به گزارش اخبار جهان به نقل از مهر، سید محمدحسین بهجت تبریزی، مشهور به شهریار، در سال ۱۲۸۵ خورشیدی (۱۹۰۶ میلادی) در روستای خشکناب آذربایجان شرقی دیده به جهان گشود. دوران کودکی وی در میان طبیعت بکر و فرهنگ غنی آذربایجان گذشت و این امر، سبب آشنایی او با زبان‌های فارسی و ترکی شد. شهریار برای ادامه تحصیل به تهران رفت و مدتی در مدرسه عالی طب مشغول به تحصیل بود، اما به دلیل مشکلات مالی و عاطفی، تحصیل را ناتمام گذاشت و به دنیای شعر و ادبیات روی آورد.
شهریار، شاعری توانمند در خلق انواع قالب‌های شعری بود، اما غزل‌های او به دلیل بیان عمیق احساسات و زبانی ساده و دلنشین، شهرت بسیاری یافت. دو اثر ماندگار او، «علی ای همای رحمت» و منظومه «حیدربابایه سلام» (به زبان ترکی آذری)، از مشهورترین آثارش به شمار می‌روند. در منظومه حیدربابایه سلام، شهریار با زبانی صمیمی و ساده، خاطرات کودکی و طبیعت زادگاهش را به تصویر کشیده و همین امر، به محبوبیت بی‌نظیر آن در میان مردم انجامیده است. با وجود دشواری‌های زندگی شخصی، شهریار هرگز از شعر دست نکشید و تا پایان عمر به سرودن اشعارش ادامه داد. اشعار وی همواره پیوندی عمیق با مسائل اجتماعی، فرهنگی و مذهبی زمان خود داشت و او در آثارش به عشق، دین، میهن‌پرستی و عرفان پرداخته است. این ویژگی‌ها، شهریار را به یکی از بزرگ‌ترین شاعران معاصر ایران تبدیل کرد. شهریار در سال ۱۳۶۷ خورشیدی (۱۹۸۸ میلادی) درگذشت و در آرامگاه مقبرة الشعرای تبریز به خاک سپرده شد. به پاس خدمات ارزشمند او به فرهنگ و ادب ایران، ۲۷ شهریور، سالروز درگذشتش، به عنوان «روز ملی شعر و ادب پارسی» نامگذاری شده است.
استاد شهریار، اگرچه بیشتر با غزل‌های عاشقانه‌اش شناخته می‌شود، اما دیوان او، آیینه‌ای تمام‌نما از ایمان عمیق و هویت شیعی اوست. دین و مذهب در شعر شهریار، عنصری فرعی یا گذرا نیست، بلکه همچون رگی حیاتی در تمام آثارش جریان دارد. این جهان‌بینی دینی، ریشه در تربیت خانوادگی، هویت فرهنگی و محیط مذهبی او دارد. شهریار، شاعری است که تمام جنبه‌های زندگی و هنر خود را، از عاطفه و عشق تا اندیشه و حماسه، با نور ایمان و معنویت درآمیخته است.
نگاه عارفانه شهریار به عشق، از ویژگی‌های بارز اشعار اوست. برخلاف بسیاری از غزل‌سرایان، او در تفکیک عشق زمینی و آسمانی، مرزهای متعارف را درنوردیده است. در غزلیات شهریار، این دو گونه عشق به گونه‌ای در هم می‌آمیزند که کلام وی، رنگی از عرفان اصیل شیعی می‌گیرد. دین در شعر عاشقانه شهریار، نه مانعی بر سر راه شور و شیدایی، بلکه مسیری برای پالایش روح و صعود به والاترین مراتب عشق محسوب می‌شود. معشوق در شعر شهریار، با صفات الهی توصیف می‌شود و عشق به او، پلی برای اتصال به ذات حق است. زیبایی معشوق، تجلی جمال خداوند دانسته می‌شود و شاعر از ورای کالبد مادی، به تعالی روح دست می‌یابد. این رویکرد، نشانگر عمق بینش شهریار به ماهیت عشق است که در نهایت به عرفان و توحید می‌انجامد. در نگاه اول، شاید سخن از عشق زمینی باشد، اما در عمق، اشعار شهریار، اشاره‌ای عارفانه به از خودگذشتگی و ایثار در راه هدفی متعالی‌تر است؛ هدفی فراتر از عشق مادی که به کمال معنوی و قرب الهی می‌رسد.
این نوع نگاه، نشان از تأثیرپذیری شهریار از فلسفه وحدت وجود دارد؛ یعنی هر جلوه‌ای از زیبایی و کمال در عالم هستی، پرتوی از صفات جمالیه و جلالیه خداوند است و عشق به این مظاهر، نردبانی برای رسیدن به معشوق ازلی است. جهان‌بینی دینی شهریار، بی‌شک ریشه در تربیت خانوادگی و زیست‌بوم مذهبی او در تبریز دارد. تبریز، زادگاه این شاعر بزرگ، همواره مهد عرفان و تشیع در ایران بوده است. پدر شهریار، از اهل فضل و تقوا بود و این محیط فرهنگی و مذهبی، تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری شخصیت و اندیشه او گذاشت. آشنایی عمیق شهریار با مفاهیم قرآنی و تعالیم اهل بیت (ع) از کودکی، در اشعارش به وضوح دیده می‌شود.
اشعار شهریار در مدح و منقبت ائمه اطهار (ع)، به‌ویژه امیرالمؤمنین علی (ع) و امام حسین (ع)، نمونه‌های بارزی از ارادت قلبی و شناخت معرفتی اوست. این اشعار، فراتر از مدایح صرف، سرشار از شور و معرفت شیعی هستند. شعر «علی ای همای رحمت»، شاهکاری بی‌بدیل در ستایش امام علی (ع) است که حتی پس از سال‌ها، همچنان تأثیرگذارترین اثر شهریار در میان مردم است. این شعر، علی (ع) را نه تنها یک انسان بزرگ، بلکه تجلی رحمت الهی و نشانه‌ای از خدا می‌داند. شهریار در این شعر جاودانه، با زبانی ساده و سرشار از اخلاص، مفهوم عرفانی «عین‌الله» را به تصویر می‌کشد و ایمانش را به شکلی عمیق بیان می‌کند که برای هر خواننده‌ای قابل لمس است.
بیت معروف «برو ای گدای مسکین در خانه‌ی علی زن…» اشاره‌ای به آیه ولایت (آیه ۵۵ سوره مائده) و واقعه انگشتر بخشیدن امام علی (ع) در رکوع دارد؛ رویدادی که بر شایستگی بی‌بدیل آن حضرت برای جانشینی پیامبر (ص) گواهی می‌دهد. در غزل‌های دیگر، شهریار، امام علی (ع) را تجسم کامل وفاداری، جوانمردی و پایبندی به عهد و پیمان معرفی می‌کند و از نسبت دادن هرگونه غلو و گزافه‌گویی به ساحت ایشان ابراز بیزاری می‌کند و تأکید می‌کند که علی (ع) خود مظهر و تجلی حقیقت مطلق است.
اشعار عاشورایی شهریار، سرشار از سوز و گداز عمیق است. او با زبان فارسی و ترکی، به مرثیه‌سرایی برای شهدای کربلا پرداخته و مظلومیت آنها را فریاد می‌زند. شعر «شیعیان دیگر هوای نینوا دارد حسین» از معروف‌ترین آثار او در این زمینه است. ایمان شهریار تنها به عشق به اهل بیت (ع) محدود نمی‌شود، بلکه ریشه در آموزه‌های عمیق قرآنی و عرفانی دارد. او به فراوانی از قصص قرآنی و روایی در اشعار خود بهره می‌برد. دین و مذهب در شعر شهریار، محوری اصلی و بنیادین است که تمام ابعاد فکری و هنری او را تحت تأثیر قرار داده است. او با تلفیق هنرمندانه عشق، عرفان و ایمان، به شعری دست یافته که همزمان دلنشین، عمیق و متعالی است. شهریار را می‌توان شاعری متعهد و شاعر دین و ایمان نامید که با زبانی ساده و صمیمی، مفاهیم عمیق دینی را به گوش مردم رساند و قلوبشان را با عشق به خدا و اهل بیت (ع) آشتی داد. او با اشعارش، نه تنها به غنای ادبیات فارسی افزود، بلکه به عنوان یک شاعر متعهد، به ترویج فرهنگ دینی و معارف اهل بیت (ع) نیز کمک شایانی کرد.
منبع: مهر
