۲۰ سال حضور آمریکا در افغانستان؛ از دولت‌سازی تا شکست استراتژیک
چهار سال پس از بازگشت طالبان به قدرت، کمیسیون جنگ افغانستان در کنگره آمریکا گزارش تازه‌ای منتشر کرده است که نشان می‌دهد علت اصلی شکست این کشور در افغانستان، در سطح استراتژیک نهفته بوده است.
براساس این گزارش، آمریکا در حالی‌که هدف اصلی را مبارزه با تروریسم و ایجاد نهادهای مستقل افغان می‌دانست، عملاً با ارائه کمک‌های مالی، فنی و نظامی، وابستگی این نهادها به خارج را افزایش داده است. این وابستگی به‌ویژه در ساختارهای امنیتی مشهود بود؛ نیروهای افغان بدون پشتیبانی خارجی قادر به عملیات مستقل نبودند.
در بخش دیگری از گزارش آمده است که مذاکرات صلح با حکومت طالبان بسیار دیر آغاز شد؛ زمانی‌که آمریکا بخش اعظم نیروهایش را از افغانستان خارج کرده و اهرم‌های فشار را از دست داده بود. نتیجه این تأخیر، پایان نامشهود مذاکرات و جسورتر شدن طالبان بود.
کمیسیون جنگ همچنین از «بازی دوگانه پاکستان» یاد کرده است؛ کشوری که در ظاهر با آمریکا همکاری می‌کرد، اما همزمان به مخالفان از جمله طالبان پناهگاه امن می‌داد و نقش اساسی در تداوم جنگ ایفا کرد.
این گزارش به فساد گسترده، اختلاف‌های سیاسی و ناکارآمدی در دولت افغانستان نیز پرداخته و این عوامل را در کنار سیاست‌های مبهم آمریکا، از دلایل اصلی فروپاشی دولت دانسته است.
مقام‌های سابق آمریکایی اذعان کرده‌اند که واشنگتن در افغانستان اهداف متناقضی دنبال می‌کرد؛ از مبارزه با تروریسم گرفته تا پروژه دولت‌سازی. به گفته «داگلاس لوت»، مقام پیشین آمریکایی، «ریشه‌های شکست ما در سطح استراتژیک بود، نه در تاکتیک.»
«جان ساپکو» سربازرس ویژه سابق آمریکا در امور بازسازی افغانستان نیز گفته بود بسیاری از مقام‌های نظامی و دیپلماتیک آمریکا در افغانستان درباره وضعیت این کشور دروغ می‌گفتند تا ارتقای شغلی بگیرند و پول بیشتری به دست آورند. او همچنین تأکید کرد فساد در دولت پیشین افغانستان و بی‌انگیزگی در جنگ با طالبان از عوامل اصلی سقوط جمهوری بود، اما عملکرد آمریکا نیز نقش مهمی در این سقوط داشت.
آمریکا پس از حملات یازدهم سپتامبر 2001 با هدف مبارزه با تروریسم وارد افغانستان شد و این مأموریت به سرعت به پروژه دولت‌سازی تغییر مسیر یافت. در سال‌های نخست حضور جهانیان نویدهایی از آینده‌ای دموکراتیک در افغانستان داده شد، اما به‌تدریج این امیدها جای خود را به ناامیدی داد و فسادی ساختاری، وابستگی به کمک‌های خارجی و نبود استراتژی روشن از سوی آمریکا، به‌عنوان عوامل کلیدی ناکامی پروژه بیست ساله مطرح شد. در آگوست 2021 با خروج نیروهای آمریکایی و فرار حامد اشرف غنی، طالبان بدون درگیری جدی وارد کابل شدند.
انتهای پیام/.
