به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از زومیت، میکروپلاستیک‌ها از طریق منابع گوناگونی مانند آب لوله‌کشی، بطری‌های پلاستیکی و ظروف آشپزی به مواد غذایی راه پیدا می‌کنند. این ذرات بسیار ریز می‌توانند به بخش‌های داخلی خوراکی‌ها مانند گوشت، تخم‌مرغ، سبزیجات و غلات نفوذ کنند.
حرارت در زمان پخت‌وپز، باعث آزاد شدن میکروپلاستیک‌ها و ورود آن‌ها به بافت غذا می‌شود. بسته‌بندی‌های پلاستیکی، تخته‌های خردکن و اسفنج‌های آشپزخانه نیز از دیگر منابع رایج این آلودگی هستند. بااین‌حال، اقداماتی مانند شستن برنج، گوشت و ماهی، استفاده از ظروف شیشه‌ای و فلزی، و کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده می‌تواند ورود این ذرات به بدن را کاهش دهد.
ورود میکروپلاستیک‌ها به زنجیره غذایی
ذرات ریز پلاستیکی که میکروپلاستیک و نانوپلاستیک نامیده می‌شوند، اندازه‌ای کمتر از ۵ میلی‌متر دارند و بدون اینکه دیده شوند، در غذای ما وجود دارند. برای مثال، هنگام پختن استیک در تابه داغ، این ذرات ذوب شده و به داخل گوشت نفوذ می‌کنند و پس از سرد شدن دوباره جامد می‌شوند. این مشکل به بسیاری از مواد غذایی دیگر نیز مربوط می‌شود.
این ذرات از وسایل آشپزخانه مانند کفگیر و قاشق پلاستیکی جدا می‌شوند، از بطری‌های آب نشت می‌کنند و حتی در فنجان چای نیز یافت می‌شوند. اگرچه شناسایی تمام منابع میکروپلاستیک‌ها نگران‌کننده به نظر می‌رسد، اما با ایجاد تغییراتی ساده در آشپزخانه می‌توان میزان مواجهه با آن‌ها را کاهش داد. شیلا ساتیانارایانا، استاد دانشگاه واشنگتن، معتقد است راهکارهای ساده و قابل اجرایی در خانه وجود دارد که به افراد حس کنترل بیشتری بر محیط زندگی‌شان می‌دهد.
غذاها
میکروپلاستیک‌ها در میوه‌ها، سبزیجات، عسل، نان، لبنیات، ماهی و گوشت یافت می‌شوند و حتی به زرده و سفیده تخم‌مرغ نیز راه پیدا کرده‌اند. یک مطالعه نشان داد که میزان مصرف پلاستیک توسط مردم در سال ۲۰۱۸، بیش از شش برابر سال ۱۹۹۰ بوده است. این ذرات از طریق ریشه گیاهان یا خوراک حیوانات وارد زنجیره غذایی می‌شوند. همچنین، در مراحل فرآوری مواد غذایی فرصت‌های بیشتری برای آلودگی وجود دارد.
برای برخی غذاها می‌توان پیش از مصرف، بخشی از میکروپلاستیک‌ها را حذف کرد. تحقیقی در استرالیا نشان داد که شستن برنج می‌تواند ۲۰ تا ۴۰ درصد از میکروپلاستیک‌های آن را کاهش دهد. شستن گوشت و ماهی نیز مؤثر است اما نمی‌تواند تمام ذرات را از بین ببرد. در مقابل، برای محصولاتی مانند نمک، شستن راهکار مناسبی نیست. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد از ۳۹ برند نمک، ۳۶ مورد حاوی میکروپلاستیک بودند و نمک دریا بیشترین آلودگی را داشت. کارشناسان توصیه می‌کنند برای کاهش تماس با این ذرات، تا حد امکان از غذاهای تازه و کامل استفاده کرده و از مصرف غذاهای بسیار فرآوری‌شده خودداری شود.
آب
آب، چه از لوله و چه در بطری، یکی از منابع اصلی ورود میکروپلاستیک به بدن است. مطالعات نشان داده‌اند که حتی باز و بسته کردن درب بطری پلاستیکی، صدها ذره میکروپلاستیک را در هر لیتر آب آزاد می‌کند. آنلیز آدریان، کارشناس صندوق جهانی حیات‌وحش، می‌گوید تحقیقات جدید نشان می‌دهد آب بطری حاوی میکروپلاستیک‌های بسیار بیشتری از تصورات قبلی است.
میکروپلاستیک‌ها در آب لوله‌کشی نیز به‌طور گسترده وجود دارند و تحقیقات در کشورهای مختلف این موضوع را تأیید کرده است. با این حال، نوشیدن آب لوله‌کشی تصفیه‌شده راهکار بهتری است. استفاده از یک فیلتر کربنی ساده می‌تواند تا ۹۰ درصد میکروپلاستیک‌ها را از آب حذف کند. همچنین، برخی چای‌های کیسه‌ای که با پلاستیک بسته‌بندی می‌شوند، می‌توانند حدود ۱۱.۶ میلیارد ذره میکروپلاستیک وارد یک فنجان چای کنند.
بسته‌بندی و ظروف
بسته‌بندی‌های پلاستیکی مواد غذایی نیز بخش مهمی از این مشکل هستند. باز کردن این بسته‌بندی‌ها، چه با دست و چه با ابزار، باعث آزاد شدن ذرات ریز پلاستیکی می‌شود. ظروف پلاستیکی قدیمی نیز خطرناک‌تر هستند. یک مطالعه نشان داد کاسه‌های ملامین پس از ۱۰۰ بار شست‌وشو، ده برابر بیشتر از بار اول میکروپلاستیک آزاد می‌کنند. حتی ظروف یک‌بارمصرف غذا نیز می‌توانند منبع مهمی برای ورود این ذرات به بدن باشند.
وسایل آشپزخانه
تخته‌های خردکن پلاستیکی یکی از منابع اصلی میکروپلاستیک در آشپزخانه هستند. یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ تخمین زد که یک تخته خردکن پلاستیکی می‌تواند سالانه بین ۷.۴ تا ۵۰.۷ گرم میکروپلاستیک آزاد کند. این ذرات می‌توانند مستقیماً وارد غذایی شوند که روی تخته خرد می‌شود. ظروف نچسبی که دچار خراشیدگی شده‌اند نیز می‌توانند در هر بار استفاده، هزاران ذره پلاستیکی آزاد کنند. مخلوط‌کن‌ها و کاسه‌های پلاستیکی نیز در هر بار استفاده، ذراتی را وارد غذا می‌کنند.
سیلیکون گاهی به‌عنوان جایگزین ایمن‌تر معرفی می‌شود، اما این ماده نیز در دماهای بالا تجزیه شده و ذراتی آزاد می‌کند. ویلده اسنکویک، پژوهشگر میکروپلاستیک، می‌گوید شیشه و استیل ضدزنگ می‌توانند جایگزین‌های مناسب‌تری باشند. پلاستیک‌های زیستی نیز که برای تجزیه سریع طراحی شده‌اند، گاهی فقط سریع‌تر به میکروپلاستیک تبدیل می‌شوند و راه‌حل کاملی نیستند.
نقش حرارت در آزاد شدن میکروپلاستیک‌ها
گرما فرایند آزاد شدن میکروپلاستیک‌ها را تسریع می‌کند. مطالعه‌ای نشان داد گرم کردن ظروف پلاستیکی در مایکروویو به مدت سه دقیقه می‌تواند تا ۴.۲۲ میلیون ذره میکروپلاستیک و ۲.۱۱ میلیارد ذره نانوپلاستیک از هر سانتی‌متر مربع سطح آزاد کند. ریختن نوشیدنی داغ در لیوان‌های یک‌بار مصرف نیز مقادیر زیادی میکروپلاستیک تولید می‌کند. به‌طور کلی، چهار عامل نمک، چربی، اسید و حرارت می‌توانند تجزیه پلاستیک را سریع‌تر کنند.
تمیزکاری و راهکارهای عملی
اسفنج‌های آشپزخانه نیز با فرسوده شدن، به منبعی برای تولید میکروپلاستیک تبدیل می‌شوند و هر گرم از آن‌ها می‌تواند تا ۶.۵ میلیون ذره آزاد کند. کارشناسان توصیه می‌کنند که به‌جای دور ریختن تمام وسایل پلاستیکی، ابتدا وسایلی را که علائم آسیب‌دیدگی مانند خط‌وخش یا تغییر شکل دارند، با جایگزین‌های غیرپلاستیکی تعویض کنید.
تأثیر میکروپلاستیک‌ها بر سلامت انسان
اگرچه غذا و نوشیدنی راه اصلی ورود میکروپلاستیک‌ها به بدن هستند، اما تأثیر دقیق آن‌ها بر سلامتی هنوز مشخص نیست. این ذرات در اندام‌های مختلف بدن انسان از جمله مغز، خون، شریان‌ها و جفت شناسایی شده‌اند. برخی دانشمندان معتقدند این ذرات ممکن است به میکروب‌های روده آسیب بزنند یا وارد جریان خون شوند. با این حال، هنوز مشخص نیست که این ذرات چه مدت در بدن باقی می‌مانند و دست‌کم بخشی از آن‌ها از طریق مدفوع دفع می‌شوند. برای مقابله اساسی با این مشکل، کاهش چشمگیر تولید زباله‌های پلاستیکی در سطح جهانی ضروری است.
منبع: زومیت
