به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از همشهری آنلاین، شورای راهبری روابط خارجی آمریکا با انتشار گزارشی به توافق صلح میان حماس و اسرائیل در شرم‌الشیخ پرداخت.
کابینه اسرائیل در تاریخ ۹ اکتبر به صورت رسمی طرح آتش‌بس با حماس را تصویب کرد و به این ترتیب، روند صلح غزه آغاز شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، این اقدام را مرحله اول از برنامه صلح ۲۰ ماده‌ای کاخ سفید دانست که هفته گذشته معرفی شده بود. این تحولات از سوی قطر که نقش میانجی اصلی را ایفا می‌کند، و همچنین مقامات اسرائیلی و حماس تأیید شده است.
پس از توقف درگیری‌ها از سوی دو طرف، حماس روند آزادسازی تمامی گروگان‌های زنده خود را آغاز کرد. در مقابل، اسرائیل نیز صدها زندانی فلسطینی را آزاد می‌کند. پس از آزادی گروگان‌ها، ترامپ در سخنرانی خود در کنست اسرائیل اعلام کرد که جنگ «به پایان رسیده است». با این حال، دیگر مقامات کاخ سفید و کارشناسان بر شکننده بودن این آتش‌بس تأکید کرده‌اند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، این توافق را «دروازه‌ای به سوی گسترش تاریخی صلح در منطقه» توصیف کرد، در حالی که غازی حمد، از اعضای ارشد دفتر سیاسی حماس، اظهار داشت که این گروه پس از پایان تبادل گروگان‌ها و زندانیان، «پاسخ‌های خود» را برای تعهد به آتش‌بس مشخص خواهد کرد.
روز دوشنبه، مقامات بیش از ۲۰ کشور در شرم‌الشیخ مصر گرد هم آمدند تا زمینه را برای صلح در غزه فراهم کنند. در این نشست، هیچ نماینده‌ای از اسرائیل یا حماس حضور نداشت. این توافق پس از روزها مذاکرات فشرده در مصر و پاریس با شرکای اروپایی و عربی و در دومین سالگرد جنگ به دست آمد. جنگ در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ با حمله حماس به جنوب اسرائیل آغاز شد که طی آن حدود هزار و ۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر به گروگان گرفته شدند. اسرائیل در پاسخ، با یک حمله نظامی گسترده، طبق آمار وزارت بهداشت غزه، موجب کشته شدن بیش از ۶۷ هزار فلسطینی شد.
دو طرف پیش از این در نوامبر ۲۰۲۳ و مارس ۲۰۲۵ نیز برای برقراری آتش‌بس تلاش کرده بودند که هر دو بار با شکست مواجه شد. کارشناسان هشدار می‌دهند که موانع همچنان وجود دارد، اما حمایت گسترده بین‌المللی از این تلاش جدید، خوش‌بینی‌ها را افزایش داده است. استیون کوک، کارشناس خاورمیانه در شورای روابط خارجی، معتقد است که طرح جدید «شرایط سختی برای حماس و اسرائیل» در نظر گرفته و مشخص نیست که آیا به پایان جنگ منجر خواهد شد یا خیر.
جزئیات توافق اسرائیل و حماس
بر اساس برنامه صلح، اسرائیل و حماس بر سر موارد زیر به توافق رسیده‌اند:
آتش‌بس: درگیری‌ها متوقف شده و تمامی عملیات‌های نظامی، از جمله حملات هوایی و توپخانه‌ای، متوقف خواهد شد. پس از اجرایی شدن آتش‌بس، فلسطینی‌ها به صورت گسترده به شهر غزه بازگشته‌اند.
کاهش حضور نظامی: ارتش اسرائیل نیروهای خود را تا خطی عقب می‌کشد که ۵۳ درصد از غزه را تحت کنترل نگه می‌دارد. این مرحله اول از خروج سه مرحله‌ای اسرائیل است که در مراحل بعدی به ۴۰ و سپس ۱۵ درصد از خاک غزه کاهش خواهد یافت. در نهایت یک حریم امنیتی تا زمان رفع کامل تهدیدات حفظ خواهد شد.
آزادی گروگان‌ها و زندانیان: بیست گروگان زنده به اسرائیل بازگردانده شده‌اند. حماس هنوز اجساد ۲۸ گروگان فوت‌شده را تحویل نداده است. در مقابل، اسرائیل آزادی ۲۵۰ زندانی فلسطینی با حکم حبس ابد و هزار و ۷۰۰ بازداشتی دیگر از غزه را آغاز کرده است. اسرائیل همچنین به ازای هر گروگان، اجساد پانزده فلسطینی را تحویل خواهد داد.
افزایش ارسال کمک‌ها: بر اساس طرح کاخ سفید، روزانه ۶۰۰ کامیون کمک بشردوستانه بدون مانع وارد غزه خواهد شد. این کمک‌ها شامل بازسازی زیرساخت‌های آب، برق، فاضلاب، بیمارستان‌ها، نانوایی‌ها و تجهیزات لازم برای آواربرداری است. گروه‌های امدادی نسبت به بحران انسانی در منطقه هشدار داده‌اند و سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که ۹۴ درصد از بیمارستان‌های غزه آسیب دیده یا ویران شده‌اند.
استقرار نیروها: گذرگاه رفح با مصر برای ارسال کمک‌ها بازگشایی شده است. آمریکا نیز ۲۰۰ سرباز برای نظارت بر آتش‌بس و کمک به ارسال کمک‌ها به اسرائیل اعزام می‌کند، اما هیچ نیروی آمریکایی در داخل غزه مستقر نخواهد شد.
گام‌های بعدی چیست؟
طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ برای آینده غزه شامل مراحل دیگری نیز می‌شود. بر اساس این طرح، هیچ فلسطینی با زور از غزه اخراج نخواهد شد و اسرائیل این منطقه را اشغال یا ضمیمه نخواهد کرد. غزه باید به یک «منطقه عاری از تروریسم و رادیکالیسم» تبدیل شود.
تثبیت: آمریکا و شرکای بین‌المللی یک نیروی ثبات بین‌المللی (ISF) برای تأمین امنیت در غزه تشکیل می‌دهند. این نیرو همچنین پلیس فلسطین را آموزش خواهد داد و ارتش اسرائیل به تدریج کنترل مناطق را به آن واگذار می‌کند.
حاکمیت: اداره غزه به صورت موقت به یک کمیته فلسطینی تکنوکرات و غیرسیاسی تحت نظارت یک هیئت بین‌المللی به رهبری ترامپ واگذار می‌شود. تونی بلر، نخست‌وزیر سابق بریتانیا، نیز در این هیئت نقشی کلیدی خواهد داشت. همزمان، تشکیلات خودگردان فلسطین اصلاحاتی را برای به دست گرفتن حاکمیت در آینده آغاز خواهد کرد.
خلع سلاح: یک گروه ناظر مستقل بر خلع سلاح غزه و نابودی زیرساخت‌های نظامی آن نظارت خواهد کرد؛ شرطی که حماس پیش از این با آن مخالفت کرده است.
اصلاحات اقتصادی: یک تیم کارشناسی برنامه توسعه اقتصادی برای بازسازی غزه را تدوین خواهد کرد. بانک جهانی هزینه بازسازی را بیش از ۵۰ میلیارد دلار تخمین زده است.
در بلندمدت، پس از انجام اصلاحات، تشکیلات خودگردان حاکمیت غزه را بر عهده خواهد گرفت. الیوت آبرامز، پژوهشگر شورای روابط خارجی، معتقد است که مرحله اول طرح آسان است، اما حل مسائل باقی‌مانده پس از کاهش توجه جهانی، بسیار دشوار خواهد بود.
چشم‌انداز صلح در غزه
بر اساس این طرح، حماس در آینده نقشی در حاکمیت نخواهد داشت، اما به اعضای آن در صورت موافقت با همزیستی مسالمت‌آمیز، عفو یا امکان خروج امن از منطقه داده می‌شود. حماس که از سال ۲۰۰۷ غزه را اداره می‌کند، همواره با خلع سلاح یا واگذاری قدرت مخالف بوده است.
این طرح ایجاد یک دولت فلسطینی را تضمین نمی‌کند، اما آن را به عنوان «آرمان مردم فلسطین» به رسمیت می‌شناسد و مسیر دستیابی به آن را پس از اصلاحات تشکیلات خودگردان و بازسازی غزه ممکن می‌داند.
با وجود موافقت اسرائیل با طرح، بنیامین نتانیاهو با نقش‌آفرینی تشکیلات خودگردان در آینده غزه مخالف است و انتظار می‌رود اعضای تندرو کابینه او نیز با مراحل بعدی طرح مخالفت کنند. به گفته استیون کوک، پس از ۷ اکتبر، تمایلی برای راه‌حل دو کشوری در میان اسرائیلی‌ها وجود ندارد و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اکثر یهودیان و اعراب اسرائیلی با آن مخالف هستند. با این حال، ۶۶ درصد از اسرائیلی‌ها معتقدند زمان پایان جنگ فرا رسیده است.
منبع: همشهری آنلاین
