، اما هنوز چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت، نبود فرهنگ جدی تفکیک از مبدأ و وابستگی به دفن، مانع اصلی پیشرفت است.
تجربه یزد نشان می‌دهد که با مدیریت هوشمند، سرمایه‌گذاری در تجهیزات و همراهی شهروندان، می‌توان بخش زیادی از پسماندها را بازیافت کرد و بار مالی و زیست‌محیطی دفن را کاهش داد. برای بهبود وضعیت بازیافت در ایران و به‌ویژه در یزد، می‌توان چند راهکار کلیدی را مطرح کرد.
آموزش و فرهنگ‌سازی گسترده برای تفکیک پسماند از مبدأ را می‌توان مؤثرترین راهکار برای بهبود وضعیت تفکیک و بازیافت پسماند در بلندمدت عنوان کرد. همچنین، همکاری با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان برای ارتقای کیفیت و فناوری صنعت بازیافت پسماند، می‌تواند به بهره‌وری هرچه بیشتر بازیافت پسماندهای شهری کمک کند.
منبع : خبرگزاری مهر
