به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، شاخص کل بورس تهران امروز با افزایش ۵۶ هزار واحدی و رشدی بیش از ۲ درصدی فعالیت خود را آغاز کرد. این در حالی است که در طول ۳ روز گذشته، این شاخص در مجموع شاهد رشد ۶.۵ درصدی بوده که معادل بیش از ۱۶۳ هزار واحد است. این بازگشت نسبتاً مثبت در شرایطی اتفاق می‌افتد که همین شاخص در ۵ ماه اخیر تحت فشار یک اصلاح نزولی، بیش از ۲۶ درصد و حدود ۸۷۴ هزار واحد کاهش یافته بود.
بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار بر این باورند که وجود دامنه نوسان و حجم مبنا نقش مهمی در کاهش سرعت بازگشت قیمت‌ها دارد. از یک طرف، این محدودیت‌ها باعث طولانی شدن صف‌های فروش و فرسایشی شدن روند اصلاح می‌شوند و انگیزه سهامداران را برای باقی ماندن در بازار را کاهش می‌دهند. از طرف دیگر، این محدودیت‌ها مانعی جدی در مسیر جبران سریع زیان‌ها ایجاد می‌کنند.
منتقدان معتقدند این دو ابزار که ظاهراً برای «کنترل و حمایت از بازار» طراحی شده‌اند، در عمل به وسیله‌ای برای سوءاستفاده برخی از بازیگران بزرگ تبدیل شده‌اند. به گفته آن‌ها، این گروه‌ها با تکیه بر اخبار غیر رسمی، سهام را در بالاترین قیمت به فروش می‌رسانند و سپس بدون نگرانی از عقب ماندن از روند صعودی، سهام فروخته شده را در پایین‌ترین قیمت جمع‌آوری می‌کنند؛ چرخه‌ای که بارها تکرار شده است.
این دسته از فعالان بازار سرمایه بر این باورند که اگر دامنه نوسان و حجم مبنا حذف شوند، بازار قادر خواهد بود سریع‌تر به تعادل واقعی برسد و بخش قابل توجهی از زیان‌ها نیز در مدت زمان کوتاهی جبران خواهد شد.
رضا خانکی، کارشناس و فعال باسابقه بازار سرمایه، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر به تحلیل شرایط فعلی بازار سرمایه و تأثیر عوامل سیاسی و ساختاری پرداخت و هشدار داد که ادامه وضعیت فعلی می‌تواند بازار سهام را بیش از پیش غیر فعال کند.
خانکی در ابتدای صحبت‌های خود به موضوع «مکانیسم ماشه» و پیامدهای آن اشاره کرد و گفت: این موضوع مانند یک الاکلنگ سیاسی است؛ یک روز خبری مبنی بر احتمال بازگشت یا اجرای فلان قطعنامه منتشر می‌شود و روز بعد تکذیب می‌شود.
این فعال باسابقه در حوزه سرمایه‌گذاری تأکید کرد: اثرات خبری این موضوع پیش از این در بازار قیمت‌گذاری شده و اثر روانی آن در حال حاضر بر روی قیمت‌ها دیده می‌شود، اما اثرات واقعی آن هنوز مشخص نشده و به نظر می‌رسد بدتر شدن وضعیت تحریم‌ها، ۳ تا ۶ ماه آینده خود را بر نرخ دلار و سپس بازار نشان خواهد داد.
وی با اشاره به اینکه به طور سنتی در ابتدای سال نو میلادی، یعنی حدود دی ماه، افزایش نرخ ارز رخ می‌دهد، افزود: افزایش قیمت دلار می‌تواند بازار را برای برخی معاملات جذاب‌تر کند، اما همزمان صادرات شرکت‌ها را با مشکل مواجه کرده و سود آن‌ها را کاهش دهد. بنابراین، حتی اگر رشد اسمی قیمت داشته باشیم، فعالان واقعی سودی نخواهند برد.
خانکی که از متخصصان برجسته استارتاپ‌های حوزه مالی و سرمایه‌گذاری است، بخش مهمی از این گفت‌وگو را به انتقاد از سازوکار دامنه نوسان و حجم مبنا اختصاص داد و تأکید کرد: تا زمانی که دامنه نوسان، حجم مبنا و امکان بسته و باز شدن ناگهانی نمادها وجود دارد، بازار سهام واقعی در ایران شکل نخواهد گرفت.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: این محدودیت‌ها سرمایه‌گذاران را به سمت بازارهای دیگر سوق می‌دهد. در این سه روز، بازار با افزایش تقاضا روبرو شد، اما سقف ۳ درصدی مانع از رشد بیشتر شد و به نوعی آن را سرکوب کرد. اگر این سقف وجود نداشت، به عنوان مثال، امکان رشد روزانه ۷ تا ۸ درصدی وجود داشت و بسیاری از موقعیت‌های زیان‌ده قبلی به طور کامل اصلاح می‌شدند.
وی افزود: در بازار نزولی، صف‌های فروش ناشی از حجم مبنا و دامنه نوسان، باعث کنترل و فرسایشی کردن کاهش قیمت‌ها می‌شوند و اجازه خروج به موقع سرمایه‌گذار را نمی‌دهند. این وضعیت، بازار را غیر فعال‌تر کرده و باید هر چه سریع‌تر برطرف شود.
خانکی در مورد آینده بازار گفت: من نسبت به نیمه دوم سال چندان خوش‌بین نیستم، مگر اینکه شرایط سیاسی تغییرات قابل توجهی داشته باشد که آن هم بعید به نظر می‌رسد. ممکن است به صورت مقطعی شاهد رشد شاخص باشیم، اما این رشد از بازارهای رقیب عقب خواهد ماند و ریسک زیادی برای سرمایه‌گذار دارد.
وی در پایان با لحنی انتقادی تکرار کرد: اگر در همین ۳ روز اخیر، دامنه نوسان و حجم مبنا وجود نداشت و نمادهایی که بسته هستند باز بودند، بخش بزرگی از زیان فعالان بازار در همین مدت کوتاه قابل جبران بود.
این کارشناس سرمایه با بیان اینکه حجم مبنا و دامنه نوسان منشأ فساد است، تأکید کرد: اما این وضعیت ذی‌نفعان زیادی دارد، چرا که در صورت نبود حجم مبنا و دامنه نوسان، بازار به کسانی که سهام خود را به دلایل مختلف در بالاترین قیمت فروخته‌اند، اجازه نمی‌دهد با رشد بازار دوباره وارد شوند و از رشد بازار جا خواهند ماند.
خانکی در گفتگوی گذشته خود با اخبار جهان، استدلال رایج در خصوص نیاز ایران به دامنه نوسان را بی‌اساس دانست و گفت: بازار ارز دیجیتال، دلار، طلا و مسکن سقف نوسان ندارند و منطقی‌تر عمل می‌کنند. او این ابزار را ایجاد کننده صف و تقویت‌کننده جایگاه ویژه دولت در خرید و فروش ارزان دانست.
منبع : خبرگزاری مهر
