به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرنگار مهر، صد و نود و ششمین نشست مؤسسه میراث مکتوب به بزرگداشت حافظ شیرازی اختصاص یافت. این نشست با سخنرانی اکبر ایرانی، مدیر موسسه پژوهشی میراث مکتوب، و گزارشی از فعالیت‌های این موسسه آغاز شد.
در این جلسه که مدیریت آن را بهمن بنی‌هاشمی بر عهده داشت، ویکتور دنیل، استاد و پژوهشگر حوزه معماری، به عنوان سخنران دعوت شد.
آندره گدار و ساخت مقبره حافظ
ویکتور دنیل سخنان خود را با بررسی رابطه میان معماری و ادبیات آغاز کرد و توضیح داد که این موضوع به انتشار کتاب «حافظیه و شعر گدار» منجر شده است. او گفت: «ما معتقدیم این آرامگاه تعبیر عینی شعر حافظ به زبان معماری است.» وی کار آندره گدار را بزرگ دانست و به نقش همراهان او مانند علی‌اصغر حکمت اشاره کرد.
در ادامه، فیلم کوتاهی از سخنان گلنار تاجدار، همکار دنیل و پژوهشگر معماری، پخش شد. او معماری حافظ را «معماری حس و معنی» توصیف کرد و گفت هرچند پادشاهان صفوی و نادرشاه به مزار حافظ توجه داشتند، اما توجه کریم‌خان زند به این مقبره ویژه‌تر بوده است. تاجدار همچنین به تلاش‌های علی‌اصغر حکمت برای بازسازی مقبره حافظ اشاره کرد که سرانجام با همکاری آندره گدار و علی ثانی به ساخت بنای کنونی منجر شد. وی افزود: «می‌توان گفت معمار بنا، شعری برای شاعر سرود.»
سپس ویکتور دنیل با نمایش تصاویری، مفاهیم ایجاز، فضا و صور خیال را در طرح آرامگاه تشریح کرد. او گفت کل بنا، شامل یک ایوان با ۲۰ ستون و گنبدی بر مقبره با هشت ستون، نمونه‌ای از ایجاز و ارجحیت معنا بر ظاهر است. دنیل، گنبد مسی را به کلاه درویشان تشبیه کرد که در تقابل با تاج پادشاهی قرار گرفته و حالت ناپایدار ستون‌ها، گذر زمان را یادآوری می‌کند. به گفته او، چهار ستون اصلی بنا از دوره زندیه باقی مانده و ۱۶ ستون دیگر در قرن بیستم به آن اضافه شده است. وی در پایان تاکید کرد که آرامگاه حافظ پس از طراحی جدید، به یک تفرجگاه و زیارتگاه محبوب تبدیل شد.
بنیادهای دیالکتیک شعر حافظ
سخنران بعدی، مهدی محبتی بود که به بررسی بنیادهای دیالکتیک در شعر حافظ پرداخت. او توضیح داد که حافظ یک مسئله را مطرح می‌کند، در جای دیگر ضد آن را می‌آورد و از این تقابل به نتیجه‌ای جدید می‌رسد. وی این پرسش را مطرح کرد که آیا دیوان حافظ یک «متن» نوشتاری است یا «گفتار» شفاهی. محبتی با اشاره به سروده شدن دیوان طی ۴۰ سال، گفت که حافظ همزمان از نوشتن و گفتن استفاده می‌کرده است.
او افزود: «هرکس بگوید حافظ این است اشتباه می‌کند و حافظ را کوچک کرده است.» به گفته او، حافظ در هیچ قالبی نمی‌گنجد و با الهام از روش قرآن، به شیوه‌ای سخن می‌گوید که همه بتوانند با او ارتباط برقرار کنند. محبتی در پایان، ادبیات را «میدان تجربه آزادی» نامید و سخن نیچه را یادآور شد که حافظ را «سیمرغ آسمان اندیشه بشری» می‌داند.
نسخه ۸۰۱، قدیمی ترین نسخه خطی دیوان حافظ
در ادامه، بهروز ایمانی سخنرانی خود را با موضوع معرفی قدیمی‌ترین نسخه خطی دیوان حافظ آغاز کرد. او گفت این نسخه که در سال ۸۰۱ هجری قمری کتابت شده، به صورت اتفاقی در سال ۱۳۹۴ پیدا شد و با کمک موسسه میراث مکتوب به صورت عکسی به چاپ رسید. این رویداد در حوزه حافظ‌پژوهی بسیار مهم تلقی می‌شود.
ایمانی توضیح داد که این نسخه حدود ده سال پس از درگذشت حافظ توسط کاتبی در ابرقو نوشته شده و گره از برخی دشواری‌های متنی گشوده است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن، وجود مقدمه کامل محمد گلندام است که وجود این شخص و اصالت دیباچه او را اثبات می‌کند. همچنین، این نسخه دارای ۴۲۵ غزل است که به تشخیص اشعار اصیل حافظ کمک می‌کند. او تاکید کرد که برای اطمینان از اصالت، باید محتوای این نسخه با اندیشه و سبک شعری حافظ سنجیده شود.
در پایان مراسم، کلیپی از غزل‌خوانی علی موسوی گرمارودی که به دلیل بیماری در جلسه حضور نداشت، پخش شد و برنامه با گرفتن عکس دسته‌جمعی به پایان رسید.
منبع: خبرنگار مهر
