به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، محمدجواد زارعیان، مدیر پژوهشکده منابع آب در موسسه تحقیقات آب، خشکسالی را پدیده‌ای خزنده توصیف کرد که با کاهش بارش از میانگین بلندمدت آغاز می‌شود. او تأکید کرد که ادامه این روند، زنگ خطری برای هر منطقه است. به گفته وی، این وضعیت باعث کاهش ذخایر آب و سدها شده و می‌تواند به چالش‌های اجتماعی و سیاسی منجر شود.
زارعیان افزود که طی سال‌های اخیر، به جز موارد معدود، میانگین بارش در کشور کاهش یافته است. او همچنین اشاره کرد که افزایش مصرف آب، این عدم تعادل را تشدید کرده و به خشکسالی دامن زده است.
مدیر پژوهشکده منابع آب درباره اقدامات انجام‌شده برای کاهش اثرات خشکسالی توضیح داد: «سامانه منطقه‌ای پایش خشکسالی» در پاسخ به نیاز اعلام‌شده از سوی مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری (وابسته به یونسکو) ایجاد شد. این سامانه، وضعیت خشکسالی را بر اساس بارش‌ها در ایران و کشورهای همسایه رصد می‌کند. وی اهمیت این سامانه را در مذاکرات منطقه‌ای آب مؤثر دانست و افزود که در آینده، قابلیت پیش‌بینی خشکسالی برای چند ماه آینده نیز به آن اضافه خواهد شد.
او در مورد تفاوت‌های این سامانه با سیستم‌های هواشناسی گفت که اطلاعات آن بر اساس داده‌های مشاهداتی، ماهواره‌ای و جهانی است. مزیت اصلی «سامانه منطقه‌ای پایش خشکسالی»، پوشش کشورهای همسایه است که به دلیل وجود مناسبات و اختلافات آبی، پایش وضعیت آن‌ها اهمیت دارد. این سامانه به‌طور مداوم با آخرین داده‌ها به‌روزرسانی می‌شود، شاخص‌های خشکسالی را ارائه می‌دهد و آن‌ها را با دوره‌های گذشته مقایسه می‌کند.
گذر از سخت‌ترین سال آبی در ۵۰ سال گذشته
محمدجواد زارعیان با اشاره به وضعیت سال آبی گذشته، آن را بسیار سخت توصیف کرد. او گفت که بسیاری از استان‌ها کمترین میزان بارش در ۵۰ سال اخیر را تجربه کرده‌اند. برای مثال، استان یزد کمترین بارش خود را در ۶۳ سال گذشته ثبت کرد. این وضعیت، بیانگر شدت خشکسالی در کشور است.
کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها در کشور
وی به کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها در سطح کشور اشاره کرد و افزود: «برخی از مناطق که منبع اصلی تأمین آب هستند، با کاهش شدید حجم آب روبرو شدند.» این کاهش ابتدا بخش کشاورزی و سپس نیروگاه‌های برق‌آبی را تحت تأثیر قرار داد. بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی، خشکسالی در بیشتر نواحی کشور تا پایان پاییز ادامه خواهد داشت و وضعیت تا آن زمان خوش‌بینانه نیست.
زارعیان با اشاره به تنوع اقلیمی ایران، گفت که کشور در مدیریت تنش‌های آبی سابقه تاریخی دارد و خشکسالی هر منطقه باید نسبت به گذشته همان منطقه سنجیده شود. او تأکید کرد که به جز چند ناحیه محدود، کل کشور با کاهش بارندگی مواجه است. وی توضیح داد که آب، برخلاف برق، یک موضوع منطقه‌ای است و نمی‌توان آن را به‌طور یکپارچه توزیع کرد. به همین دلیل، حتی کاهش اندک بارش در یک منطقه پرآب نیز می‌تواند تنش‌های شدید سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند.
آیا خشکسالی‌ها تمام می‌شود؟
مدیر پژوهشکده منابع آب در پاسخ به این پرسش گفت که در آینده سال‌های پربارشی نیز وجود خواهد داشت. با این حال، او تأکید کرد که علاوه بر بارش، منابعی مانند سدها و آب‌های زیرزمینی برای تنظیم آب ضروری هستند. وی افزود: «متأسفانه اکنون نمی‌توانیم مانند گذشته از ذخایر آبی خود استفاده کنیم، زیرا سدها کم‌آب شده و منابع زیرزمینی از نظر کمی و کیفی به‌شدت کاهش یافته‌اند.» این مسئله کشور را در برابر تنش‌های آبی بسیار حساس کرده است. زارعیان در پایان نتیجه گرفت که خشکسالی‌ها سرانجام به پایان می‌رسند، اما این امر با یک یا دو سال بارندگی محقق نخواهد شد.
منبع: خبرگزاری مهر
