به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از رکنا، قرعه‌کشی جدید ایران‌خودرو روز چهارشنبه ۱۶ مهرماه با شرکت بیش از ۶ میلیون متقاضی برگزار می‌شود. در این طرح فروش تنها ۷۳ هزار دستگاه خودرو عرضه خواهد شد و به همین دلیل، شانس برنده شدن هر فرد کمتر از ۱.۵ درصد برآورد شده است. حجم تقاضا نسبت به تیرماه امسال ۱۰ برابر افزایش یافته که به گفته کارشناسان، دلیل اصلی آن حذف شرط افتتاح حساب و مسدود کردن پول برای ثبت‌نام است.
یکی از انگیزه‌های اصلی متقاضیان، تفاوت قابل‌توجه قیمت کارخانه و بازار آزاد خودروهاست. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین تقاضا برای خودروی تارا دستی ثبت شده که اختلاف قیمت آن بیش از ۲۴۰ میلیون تومان (معادل ۲۱ درصد) است. در مقابل، دنا اتومات با اختلاف قیمت ۱۴.۵ درصدی، کمترین جذابیت را برای خریداران داشته است.
قرعه‌کشی خودرو؛ نمایشی از ناکارآمدی بازار
این روش فروش در حالی در ایران اجرا می‌شود که در بسیاری از کشورهای جهان، خودرو از مسیرهای متنوعی مانند نمایندگی‌های رسمی، فروش آنلاین یا طرح‌های لیزینگ عرضه می‌شود. خودروسازان جهانی با توجه به سلیقه، نیاز و توان مالی مشتریان، محصولات خود را به فروش می‌رسانند و با ارائه آپشن‌های کاربردی و تنوع در مدل‌ها، رقابتی سالم ایجاد می‌کنند که هم به نفع مشتری و هم به سود تولیدکننده است.
با این حال، بازار خودروی ایران همچنان در شرایطی غیررقابتی و انحصاری قرار دارد و فروش از طریق قرعه‌کشی انجام می‌شود؛ روشی که به گفته کارشناسان، منسوخ و ناکارآمد است. این شیوه در حالی به کار گرفته می‌شود که بازار در انحصار دو خودروساز بزرگ و چند مونتاژکار چینی است، نظارت مؤثری بر کیفیت محصولات وجود ندارد و بیشتر تولیدات با پلتفرم‌های قدیمی و امکانات محدود عرضه می‌شوند. بسیاری از مشتریان معتقدند مجبور به خرید خودروهایی هستند که مطابق با خواست تولیدکنندگان یا واسطه‌هاست، نه سلیقه و نیاز واقعی آن‌ها.
روش قرعه‌کشی علاوه بر ناکارآمدی اقتصادی، کرامت مردم را نیز زیر سؤال می‌برد. مشتریان مجبورند خودروهایی قدیمی و با کیفیت پایین را با قیمت‌های بالا و تحویل نامشخص و طولانی‌مدت، تحت شرایطی تحقیرآمیز خریداری کنند. این شیوه، با نادیده گرفتن حق انتخاب مصرف‌کننده و فروش محصولات از رده خارج به شکل «منت گذاشتن»، به کرامت انسانی آن‌ها آسیب می‌زند.
کارشناسان صنعت خودرو تأکید می‌کنند که قرعه‌کشی در بازارهای جهانی تنها برای موارد خاصی مانند عرضه مدل‌های محدود برندهایی مانند پورشه یا تسلا اجرا می‌شود. استفاده از این روش برای خودروهای پرتیراژ و مصرفی، تنها به سود مافیای خودرو و شبکه‌های دلالی تمام شده و بار اصلی آن بر دوش مصرف‌کنندگان است.
به باور تحلیلگران، ممنوعیت واردات خودرو، انحصار دو خودروساز بزرگ، سیاست‌های قیمتی نامتعادل، کمبود عرضه نسبت به تقاضا و اختلاف زیاد میان قیمت کارخانه و بازار آزاد، دلایلی هستند که باعث تداوم قرعه‌کشی به عنوان یک راهکار موقت شده‌اند.
بسیاری از متخصصان معتقدند که حل ریشه‌ای این بحران تنها از طریق اصلاح ساختار تولید، آزادسازی واردات، بازنگری در سیاست‌های قیمت‌گذاری و شکستن انحصار برای ایجاد رقابت واقعی امکان‌پذیر است. همچنین، افزایش شفافیت و تقویت نظارت می‌تواند به بهبود کیفیت خودروها، کاهش قیمت‌ها و رضایت بیشتر مشتریان منجر شود.
در شرایطی که بازار خودروی ایران یکی از پرچالش‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور است، انتظار می‌رود سیاست‌گذاران با اتخاذ تصمیمات بلندمدت و اصلاحی، زمینه را برای پایان دادن به این وضعیت غیرمتعارف فراهم کنند؛ در غیر این صورت، تداوم قرعه‌کشی و انحصار، مشکلات را پیچیده‌تر و نارضایتی عمومی را افزایش خواهد داد.
منبع: رکنا
