بلاگرها در آموزش: ابزاری برای پیشرفت یا چالشی نوظهور؟
خبرگزاری اخبار جهان: تبیین چالش‌های تبلیغات اینستاگرامی در حوزه آموزش
با گسترش روزافزون پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، به ویژه اینستاگرام، شاهد ورود گسترده پدیده “بلاگری” به حوزه‌های مختلف از جمله تبلیغات آموزشی هستیم. این پدیده که با معرفی مدارس غیردولتی و موسسات کنکوری همراه شده، نگرانی‌های جدی را برای خانواده‌ها، دانش‌آموزان و کارشناسان آموزشی برانگیخته است. در این گزارش، به بررسی ابعاد مختلف این چالش و پیامدهای آن برای آینده تحصیلی دانش‌آموزان می‌پردازیم.
ورود بلاگرها به دنیای آموزش: وعده‌های رنگین و واقعیت‌های پنهان
در سال‌های اخیر، اینستاگرام به بستری پرمخاطب برای بلاگرها تبدیل شده است. این افراد با روایت روزمرگی‌ها، سبک زندگی، آشپزی، سفر و به اشتراک‌گذاری لحظات شاد، توانسته‌اند توجه بخش قابل توجهی از کاربران فضای مجازی را به خود جلب کنند. با این حال، این محبوبیت به تدریج به عرصه تبلیغات و بازاریابی نیز کشیده شده و حوزه‌هایی از جمله آموزش نیز از این قافله عقب نمانده‌اند.
با نزدیک شدن به آغاز سال تحصیلی، شاهد افزایش تبلیغات مدارس غیردولتی و موسسات آموزشی از طریق بلاگرها در اینستاگرام هستیم. این موسسات که به دنبال جذب هرچه بیشتر دانش‌آموز هستند، روش‌های سنتی تبلیغات را کنار گذاشته و به بلاگرها روی آورده‌اند. این تبلیغات معمولاً با زبانی ساده، سناریوهای ظاهراً طنزآمیز و وعده‌های اغراق‌آمیز همراه است که گاهی با هنجارهای اجتماعی نیز در تضاد قرار می‌گیرد.
چالش‌های جدی در معرفی و تبلیغ آموزشی
این روند سوالات مهمی را در ذهن ایجاد می‌کند: آیا بلاگرها تخصص و صلاحیت لازم برای معرفی و تبلیغ موسسات آموزشی را دارند؟ آیا خانواده‌ها و دانش‌آموزان می‌توانند به افرادی که هیچ‌گونه تخصص یا تجربه در حوزه آموزش و تربیت ندارند، در انتخاب موسسه آموزشی اعتماد کنند؟ آیا مدارس غیردولتی و موسسات آموزشی با تکیه بر تبلیغات بلاگری، اعتبار خود را فدای بازاریابی کرده‌اند؟ و مهم‌تر از همه، آیا این سبک تبلیغات به نفع مخاطب است یا صرفاً ابزاری برای جذب ثبت‌نام بیشتر؟
نگرانی کارشناسان و دغدغه‌ها
کارشناسان آموزشی بر این باورند که ورود افراد غیرمتخصص به عرصه تبلیغات آموزشی می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. مریم محمدی، معلم یکی از مدارس تبریز، در این خصوص می‌گوید: “تبلیغ یک برند آرایشی با تبلیغ یک موسسه آموزشی قابل قیاس نیست. ورود بلاگرهای غیرمتخصص به حوزه تبلیغات آموزشی می‌تواند به پیامدهایی منجر شود که به آسانی قابل جبران نیست.”
وی همچنین به افزایش هزینه‌های تبلیغات موسسات آموزشی اشاره کرد و افزود: “موسسات آموزشی در حال حاضر هزینه‌های چند صد میلیونی برای تبلیغات صرف می‌کنند که بالطبع از جیب خانواده دانش‌آموزان تامین می‌شود.”
بازاری شدن آموزش و تقلیل نقش معلمان
محمدی به پدیده “بازاری شدن آموزش” اشاره کرد و بیان داشت: “در این فضای بازاری‌شده، معلمان به ارائه‌دهندگان خدمات تقلیل یافته‌اند که باید رضایت مشتری (والدین یا دانش‌آموزان) را جلب کنند، نه اینکه بر اساس اصول تربیتی و علمی عمل کنند. این موضوع می‌تواند مانعی برای رشد اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی دانش‌آموزان شود.”
دغدغه والدین: انتخاب ناآگاهانه و فشار مالی
والدین نیز از این روند ابراز نگرانی می‌کنند. بیرامی، مادر دانش‌آموز کنکوری، در این باره می‌گوید: “ما والدین ناخواسته در یک میدان رقابتی گرفتار شده‌ایم که بیش از آنکه علمی باشد، تجاری است. هر روز در اینستاگرام تبلیغات رنگارنگ می‌بینیم و بلاگرها موسسات آموزشی را بهترین معرفی می‌کنند. وقتی بچه‌ام می‌بیند فلان بلاگر محبوبش از یک کلاس تعریف می‌کند، تحت تاثیر قرار می‌گیرد و من مجبور می‌شوم هزینه‌های سنگین ثبت‌نام را بپردازم.”
او با انتقاد از تبدیل شدن آینده فرزندان به ابزار تبلیغاتی، افزود: “تبلیغات آموزشی امروز مانند تبلیغ یک نوشابه یا لوازم آرایشی است؛ پر از اغراق، رنگ و لعاب و بدون هیچ مسئولیتی در قبال نتیجه.”
فشار روانی بر دانش‌آموزان و دغدغه عدالت آموزشی
پورداداش، دانش‌آموز کنکوری، نیز به فشار روانی ناشی از این تبلیغات اشاره کرد: “استرس درس‌ها و آینده نامعلوم، همراه با دیدن مداوم تبلیغات موسسات و کلاس‌ها در اینستاگرام، وضعیت ما را بدتر می‌کند. بلاگرها طوری صحبت می‌کنند که انگار با ثبت‌نام در یک کلاس، همه مشکلات حل خواهد شد. ما حس می‌کنیم آینده‌مان به پول گره خورده نه به تلاش خودمان.”
راهکارهای پیش رو: نظارت و تقویت مدارس دولتی
کارشناسان و والدین بر لزوم نظارت جدی نهادهای مربوطه، به ویژه وزارت آموزش و پرورش، تاکید دارند. تدوین دستورالعمل‌ها و ضوابط شفاف برای تبلیغات آموزشی، الزام به شفاف‌سازی اطلاعات و نظارت بر محتوای منتشر شده توسط بلاگرها می‌تواند از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کند. همچنین، تقویت مدارس دولتی و ایجاد عدالت آموزشی، گامی مهم در جهت کاهش اتکای خانواده‌ها به موسسات خصوصی و کاهش تبعیض در آموزش است.
خبرگزاری اخبار جهان معتقد است که آینده تحصیلی دانش‌آموزان نباید قربانی اهداف تجاری و تبلیغات سطحی در فضای مجازی شود. ایجاد فضایی امن و علمی برای یادگیری، نیازمند همکاری و اقدام جدی مسئولان و توجه آحاد جامعه است.
