به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از همشهری آنلاین، مواجهه با شرایط اضطراری در رانندگی، نیازمند حفظ آرامش و تصمیم‌گیری سریع است. یکی از مخاطره‌آمیزترین این شرایط، از کار افتادن ناگهانی یا ضعف سیستم ترمز است. تصور کنید در حال رانندگی با سرعت بالا در یک بزرگراه هستید و ناگهان متوجه می‌شوید که ترمز خودرویتان دچار مشکل شده است. در این لحظه، پدال ترمز کارایی خود را از دست داده و خودرو به سختی به فرامین شما پاسخ می‌دهد. در چنین شرایطی، اتخاذ تصمیمات صحیح و فوری می‌تواند تعیین‌کننده باشد و از بروز حادثه‌ای ناگوار جلوگیری کند.
آگاهی از دلایل احتمالی بروز این مشکل و آشنایی با راهکارهای مقابله با آن، علاوه بر حفظ جان راننده و سرنشینان، می‌تواند به کاهش خسارات مالی ناشی از تصادف نیز کمک کند. در این مقاله، ابتدا به بررسی علل احتمالی از کار افتادن ترمز می‌پردازیم، سپس روش‌های تشخیص و واکنش سریع در لحظات بحرانی را مورد بررسی قرار می‌دهیم و در نهایت، راهکارهای پیشگیری و زمان مناسب برای مراجعه به تعمیرگاه را شرح خواهیم داد.
**ترمز بریدن چیست؟**
اصطلاح “ترمز بریدن” به وضعیتی اشاره دارد که سیستم ترمز خودرو قادر به انجام وظیفه به درستی نباشد یا به طور کامل از کار بیفتد. در این حالت، ممکن است پدال ترمز بسیار نرم شده، بیش از حد پایین برود یا به طور کلی هیچ واکنشی نشان ندهد. اگر راننده نتواند خودرو را متوقف کند یا سرعت آن را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، خطر وقوع تصادف به شدت افزایش می‌یابد. این مشکل می‌تواند به تدریج ظاهر شود، به طوری که توان ترمز به مرور کاهش یابد، یا به طور ناگهانی رخ دهد و علائم اولیه آن مورد توجه قرار نگیرند تا زمانی که وضعیت به مرحله بحرانی برسد.
**دلایل فنی یا محیطی بروز ترمز بریدن**
در ادامه، فهرستی از عوامل رایج که می‌توانند منجر به از کار افتادن ترمز شوند، به همراه توضیحات مختصر ارائه می‌شود:
1. **نشتی مایع ترمز (روغن ترمز):** این مورد یکی از مهم‌ترین دلایل بروز مشکل است. اگر لوله‌ها، اتصالات، سیلندر چرخ یا سیلندر اصلی دچار نشتی شوند، فشار هیدرولیکی سیستم کاهش می‌یابد و ترمز کارایی خود را از دست می‌دهد.
2. **وجود هوا در مدار ترمز:** اگر هوا وارد لوله‌های ترمز شود، فشاری که توسط پدال وارد می‌شود به درستی منتقل نمی‌شود و عملکرد ترمز دچار اختلال می‌شود.
3. **فرسودگی لنت و دیسک:** با کاهش ضخامت لنت ترمز و عدم تعویض به موقع آن، یا ساییدگی سطح دیسک ترمز، درگیری کافی بین لنت و دیسک صورت نمی‌گیرد و توان ترمز کاهش می‌یابد.
4. **گرمای بیش از حد و فید ترمز:** در مسیرهای سراشیبی یا در شرایطی که به طور مکرر از ترمز استفاده می‌شود، سیستم ترمز داغ شده و عملکرد آن کاهش می‌یابد؛ به این پدیده اصطلاحاً “فید” گفته می‌شود.
5. **خرابی بوستر یا سرویس ترمز:** نقص در بوستر (تقویت‌کننده ترمز) یا سایر اجزای مکانیکی سیستم ترمز، مانند سیلندر اصلی، می‌تواند باعث کاهش نیروی تقویتی لازم شود.
6. **کاهش کیفیت مایع ترمز (آلودگی یا رطوبت):** استفاده از مایع ترمز نامرغوب یا جذب رطوبت توسط آن، نقطه جوش مایع را کاهش می‌دهد و در شرایط حرارت بالا، مایع به بخار تبدیل می‌شود که این امر مانع از عملکرد صحیح سیستم ترمز می‌شود.
7. **مشکلات نصب یا تعمیر ناصحیح:** اگر قطعات جدید به درستی نصب نشوند یا تعمیرات به شیوه‌ای نادرست انجام شوند، فشار و عملکرد سیستم دچار اختلال می‌شود.
**روش‌های تشخیص اولیه در حین رانندگی یا قبل از وقوع بحران**
تشخیص زودهنگام مشکل ترمز می‌تواند فرصت جلوگیری از حادثه را فراهم کند. به این نشانه‌ها دقت کنید:
* هنگام فشار دادن پدال ترمز، پدال بیش از حد نرم می‌شود یا خیلی پایین می‌رود.
* صدای غیرطبیعی مانند سوت، جیر یا زوزه هنگام ترمزگیری شنیده می‌شود.
* احساس لرزش در پدال ترمز یا فرمان هنگام ترمز وجود دارد.
* کاهش محسوس توان توقف در سرعت‌های معمول مشاهده می‌شود.
* لکه روغن یا رطوبت در زیر خودرو در اطراف چرخ‌ها یا زیر موتور دیده می‌شود.
* علامت هشدار ترمز در صفحه آمپر روشن می‌شود.
* پس از ترمزگیری سنگین، بوی سوختگی یا داغی زیاد قطعات ترمز به مشام می‌رسد.
* عملکرد ترمز در شیب زیاد ضعیف‌تر می‌شود.
در صورت مشاهده یک یا چند مورد از این علائم، باید وضعیت خودرو را جدی بگیرید.
**واکنش فوری وقتی ترمز برید**
هنگامی که مطمئن شدید سیستم ترمز به درستی کار نمی‌کند، باید با حفظ خونسردی، به سرعت وارد عمل شوید:
1. **پمپ کردن پدال ترمز:** چند بار پدال ترمز را به سرعت فشار دهید و رها کنید. این کار ممکن است باعث شود فشار هیدرولیک دوباره برقرار شود، به خصوص اگر مشکل ناشی از وجود هوا در مدار ترمز باشد.
2. **استفاده تدریجی از ترمز دستی:** به آرامی و به صورت مرحله به مرحله ترمز دستی را بکشید. کشیدن ناگهانی و کامل ترمز دستی می‌تواند باعث قفل شدن چرخ‌ها و از دست رفتن کنترل خودرو شود.
3. **انتقال دنده به حالت پایین‌تر:** در خودروهای دستی، دنده را کاهش دهید (مثلاً از ۵ به ۴ یا ۳). در خودروهای اتوماتیک، حالت‌های L یا ۲ را انتخاب کنید تا موتور به کاهش سرعت خودرو کمک کند.
4. **استفاده از ترمز موتور:** با کاهش تدریجی دنده، موتور مقاومت ایجاد می‌کند و سرعت خودرو کاهش می‌یابد.
5. **انتخاب مسیر فرار و سطوح کم‌خطر:** در صورت امکان، به شانه راه، مسیر خاکی، مسیر سبز یا سطحی با اصطکاک کمتر بروید. در جاده‌های کوهستانی معمولاً رمپ اضطراری (Emergency Escape Ramp) تعبیه شده است که در صورت وجود، می‌توانید از آن استفاده کنید.
6. **هشدار به سایر رانندگان:** چراغ‌های خطر (فلاشر) را روشن کنید و با بوق زدن به سایر رانندگان هشدار دهید تا متوجه وضعیت شما شوند و فاصله خود را حفظ کنند.
7. **حرکت روان و کنترل شده به سمت توقف:** اجازه ندهید خودرو منحرف شود. فرمان را محکم نگه دارید و با کنترل مسیر، به تدریج سرعت خودرو را کاهش دهید.
8. **پس از رسیدن به توقف کامل، خودرو را خاموش کنید:** موتور را خاموش کنید تا فشار اضافی در سیستم‌ها کاهش یابد و خطرات احتمالی بعدی به حداقل برسد.
**نکات پیشگیرانه برای کاهش احتمال بروز ترمز بریدن**
برای جلوگیری از قرار گرفتن در این وضعیت خطرناک یا کاهش احتمال وقوع آن، رعایت نکات زیر ضروری است:
* بررسی مداوم سطح مایع ترمز و تعویض آن طبق زمان‌بندی توصیه شده توسط کارخانه سازنده خودرو.
* استفاده از مایع ترمز با کیفیت بالا و مطابق با مشخصات فنی خودرو.
* تعویض به موقع لنت‌ها و دیسک‌های ترمز، هنگامی که ضخامت آن‌ها به حداقل مجاز رسیده باشد.
* هواگیری دوره‌ای سیستم ترمز، به ویژه پس از انجام تعمیرات.
* بررسی وضعیت لوله‌ها، اتصالات و سیلندرها برای اطمینان از عدم وجود نشتی.
* اجتناب از ترمز گرفتن مداوم در مسیرهای سراشیبی. از ترمز به صورت متناوب استفاده کنید و با کاهش دنده، از ترمز موتور برای کاهش سرعت کمک بگیرید.
* سرویس دوره‌ای بوستر، سیلندر اصلی و سایر اجزای تقویتی ترمز.
* در مسافرت‌ها و شرایط سخت، وضعیت ترمزها را قبل از شروع حرکت بررسی کنید.
**چه زمانی باید به تعمیرگاه مراجعه کنیم؟**
در موارد زیر، مراجعه به تعمیرگاه برای بررسی تخصصی سیستم ترمز ضروری است:
* ترمز به طور ناگهانی و کامل از کار افتاده باشد.
* پدال ترمز خیلی پایین یا نرم شده باشد و پمپ کردن پدال دیگر مؤثر نباشد.
* هنگام ترمزگیری، صداهای غیرمعمول یا لرزش شدید احساس شود.
* نشت مایع ترمز در زیر خودرو مشاهده شود.
* مشکل ترمز، پس از رفع موقت، دوباره بازگردد.
* عملکرد ترمز در سرعت‌های مختلف، متفاوت باشد.
حتی اگر توانستید خودرو را متوقف کنید و به نظر می‌رسد ترمز دوباره به حالت عادی بازگشته است، باز هم مراجعه به تعمیرگاه ضروری است؛ زیرا ممکن است عملکرد ترمز ناپایدار باشد و در شرایط بحرانی دوباره دچار مشکل شود.
**جمع‌بندی و توصیه پایانی: رانندگی ایمن در دستان شماست**
از کار افتادن ترمز یک وضعیت خطرناک است که نیازمند واکنش سریع و صحیح است. در مواجهه با این مشکل، حفظ آرامش، پمپ کردن پدال ترمز، استفاده تدریجی از ترمز دستی، کاهش دنده و استفاده از ترمز موتور، انتخاب مسیر امن و مراجعه به تعمیرگاه پس از توقف، از جمله اقداماتی هستند که باید انجام دهید. با رعایت نکات پیشگیرانه مانند نگهداری منظم، بررسی مایع ترمز، هواگیری و تعویض به موقع قطعات، می‌توان خطر از کار افتادن ترمز را به شدت کاهش داد. به یاد داشته باشید: آمادگی و آگاهی، کلید ایمنی در جاده‌ها است.
منبع : همشهری آنلاین
