به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از همشهری آنلاین، با آغاز رسمی اجرای معاهده راهبردی ایران و روسیه از ۱۰ مهرماه ۱۴۰۴، اقدامات مشترک ایران برای مقابله با سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه غرب، همچنان مورد توجه اندیشکده‌های غربی و آمریکایی قرار دارد.
بر همین اساس، اندیشکده آمریکایی «جیمز تاون» در تحلیل اخیر خود که در نشریه «اوراسیا دیلی مانیتور» منتشر شده، به بررسی روابط رو به گسترش ایران و بلاروس پرداخته است. این گزارش اراده تهران و مینسک برای توسعه همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف را مورد توجه قرار می‌دهد و ریشه این روابط را در اهداف مشترک برای ایجاد یک «جهان چندقطبی» می‌داند.
اخبار جهان با اشاره به سفر اخیر رئیس‌جمهور ایران به مینسک، نوشت که در این سفر ۱۲ سند همکاری امضا شد و دو کشور بر همکاری بیشتر در حوزه‌های سیاست، گردشگری، رسانه، سرمایه‌گذاری و مناطق ویژه اقتصادی و صنعتی تأکید کردند. همچنین رؤسای جمهور دو کشور بیانیه مشترکی برای تعمیق روابط امضا کردند و رئیس‌جمهور ایران پیشنهاد یک مدل «مشارکت استراتژیک» را مطرح کرد.
این نشریه آمریکایی سفر اخیر مسعود پزشکیان به بلاروس را رویدادی مستقل ندانسته و به سفرهای سطح بالای پیشین، از جمله سفر رئیس‌جمهور بلاروس به ایران در اسفندماه ۱۴۰۱ (سال ۲۰۲۳) اشاره کرده است. در آن سفر، نقشه راه همکاری جامع دو کشور برای سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۶ به امضا رسید.
بر اساس این گزارش، همکاری‌های تهران و مینسک حوزه‌های متنوعی مانند علم و فناوری، دارو و تجهیزات پزشکی، میکروبیولوژی، فناوری نانو و انرژی را در بر می‌گیرد. دو کشور در سال ۲۰۲۴ دفاتر تجاری دائمی برای کاهش وابستگی به دلار و افزایش استفاده از ارزهای ملی تأسیس کردند. این روابط تا حدودی بر پایه توافقنامه همکاری راهبردی سال ۲۰۰۷ است که به بلاروس امکان دسترسی به نفت ایران و به تهران امکان بهره‌مندی از تخصص هسته‌ای مینسک را در دوران تحریم‌های غرب می‌داد.
اخبار جهان در ادامه می‌افزاید که در اواسط سال ۲۰۱۵، با امضای برجام توسط ایران و بهبود روابط بلاروس با اتحادیه اروپا، روند همسویی تهران و مینسک تا حدودی کند شد. اما با بازگشت فشارهای سیاسی و اقتصادی غرب علیه دو کشور، به‌ویژه پس از آغاز جنگ اوکراین، دور جدیدی از همکاری‌های رو به افزایش میان آن‌ها شکل گرفت و روابط از حالت «صرفاً معامله‌ای» به «همسویی عمیق‌تر» تبدیل شد.
همکاری‌های دفاعی تهران و مینسک نیز با امضای تفاهم‌نامه دفاعی در سال ۲۰۲۳ و توافقنامه همکاری دفاعی در مارس ۲۰۲۵، وارد مرحله جدیدی شده است. این گزارش ادعا می‌کند که بلاروس به تولید پهپادهای «شاهد» در کارخانه‌ای نزدیک مرز اوکراین علاقه‌مند است. در ماه مه نیز معاون رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بلاروس برای دیدار با مقامات عالی‌رتبه ایرانی به تهران سفر کرد.
این گزارش به جنبه دیگری از همکاری‌ها اشاره کرده و می‌نویسد ایران و بلاروس از طریق سازمان‌هایی مانند سازمان همکاری شانگهای و بریکس، به دنبال ایجاد توازن در برابر غرب و ساختن جهانی چندقطبی هستند. عضویت هر دو کشور در شانگهای و توافقنامه تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) که بلاروس نیز عضو آن است، این همسویی را تقویت می‌کند.
این نشریه آمریکایی روابط تهران و مینسک با مسکو را نیز مهم دانسته و نوشته است: «هر دو کشور روابط سیاسی و اقتصادی نزدیکی با مسکو دارند. این رابطه سه‌جانبه، به‌ویژه از طریق کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب (INSTC)، مسیرهای جدیدی برای دور زدن فشارهای غربی فراهم می‌کند و این اتحاد را مستحکم‌تر می‌سازد.»
در پایان، اخبار جهان این‌گونه نتیجه‌گیری می‌کند که اتحاد بلاروس و ایران احتمالاً قوی باقی خواهد ماند. عضویت آن‌ها در سازمان همکاری شانگهای و بریکس و روابط نزدیکشان با روسیه، انگیزه‌ای قوی برای گسترش روابط دوجانبه در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی خواهد بود. دشمنی غرب و تأکید بر نظم جهانی چندقطبی، نقش مهمی در نزدیک‌تر کردن مینسک و تهران ایفا خواهد کرد.
منبع: همشهری آنلاین
