به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از سایت «ترکیه تودی»، دیدار روسای جمهور ترکیه و آمریکا، رجب طیب اردوغان و دونالد ترامپ، در کاخ سفید منجر به توافقاتی در زمینه‌های مختلف از جمله انرژی هسته‌ای غیرنظامی، همکاری‌های دفاعی و مسائل منطقه‌ای شد. این دیدار که نخستین سفر اردوغان به واشنگتن در شش سال گذشته بود، می‌تواند نقطه عطفی در روابط دو کشور پس از سال‌ها تنش باشد.
از جمله مهم‌ترین نتایج این دیدار می‌توان به توافق همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای غیرنظامی، مذاکره درباره LNG و تنوع‌بخشی به منابع انرژی و ازسرگیری مذاکرات درباره بازگشت احتمالی ترکیه به برنامه جنگنده F-۳۵ اشاره کرد. همچنین، دو طرف درباره جنگ اوکراین، تحولات خاورمیانه و مسائل مذهبی مرتبط با کلیسای ارتدوکس نیز گفت‌وگو کردند.
**پویایی‌های ناتو و نقش ترکیه**
سینان اولگن، مدیر مؤسسه EDAM، معتقد است که موضوع ناتو به طور خاص در این دیدار مورد بحث قرار نگرفته است و تمرکز بیشتر بر روابط دوجانبه بوده است. وی تاکید کرد که همکاری قوی‌تر ترکیه و آمریکا در زمینه صنایع دفاعی، منوط به لغو تحریم‌های «کاتسا»، ادامه بسته F-۱۶ و بازگشت ترکیه به برنامه F-۳۵، تحولی مثبت برای ناتو خواهد بود. این تحولات نه تنها توانایی‌های پدافند هوایی ترکیه را افزایش می‌دهد، بلکه بازدارندگی ناتو را نیز تقویت خواهد کرد.
اولگن با اشاره به اهمیت موضوع اوکراین، بیان داشت که ترکیه می‌تواند نقش مهمی در تضمین امنیت این کشور ایفا کند. اگرچه این مسئله مستقیماً در حوزه مسئولیت ناتو نخواهد بود، اما بسیاری از کشور‌های عضو را درگیر خواهد کرد. وی افزود که آمریکا مایل است از بسته تضمین‌های امنیتی که توسط اعضای اروپایی ناتو هدایت می‌شود، حمایت کند.
ترکیه نقش خود را بیشتر در حوزه دریایی این تلاش می‌بیند و قصد دارد با استفاده از نیروی دریایی و احتمالاً نیروی هوایی و پهپادهای خود در مأموریت‌های گشت هوایی مشارکت کند. با این حال، موضع آنکارا مبنی بر اینکه هر بسته تضمین امنیتی برای اوکراین باید با رضایت روسیه همراه باشد، با دیدگاه دیگر متحدان متفاوت است و نیازمند حل این اختلاف است.
**توازن دیپلماتیک و روابط دوجانبه**
پینار دوست، پژوهشگر برنامه ترکیه شورای آتلانتیک، معتقد است که سیاست‌های خارجی بایدن و ترامپ اساساً تغییر چندانی نکرده است. به گفته وی، حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، نقطه عطفی در روابط بود که به آمریکا و منطقه یادآوری کرد که موقعیت ژئوپلیتیکی ترکیه تا چه اندازه مهم است.
وی افزود که تفاوت اصلی ترامپ با بایدن در ابتدا، ایده او درباره پایان سریع جنگ به نفع روسیه بود، اما ترامپ در سخنرانی‌های اخیر خود نشان داده که قصد دارد سیاست متفاوتی را دنبال کند که این موضوع در بلندمدت برای ترکیه مثبت است.
دوست با اشاره به وابستگی ترکیه به گاز روسیه، تاکید کرد که فروش LNG و توافق‌های تجاری امضا شده با شرکت‌های آمریکایی، گام‌های مهمی در راستای یافتن گزینه‌های جایگزین است.
به گفته وی، تغییر در پویایی‌های رژیم سوریه و نقش ترکیه در این زمینه نیز از دیگر نقاط عطف است. ترکیه روابط خود را با تمامی کشور‌های حوزه خلیج فارس توسعه داده و دولت آمریکا برای حل مسائل منطقه‌ای در قالب شراکت با ترکیه و کشور‌های عربی تلاش می‌کند.
دوست همچنین به اهمیت سخنان ترامپ درباره احتمال لغو تحریم‌های «کاتسا» اشاره کرد و گفت که رفع محدودیت‌ها بر قطعات مورد نیاز صنایع داخلی و صادرات آنها به کشور‌های ثالث، تسکین بزرگی برای ترکیه خواهد بود.
**صنایع دفاعی و مسائل امنیتی**
فریدون تاشدان، کارشناس صنایع دفاعی، معتقد است که صنایع دفاعی از مهم‌ترین موضوعات در روابط ترکیه و آمریکا است. وی تاکید کرد که لغو تحریم‌های CAATSA که در سال ۲۰۲۰ علیه ترکیه اعمال شد، مهم‌ترین مانع همکاری دفاعی میان دو کشور است.
وی افزود که تحویل جنگنده‌های F-۳۵ نیز به تحریم‌های CAATSA وابسته است و رفع همزمان محدودیت F-۳۵ و تحریم‌های SSB به مسئله S-۴۰۰ گره خورده است. تاشدان تاکید کرد که دو کشور باید راه‌حلی برای موضوع S-۴۰۰ بیابند.
وی همچنین به اهمیت تأمین موتور برای پروژه‌های کلیدی هوافضای ترکیه یعنی KAAN و Hurjet اشاره کرد و گفت که ترکیه سرمایه‌گذاری سنگینی در این برنامه‌ها انجام داده و جنگنده KAAN را ستون فقرات پدافند هوایی آینده خود می‌داند.
تاشدان با اشاره به استفاده گسترده از موشک‌های بالستیک در منطقه، گفت که ترکیه ممکن است خرید سامانه‌های پاتریوت با موشک‌های رهگیر PAC-۳MSE را مدنظر قرار دهد تا به سرعت به توانایی رهگیری موشک‌های بالستیک دست یابد.
**همکاری‌های انرژی به‌عنوان اهرم راهبردی**
علی آلکیش، پژوهشگر کالج دفاعی ناتو، معتقد است که توافق‌های انرژی حاصل از این دیدار، به‌ویژه یادداشت تفاهم درباره همکاری راهبردی غیرنظامی، اهمیت زیادی دارد. وی گفت که تمدید توافق سال ۲۰۰۸ در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، روابط ترکیه و آمریکا را به یک شراکت راهبردی تبدیل می‌کند.
وی افزود که راکتور‌های کوچک ماژولار و انتقال فناوری هسته‌ای، امنیت انرژی ترکیه را تقویت کرده و وابستگی به منابع روسی را کاهش می‌دهند. آلکیش تاکید کرد که این توافق‌ها موقعیت راهبردی ترکیه را تقویت می‌کنند و حمایت از اوکراین، تولید مهمات و بستن تنگه‌ها برای تضعیف ناوگان روسیه از مزایای روشن این همکاری‌ها هستند.
وی در پایان گفت که توافق‌های هسته‌ای، جایگزین‌های روسی را متعادل کرده و امنیت جمعی و روابط فراآتلانتیک را پایدارتر می‌سازند.
منبع : ترکیه تودی
