به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از اطلاعات آنلاین، گسترش سرمایه‌گذاری‌های خارجی به عنوان یکی از پیامدهای افزایش درآمدهای نفتی ایران در اوایل دهه 50 شمسی، در سال 1355 به اوج خود رسید. این رویکرد، هم رویاهای شاهانه را برآورده می‌کرد و هم به عنوان راهی برای توسعه مناسبات ایران و غرب محسوب می‌شد.
روزنامه اطلاعات در تاریخ 28 مهرماه 1355، در صفحه نخست خود، ضمن پرداختن به ازدواج شهرآزاد، دختر شمس پهلوی، با یک سرمایه‌دار آمریکایی در سفارت ایران در ایتالیا، خبری را منتشر کرد که از یک سرمایه‌گذاری بلندپروازانه از سوی ایران حکایت داشت: «ایران سهام 135 کمپانی و کارخانه را در دنیا خرید». این عنوان خبری بود که برای امضای موافقتنامه‌ای میان ایران و موسسه کروپ در آلمان غربی انتخاب شد؛ توافقنامه‌ای که در راستای همکاری‌های دو طرف در طول دو سه سال قبل از امضای آن تعریف می‌شد.
هوشنگ انصاری، وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی ایران، و برتولد بایتز، رئیس هیات امنای بنیاد کروپ، این موافقتنامه را امضا کردند. تشکیلات آلفرد کروپ به عنوان «امپراطوری صنعتی آلمان غربی» شناخته می‌شد و در حدود 25 کشور جهان در زمینه‌های صنعتی فعالیت داشت.
موسسه کروپ، به عنوان یکی از غول‌های صنعتی بلوک غرب در آن زمان، در سال 1811 تاسیس شده بود و در زمینه‌های مختلفی از جمله کشتی‌سازی، تولید فولاد، ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، کارخانه‌های تولیدی – صنعتی، مهندسی مکانیک و الکترونیک و همچنین فعالیت‌های بازرگانی و خدمات گوناگون فعالیت می‌کرد. گفته می‌شد که حدود 80 هزار نفر در شرکت‌های وابسته به این بنیاد مشغول به کار هستند و درآمد آن‌ها در سال 1975 میلادی حدود 10 میلیارد مارک بوده‌است. با امضای این موافقتنامه در تهران، ایران به یکی از سهامداران عمده این غول صنعتی آلمان غربی تبدیل شد.
بر اساس این توافقنامه، که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های انگلیسی و آمریکایی داشت و خبرگزاری رویترز و آسوشیتدپرس در گزارش‌هایی به آن پرداختند، 25.01 درصد از سهام کروپ از سوی ایران خریداری می‌شد. این نخستین بار در تاریخ 165 ساله این موسسه صنعتی بود که درهای آن به سوی یک مشارکت خارجی باز می‌شد. پیش از این، موسسه کروپ منحصراً متعلق به خانواده کروپ بود و پس از مرگ آلفرد کروپ، بنیانگذار آن، به بنیاد کروپ منتقل شده بود. اما اکنون ایران به عنوان یکی از سهامداران عمده این موسسه شناخته می‌شد و قرار بود از این پس، ایران و کروپ به صورت مشترک خط مشی و برنامه‌های این امپراطوری صنعتی را تعیین کنند.
مشارکت ایران در فعالیت‌های کروپ به صورت افزایش سرمایه انجام می‌گرفت. این اقدام، منابع تازه‌ای در اختیار این موسسه قرار می‌داد که زمینه‌ساز تقویت مالی این شرکت بزرگ می‌شد و بستر مناسبی برای گسترش فعالیت‌های متنوع آن در نقاط مختلف جهان فراهم می‌کرد.
لازم به ذکر است که پیش از این نیز ایران و کروپ توافقنامه‌هایی را برای مشارکت به امضا رسانده بودند. در 21 تیرماه 1353، انصاری و بایتز توافقنامه‌ای را امضا کردند که بر اساس آن، ایران معادل 25.04 درصد سهام کارخانه‌های فولادسازی کروپ را می‌خرید و به گفته روزنامه‌های آن زمان، «قسمت اعظم سهام خریداری شده ایران از نوع سهام ممتاز با حق رای خواهد بود». گفته می‌شد که پیشنهاد فروش سهام کارخانه‌های فولادسازی کروپ به ایران، از سوی این موسسه به تهران ارائه شده بود و دو طرف پس از مذاکرات گسترده‌ای که در ایران و اروپا انجام شد، برای امضای قرارداد مشارکت به توافق رسیدند.
حدود دو سال پس از این توافق، بر اساس رایزنی‌های اولیه، دایره همکاری‌های دو طرف گسترده‌تر شد و ایران بر اساس توافقنامه‌ای که در 28 مهرماه 1355 در تهران به امضا رسید، به یکی از سهامداران عمده کروپ تبدیل شد و علاوه بر 25.04 درصد سهام کارخانه‌های فولادسازی این موسسه، 25.01 درصد از سهام کل کروپ را نیز در اختیار گرفت.
در حالی که تورم در ایران روند افزایشی به خود گرفته بود و تلاش‌های دولت هویدا برای مهار گرانی‌ها و کاهش نارضایتی عمومی بی‌نتیجه مانده بود، خبر خرید سهام امپراطوری صنعتی آلمان غربی از سوی حکومت پهلوی منتشر شد. این خبر در داخل ایران بازتاب گسترده‌ای داشت و با واکنش‌های منفی زیادی مواجه شد. خرید سهام کروپ تنها یکی از گام‌های بلندپروازانه محمدرضا پهلوی در انجام سرمایه‌گذاری‌های خارجی به شمار می‌آمد. خرید سهام مرسدس بنز نیز از دیگر اقدام‌های انجام شده در این زمینه بود؛ قرارداد مشارکتی که باز هم با آلمان غربی منعقد شد و نام اشرف پهلوی نیز در این ماجرا مطرح بود.
علاوه بر مطرح شدن نام اشرف پهلوی و برخی برادران محمدرضا پهلوی در قراردادهای بزرگ خارجی، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که بنیاد پهلوی نیز از اصلی‌ترین نقش‌آفرینان در سرمایه‌گذاری‌های خارجی ایران در آن زمان بوده‌است. سرمایه‌گذاری‌هایی که خرید ملک و ساختمان‌های بلندمرتبه، به ویژه در آمریکا، از جمله نمودهای آن بوده‌است.
منبع : اطلاعات آنلاین
