به گزارش اخبار جهان به نقل از [نام منبع]، چوگان، ورزشی باستانی با ریشه‌های عمیق در تاریخ ایران، به عنوان یکی از کهن‌ترین بازی‌های سوارکاری جهان، از ۶۰۰ سال قبل از میلاد در دوره هخامنشیان سرچشمه گرفته است. این ورزش که در زمان داریوش اول به هندوستان نیز راه یافت، در دوره ساسانیان علاوه بر جنبه سرگرمی، به عنوان بخشی از تمرینات نظامی مورد استفاده قرار می‌گرفت و میادین اختصاصی برای برگزاری مسابقات آن ساخته می‌شد. نقش برجسته‌های ساسانی در تنگ بیشاپور، فارس، گواهی بر قدمت و اهمیت چوگان در این دوره از تاریخ ایران است.
پس از حمله مغول به ایران، این ورزش به سرعت در امپراتوری وسیع مغول گسترش یافت و به همین دلیل، بسیاری از کشورهای شرق آسیا نیز با چوگان آشنا شدند. در دوره صفویه، چوگان به اوج شکوفایی خود رسید و میدان نقش جهان اصفهان، به عنوان یکی از استانداردترین میادین چوگان جهان، ساخته شد. شاهان صفوی از ایوان کاخ عالی‌قاپو، شاهد برگزاری مسابقات چوگان بودند.
آشنایی اروپاییان با چوگان در دوران صفویه و استعمار هندوستان صورت گرفت و در سال ۱۸۶۰ میلادی، این ورزش در بریتانیا رواج یافت و سپس به آمریکای جنوبی گسترش یافت و طرفداران زیادی در این قاره پیدا کرد. با این حال، چوگان در ایران پس از دوره صفویه رفته رفته به فراموشی سپرده شد. اما این میراث ارزشمند ایرانی، در نهایت در ۱۲ آذر ماه ۱۳۹۶ با شماره ۰۱۲۸۲ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسید. این ثبت، اگرچه با تاخیر انجام شد، گواهی بر اصالت ایرانی این ورزش باستانی است.
شواهد تاریخی مکتوب و شفاهی فراوانی بر ایرانی بودن چوگان وجود دارد. نام چوگان در کتاب «کارنامه اردشیر بابکان» به چشم می‌خورد و رودکی، شاعر نامدار ایرانی، اولین شاعری است که پس از ورود اسلام از چوگان در اشعار خود یاد کرده است. در آثار ادبی متعددی از جمله قابوس‌نامه، آداب الحرب و الشجاعه، شاهنامه، اشعار نظامی گنجوی، حافظ و بسیاری از شاعران دیگر به این ورزش باستانی اشاره شده است.
ابیات متعددی از شاعران پارسی‌گو، به زیبایی از چوگان و ابزار آن همچون گوی، اسب، و میدان یاد می‌کنند. برای مثال فردوسی در شاهنامه می‌گوید: “همه کودکان را به چوگان فرست/ بیارای گوی و به میدان فرست”. سعدی، مولانا، و حافظ نیز در اشعار خود به زیبایی‌های چوگان اشاره کرده‌اند و جایگاه این ورزش در شعر و ادب فارسی را برجسته ساخته‌اند.
استان خوزستان، به دلیل اقلیم مناسب و سابقه تاریخی غنی خود، مهد پرورش اسب بوده و کاوش‌های باستان‌شناسی، نشان می‌دهد که اولین رام کردن اسب در جهان در خطه زاگرس صورت گرفته است. کوچ‌نشینان بختیاری به عنوان وارثان ایلامیان و کاسیان، به پرورش اسب توجه ویژه‌ای داشتند و اسب در زندگی روزمره، جشن‌ها و جنگ‌های آنها نقش مهمی ایفا می‌کرد. مقام «سواربازی» در موسیقی بختیاری، گواهی بر جایگاه والای اسب در فرهنگ این قوم است. چوگان نیز از دیرباز در ایل بختیاری رواج داشته و محوطه‌هایی مانند دشت چغاخور در چهارمحال بختیاری و روستای بنه وار در خوزستان، محل برگزاری مسابقات چوگان بوده‌اند.
روستای تاریخی بنه وار در شمال شرقی خوزستان، به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه، از سابقه یکجانشینی کهنی برخوردار است و جزو اولین خاستگاه‌های استقراری در حوزه فرهنگی بختیاری محسوب می‌شود. سردار اسعد بختیاری، با استناد به روایات گذشتگان، بنه وار را چنین توصیف می‌کند: “…عمارت بنه وار که به منزله قصری است باشکوه و وسیع…” و از وجود محل‌های اسب‌بازی و گوی‌بازی در این روستا یاد می‌کند. بنه وار در تاریخ ۲۳/۶/۱۳۸۲ به شماره ۹۹۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این محوطه تاریخی شامل بخش‌های مختلفی همچون بخش حاکم‌نشین و عامه‌نشین، حمام، دیوان‌خانه، زندان، فضاهای نظامی و برج و بارو، آسیاب و میدان چوگان است. مطالعات باستان‌شناسی، نشان می‌دهد که این روستا در دوران باستان حیات داشته و در دوره صفویه بازسازی شده است.
میدان چوگان بنه وار، با توجه به یافته‌های تاریخی و معماری، می‌تواند چهارمین میدان چوگان ثبت شده ملی باشد و ظرفیت بالایی برای غنای تاریخی و فرهنگی خوزستان دارد. با توجه به محرومیت‌های این منطقه، احیای میدان چوگان بنه وار و برگزاری جشنواره‌های چوگان می‌تواند فرصتی برای رونق گردشگری، ایجاد اشتغال و معرفی ظرفیت‌های این منطقه باشد. میدان نقش جهان اصفهان و میدان چوگان قزوین، از قدیمی‌ترین میادین چوگان جهان هستند. همچنین، شواهدی از میدان چوگان در خلیل‌آباد الیگودرز وجود دارد.
فرماندار شهرستان لالی، بر اهمیت احیای میراث فرهنگی و ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در منطقه تاکید دارد. ثبت چوگان در یونسکو، تنها نقطه پایانی برای حفظ این میراث نیست بلکه فرصتی برای معرفی و احیای این بازی باستانی در سطح بین المللی است. امید است با برنامه‌ریزی مناسب، از این فرصت برای شکوفایی اقتصادی و فرهنگی منطقه استفاده شود.
منبع: [نام منبع]
