به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرنگار مهر، محمدحسین امید در یک برنامه تلویزیونی به موضوع رتبه‌بندی دانشگاه‌ها پرداخت و اظهاراتی را در این خصوص مطرح کرد.
امید با اشاره به وضعیت گذشته دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی‌های جهانی گفت: در گذشته نه چندان دور، تعداد قابل توجهی از دانشگاه‌های کشور در بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار داشتند. حتی دانشگاه تهران در دوره‌ای توانسته بود رتبه‌ای بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ را در سطح جهانی کسب کند. این در حالی است که در آخرین رتبه‌بندی اعلام شده، تنها دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی تهران موفق به کسب رتبه زیر ۵۰۰ شده‌اند و متاسفانه سایر دانشگاه‌ها با افت رتبه مواجه شده‌اند. البته دانشگاه تهران نیز با تنزل رتبه روبرو بوده، اما همچنان در جمع ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارد.
وی در ادامه افزود: رتبه‌بندی‌های جهانی دانشگاه‌ها به تدریج از قدرت و اعتبار بیشتری برخوردار شده‌اند و به یک معیار پذیرفته شده در سطح بین‌المللی تبدیل شده‌اند. به همین دلیل، تمامی دانشگاه‌ها در تلاش هستند تا با ارتقای عملکرد خود بر اساس چارچوب‌های این رتبه‌بندی‌ها، جایگاه خود را بهبود بخشند. این رتبه‌بندی‌ها شاخص‌های گوناگونی را در نظر می‌گیرند که از جمله آن‌ها می‌توان به تعداد مقالات منتشر شده و میزان مشارکت دانشگاه‌ها در حل مسائل مختلف اشاره کرد.
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به دلایل افت رتبه دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی‌های جهانی، تصریح کرد: در سال‌های اخیر، به دلیل مشکلاتی که در زمینه ارتباطات بین‌المللی وجود داشته و همچنین به دلیل محدودیت منابع مالی در دسترس دانشگاه‌ها، در رتبه‌بندی‌ها با عقب‌ماندگی مواجه شده‌ایم. دانشگاه‌های دنیا به سرعت در حوزه فناوری در حال پیشرفت هستند، در حالی که دانشگاه‌های ایران در طول دو دهه گذشته نتوانسته‌اند تجهیزات و آزمایشگاه‌های خود را به‌روزرسانی کنند. دلیل این امر محدودیت منابع مالی دانشگاه‌ها و وابستگی کامل آن‌ها به دولت است. دولت‌ها نیز با توجه به توانمندی‌ها و محدودیت‌های خود، میزان بودجه اختصاص یافته به دانشگاه‌ها را تعیین می‌کنند و دانشگاه‌ها نیز چاره‌ای جز پذیرش آن ندارند. در نتیجه، بسیاری از فعالیت‌های دانشگاه‌ها که می‌توانستند به ارتقای جایگاه دانشگاه و دستاوردهای علمی کمک کنند، متوقف شده‌اند.
وی با تاکید بر اهمیت ارتباطات بین‌المللی، اظهار داشت: در گذشته، حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از اساتید دانشگاه‌ها در فرصت‌های مطالعاتی و کنفرانس‌های بین‌المللی شرکت می‌کردند، دستاوردهای خود را ارائه می‌دادند و با اساتید برجسته دنیا آشنا می‌شدند و فعالیت‌های مشترکی را آغاز می‌کردند. اما در حال حاضر، دانشگاه‌ها از این فرصت‌ها محروم شده‌اند و تعداد اساتیدی که امکان شرکت در این فعالیت‌ها را دارند، بسیار محدود شده است. در گذشته، ۱۰ تا ۱۵ درصد از ۲۳۰۰ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ارتباطات بین‌المللی فعالی داشتند. علاوه بر این، دانشجویان دکتری نیز دوره‌های ۶ تا ۹ ماهه را در دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های برتر دنیا می‌گذراندند. تمامی این عوامل باعث شده است که امروز به این جایگاه برسیم.
امید در ادامه به ارائه راهکارهایی برای ارتقای رتبه دانشگاه‌ها پرداخت و گفت: خوشبختانه، اخیراً با طرح‌هایی که در جمع دانشگاه‌های سطح یک کشور انجام شد، راه‌های ارتقای رتبه دانشگاه‌ها و راه حل‌های رفع مشکلات را بررسی کردیم. در دانشگاه تهران نیز با اتخاذ تدابیر صرفه‌جویی و تنوع‌بخشی به منابع درآمدی، برنامه‌ای را تدوین کرده‌ایم که بتوانیم در سه سال آینده جایگاه دانشگاه را حداقل ۱۰۰ رتبه ارتقا دهیم. برای تحقق این هدف، منابع مالی لازم پیش‌بینی شده است و فعالیت‌های مشترکی نیز با دانشگاه علوم پزشکی تهران برنامه‌ریزی شده است. به زودی صندوق حمایت از طرح‌های مشترک دو دانشگاه راه‌اندازی خواهد شد و اقدامات مشترک، دروس مشترک و پروژه‌های مشترک برنامه‌ریزی خواهد شد. امیدواریم که این روند به بهبود وضعیت دانشگاه‌ها کمک کند.
وی افزود: مصوباتی نیز در هیئت‌امنای دانشگاه به تصویب رسیده است که به ارتقای سطح دانشگاه کمک می‌کند. خوشبختانه، دولت نیز به این نتیجه رسیده است که باید به دانشگاه‌ها کمک کند، در غیر این صورت وضعیت دانشگاه‌ها از شرایط کنونی نیز بدتر خواهد شد. زمانی ما در منطقه از جایگاه بسیار خوبی برخوردار بودیم و کشورهای همسایه قابل مقایسه با ما نبودند، اما امروز دانشگاه‌های کشورهای عربی از ما پیشی گرفته‌اند. منابع مالی آن‌ها شاید ۱۰ برابر منابع ما باشد و بدیهی است که ما نمی‌توانیم با آن‌ها رقابت کنیم. تا به امروز، رتبه‌ای که کسب کرده‌ایم با تلاش و ازخودگذشتگی استادان بوده است، اما این روند در بلندمدت قابل ادامه نیست.
رئیس دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: دولت نیز پیگیر این موضوع است و دکتر عارف که به این مسئله اهمیت زیادی می‌دهند، جلسه‌ای را با حضور روسای دانشگاه‌ها، وزرای علوم و بهداشت و سایر مسئولین ذی‌ربط تشکیل داده‌اند تا به این موضوع رسیدگی شود. طرح‌هایی نیز ارائه شده است و امیدواریم که این موضوع به زودی به مرحله اجرا برسد.
امید در ادامه به ایده خودگردانی دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: در بین ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا، شاید تنها دانشگاه‌های ایران و کشورهای اطراف باشند که وابستگی مطلق به دولت دارند. در حالی که دانشگاه‌ها برای داشتن ابتکار عمل و رصد تحولات جامعه، باید به صورت مؤسسات عمومی غیردولتی اداره شوند. از این طریق، دانشگاه‌ها می‌توانند با ابتکار عمل به جامعه خدمات ارائه کنند. ساختار فعلی دانشگاه‌ها منابع و اختیارات آن‌ها را محدود می‌کند.
وی در مورد جزئیات طرح خودگردانی دانشگاه‌ها توضیح داد: در این طرح، خودگردانی به این صورت است که دولت‌ها بر اساس سیاست‌های کلان خود از علم و فناوری حمایت می‌کنند. این حمایت‌ها حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از نیازهای دانشگاه‌ها را تامین می‌کند و در برخی دانشگاه‌ها در آمریکا این میزان حدود ۲۰ درصد است. دانشگاه‌ها حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از نیازهای خود را از طریق وقف و خیریه تامین می‌کنند و مابقی نیازها را خودشان تامین می‌کنند. ما اعلام آمادگی کرده‌ایم که به عنوان یک نمونه در کشور بر روی این موضوع کار کنیم. اختیارات لازم را به ما بدهند و مسئولیت را نیز می‌پذیریم و در مقابل، پاسخگوی دولت و مردم خواهیم بود.
رئیس دانشگاه تهران درباره منابع پیش‌بینی شده برای تامین نیازهای مالی دانشگاه گفت: بخشی از این منابع از طریق فروش دستاوردهای فنی، بخشی از طریق قراردادهای کلان کاربردی و بخشی نیز از طریق دریافت شهریه تامین خواهد شد. این یک رویه جاری در دانشگاه‌های برتر دنیا است و برخی از آن‌ها بیش از ۱۰۰ سال است که با این روش فعالیت می‌کنند.
وی در مورد اقدامات در زمینه عدالت اجتماعی گفت: برای اینکه عدالت اجتماعی آسیب نبیند، نهادهای واسطی تعریف خواهند شد که بین دولت و دانشگاه قرار می‌گیرند و از مناطق و موضوعات خاص کشور حمایت می‌کنند.
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به تطبیق دانشگاه با نیازهای بازار کار گفت: وقتی ابتکار عمل در دانشگاه دست خودمان باشد، بازار کار را می‌سنجیم و بر اساس نیاز بازار خود را تطبیق می‌دهیم. در بعضی از رشته‌ها مانند علوم پایه، موظف هستیم حتی اگر بازار کار اعلام نیاز نکند، حمایت را ادامه دهیم. ولی در بخش‌هایی که باید برای بازار کار نیرو تربیت کنیم، بر اساس نیاز و تقاضا خود را تطبیق می‌دهیم. حتی پیش‌بینی کرده‌ایم که نهادهای غیردولتی نیز در این بین قرار بگیرند.
امید با اشاره به تامین منابع مالی در حوزه پژوهش و فناوری گفت: در حوزه پژوهش و فناوری می‌توان با انعقاد قراردادهای کلان در پارک‌های علم و فناوری این اقدام را انجام داد. در حال حاضر صدها شرکت متقاضی استقرار در پارک علم و فناوری ما هستند، اما ما فضای لازم برای این کار را در اختیار نداریم. با مدل خودگردانی می‌توانیم با استقرار شرکت‌های موفق در پارک، با آن‌ها شریک شویم و با منابعی که کسب می‌کنیم به آموزش کمک کنیم تا همه بار هزینه‌های آموزش به مردم تحمیل نشود.
رئیس دانشگاه تهران در مورد همکاری با دولت در پروژه آب گفت: دولت با مشکلات زیاد و ناترازی‌های مختلف در زمینه انرژی مواجه است. از همه مهم‌تر مشکل در زمینه آب است که با سایر روش‌های حل ناترازی قابل حل نیست، چون مشکل آب با پول حل نمی‌شود.
وی اظهار کرد: دولت موضوع آب را به دانشگاه تهران محول کرده و شورایی با نام «همکاری دولت و دانشگاه» تشکیل شده است. در این شورا ۴ نماینده از دولت و تعدادی از اساتید از دانشگاه‌های مختلف حضور دارند. این شورا قرار است ظرف ۳ تا ۴ ماه بسته پیشنهادی خود را برای کنترل بحران منابع آب و مدیریت بحران به دولت ارائه دهد.
منبع : مهر
