به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، اظهارات اخیر محمدجواد ظریف، وزیر اسبق امور خارجه، درباره اولویت رضایت مردم بر توان موشکی، بحث‌هایی را به دنبال داشته است. او گفته بود: «موشک بسیار مهم است اما مردم مهم‌تر هستند». این سخنان، هرچند در ظاهر بر اهمیت رضایت عمومی تأکید دارد، اما می‌تواند یک دوگانه نادرست میان «موشک و مردم» ایجاد کند.
ایجاد تقابل بین قدرت دفاعی کشور و خواسته‌های مردم، یک تحلیل اشتباه و مغالطه‌آمیز است که می‌تواند امنیت و استقلال ملی را با پیامدهای زیانباری مواجه کند. این تحلیل نشان می‌دهد که امنیت ملی و رفاه عمومی در تضاد با یکدیگر نیستند، بلکه دو جنبه از یک موضوع واحد هستند و جدا کردن آن‌ها مسیری اشتباه و خطرناک است.
مردم و موشک؛ دو روی سکه قدرت ملی
از منظر جامعه‌شناسی سیاسی، امنیت ملی و رضایت مردم به یکدیگر وابسته هستند. امنیت پایدار، زیربنای لازم برای توسعه اقتصادی و رفاه عمومی است. همان‌طور که رهبر انقلاب اسلامی فرموده‌اند: «امنیت، زیرساخت همه‌ی ابعاد زندگی یک جامعه است». به عبارت دیگر، هیچ جامعه‌ای بدون تأمین امنیت در برابر تهدیدهای خارجی نمی‌تواند به رفاه و ثبات دست یابد. تاریخ ایران نیز نشان می‌دهد در دوره‌هایی که کشور به دلیل ضعف دفاعی با تجاوز و ناامنی روبرو شده، معیشت مردم نیز آسیب دیده است.
از طرفی، مردم بزرگ‌ترین سرمایه و پشتیبان قدرت ملی به شمار می‌روند. حضور مردم در عرصه‌های گوناگون، از مشارکت سیاسی تا مقاومت در برابر فشارهای خارجی، امنیت ملی را تقویت می‌کند. در دوران جنگ تحمیلی، اراده و فداکاری مردم در کنار توان نظامی، از تمامیت ارضی کشور دفاع کرد. بنابراین، قدرت مردم و قدرت موشکی نه تنها در تضاد نیستند، بلکه مکمل یکدیگر محسوب می‌شوند.
طرح دوگانه «موشک یا مردم» از الگوهای جنگ روانی است که تلاش می‌کند با ایجاد تقابل میان امنیت و معیشت، کشور را از مؤلفه‌های قدرت خود تهی کند. این مغالطه در راستای همان خط تبلیغاتی دشمنان خارجی است که پس از شکست در رویارویی مستقیم، به دنبال تضعیف پایه‌های اقتدار ملی از درون هستند.
امنیت ملی به مثابه شرط اولیه رفاه عمومی
در علم سیاست، برای توصیف رابطه میان هزینه‌های دفاعی و اقتصادی از استعاره «تفنگ و کره» استفاده می‌شود. برخی معتقدند که تمرکز بر توان نظامی، بودجه رفاهی را کاهش می‌دهد. اما این مقایسه در شرایط تهدیدآمیز منطقه، یک برداشت ساده‌انگارانه است. تأمین امنیت، شرط اصلی برای وجود هرگونه رفاه و پیشرفت اقتصادی است. بدون امنیت، سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار مختل شده و زندگی مردم دچار رکود می‌شود.
وظیفه اصلی دولت مدرن، تأمین امنیت شهروندان است؛ مفهومی که در نظریه‌های اندیشمندانی چون «هابز» و «ماکس وبر» بر آن تأکید شده است. رضایت مردم و مشروعیت حکومت نیز تا حد زیادی به توانایی آن در حفظ امنیت وابسته است. بنابراین، امنیت ملی نه تنها رقیب رفاه نیست، بلکه زمینه‌ساز و حافظ آن است.
نظریه بازدارندگی؛ صلح از مسیر قدرت
در روابط بین‌الملل، نظریه بازدارندگی (Deterrence) بیان می‌کند که بهترین راه برای جلوگیری از تجاوز دشمن، داشتن توان نظامی بازدارنده است. پیام این نظریه روشن است: قدرت نظامی، احتمال جنگ را کاهش می‌دهد، زیرا دشمن را از هزینه‌های سنگین حمله آگاه می‌سازد. به گفته جورج کنان، نظریه‌پرداز سیاسی، «این نیروی نظامی است که در پشت صحنه، قدرت دیپلماسی را افزایش می‌دهد».
کشورهای فاقد قدرت دفاعی، حتی در مذاکرات نیز اغلب قربانی می‌شوند. سرنوشت لیبی نمونه بارزی است؛ این کشور با کنار گذاشتن برنامه‌های موشکی و تسلیحات راهبردی خود به امید تأمین امنیت، در نهایت هدف تجاوز نظامی قرار گرفت. این نشان می‌دهد که توان دفاعی بازدارنده، در حقیقت نوعی صلح‌طلبی واقع‌بینانه است.
بازدارندگی موفق زمانی حاصل می‌شود که یک ملت اراده استفاده از قدرت خود را داشته باشد و اینجاست که نقش مردم اهمیت می‌یابد. حمایت مردمی و انسجام داخلی، اراده سیاسی لازم برای به کارگیری توان دفاعی را تأمین می‌کند. بدون مردم، موشک بی‌اراده است و بدون موشک، مردم بی‌دفاع می‌مانند. این دو عامل در کنار یکدیگر بازدارندگی واقعی را شکل می‌دهند.
نتیجه‌گیری: هم‌افزایی امنیت و رضایت مردم
طرح دوگانه «یا مردم، یا موشک» یک مغالطه گمراه‌کننده است. امنیت ملی برای رفاه و پیشرفت مردم ضروری است و حمایت مردم، ضامن کارآمدی امنیت ملی است. اظهارات اخیر ظریف این خطر را دارد که به معنای نادیده گرفتن اهمیت قدرت دفاعی تلقی شود؛ گفتمانی که با اهداف دشمنان استقلال ایران همسو است.
در شرایط کنونی که فشارهای خارجی ادامه دارد، کاهش توان دفاعی و موشکی کشور یک خطای راهبردی جبران‌ناپذیر خواهد بود. قدرت موشکی ایران، تضمین‌کننده امنیت مردم و کشور است و هر متجاوزی را از حمله بازمی‌دارد. راهکار درست آن است که مطالبات اقتصادی مردم در کنار تقویت بنیه دفاعی دنبال شود. این دو هدف نه تنها متضاد نیستند، بلکه با یک مدیریت راهبردی می‌توانند یکدیگر را تقویت کنند. استقلال و رفاه ایران به حفظ همزمان توان بازدارندگی و اتکا به قدرت مردم وابسته است.
منبع: خبرگزاری مهر
