به گزارش اخبار جهان، تحریمهای سازمان ملل علیه ایران، بهرغم تصور عمومی از گستردگی آنها، در مقایسه با تحریمهای یکجانبه آمریکا، محدودتر و ضعیفتر هستند. امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بینالملل، در این باره توضیح داد که تحریمهای ایالات متحده، هم از حیث وسعت و هم از منظر قدرت اجرایی، بهطور قابلتوجهی بر تحریمهای سازمان ملل پیشی میگیرند. این موضوع نشاندهنده پیچیدگی و چندوجهی بودن تحریمهای اعمالشده علیه ایران است و تفسیر ساده و کلی از آن را دشوار میسازد.
برای درک بهتر این موضوع، ضروری است که به تاریخچه تحریمهای اعمالشده علیه ایران بپردازیم. تحریمهای سازمان ملل، عمدتاً در واکنش به برنامه هستهای ایران و نگرانیهای مربوط به آن وضع شدهاند. این تحریمها طی سالها، بهطور تدریجی تشدید شدهاند و شامل محدودیتهایی در زمینههای مختلف، از جمله خرید و فروش نفت، دسترسی به فناوریهای حساس و نقل و انتقالات مالی هستند. قطعنامههای متعدد شورای امنیت سازمان ملل متحد، مبنای قانونی این تحریمها را تشکیل میدهند.
با این حال، تحریمهای ایالات متحده، اغلب فراتر از چارچوب سازمان ملل رفته و شامل حوزههای وسیعتری از فعالیتهای اقتصادی و مالی ایران میشوند. این تحریمها، بر اساس قوانین داخلی ایالات متحده وضع میشوند و شامل تحریمهای ثانویه نیز میشوند؛ به این معنا که کشورهای دیگر را نیز از همکاری اقتصادی با ایران منع میکنند. همین موضوع، قدرت اجرایی تحریمهای ایالات متحده را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهد و تأثیر مخربی بر اقتصاد ایران داشته است.
ابوالفتح در ادامه به این نکته اشاره کرد که تحریمهای سازمان ملل، عمدتاً به برنامه هستهای ایران تمرکز دارند و از گستردگی تحریمهای آمریکایی برخوردار نیستند. تحریمهای سازمان ملل، بیشتر جنبههای اقتصادی مرتبط با برنامه هستهای را هدف قرار میدهند، در حالی که تحریمهای آمریکا به بخشهای وسیعتری از اقتصاد ایران، از جمله بخشهای انرژی، بانکی و حمل و نقل، دامن میزند. این تفاوت بنیادی، تفاوت در قدرت اجرایی و تأثیرگذاری هر دو نوع تحریم را بهخوبی نشان میدهد.
لازم به ذکر است که تحریمها، همواره با بحثها و مناقشات گستردهای همراه بودهاند. برخی معتقدند که این تحریمها، ابزاری مؤثر برای مهار برنامه هستهای ایران و اعمال فشار بر این کشور هستند. اما منتقدان این دیدگاه بر این باورند که تحریمها، بهجای دستیابی به اهداف سیاسی، موجب آسیبهای اقتصادی و اجتماعی گستردهای در ایران شدهاند و به وخیمتر شدن اوضاع انسانی در این کشور کمک کردهاند. آنها معتقدند که این تحریمها، در درازمدت، میتواند موجب افزایش نارضایتی عمومی و بی ثباتی سیاسی شود.
پیامدهای احتمالی ادامه این تحریمها، بهویژه تحریمهای گستردهی ایالات متحده، میتواند بسیار جدی باشد. از جمله، میتوان به تشدید مشکلات اقتصادی ایران، افزایش فقر و بیکاری، کاهش دسترسی به کالاهای اساسی و تضعیف بیشتر موقعیت بینالمللی ایران اشاره کرد. این موضوع، میتواند منجر به تنشهای منطقهای بیشتر و تشدید رقابتهای ژئوپلیتیکی شود. از سوی دیگر، تحریمها میتوانند در بلندمدت، موجب تغییر سیاستهای ایران در خصوص برنامه هستهای و سایر مسائل بینالمللی شوند. البته، پیشبینی دقیق پیامدهای تحریمها، نیازمند بررسی دقیقتر عوامل متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مرتبط با این موضوع است.
واکنشهای بینالمللی به این تحریمها نیز بسیار متنوع است. برخی از کشورها، بهویژه متحدان ایالات متحده، از این تحریمها حمایت میکنند، در حالی که برخی دیگر، از جمله بسیاری از کشورهای در حال توسعه، این تحریمها را محکوم میکنند و خواهان لغو آنها هستند. این تنشها، بخشی از پیچیدگیهای سیاسی و دیپلماتیکی جهان امروزی را نشان میدهد. در نهایت، بررسی تحریمهای اعمالشده علیه ایران، نیازمند تجزیه و تحلیل عمیقتر و نگاهی چندجانبه به این موضوع پیچیده است.

























