به گزارش اخبار جهان به نقل از خوان کول، استاد دانشگاه میشیگان آمریکا، چشم‌انداز انرژی ایران در حال تغییر است. در حالی که برنامه‌های هسته‌ای این کشور با ابهاماتی پس از حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای روبروست و وابستگی شدید به گاز طبیعی محدودیت‌های اقتصادی ایجاد کرده است، تهران به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، به ویژه انرژی خورشیدی، روی آورده است. مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، اخیرا از نصب یک گیگاوات ظرفیت خورشیدی جدید از زمان روی کار آمدن خود خبر داده است.
این تحول در شرایطی صورت می‌گیرد که روابط نزدیک ایران و چین، به عنوان کشوری پیشرو در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و تبدیل به اولین کشور برقی پیشرفته جهان، نقش مهمی در تامین پنل‌های خورشیدی و همچنین مشارکت در نصب نیروگاه‌ها و سیستم‌های ذخیره انرژی باتری (BESS) ایفا می‌کند. این همکاری، نشان از تغییر جهت ژئوپلیتیکی در منطقه دارد؛ در دهه 1950، ایران و مصر برای توسعه زیرساخت‌های انرژی به ایالات متحده متکی بودند، اما اکنون، در پی روابط پیچیده با آمریکا و به دلیل تحریم‌ها، چین به شریک ترجیحی کشورهای منطقه در زمینه توسعه فناوری تبدیل شده است.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو ایران، اهداف بلندپروازانه‌ای را برای توسعه انرژی خورشیدی اعلام کرده است: نصب 7 گیگاوات ظرفیت جدید تا پایان سال جاری. با نرخ نصب فعلی 100 مگاوات در هفته (حدود 5 گیگاوات در سال)، ایران برای دستیابی به این هدف نیازمند افزایش قابل توجه سرعت نصب است. این در حالی است که ایران در حال حاضر حدود 94 گیگاوات برق از منابع مختلف از جمله گاز، نفت، برق آبی و هسته‌ای تولید می‌کند که حدود 80 درصد آن وابسته به سوخت‌های فسیلی است. افزودن 4 گیگاوات ظرفیت گازی در سال جاری نیز نشان از ادامه وابستگی به این منابع دارد.
با تولید روزانه حدود 24 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی، اما مصرف داخلی 65 درصد از آن، ایران با چالش‌های اقتصادی قابل توجهی روبرو است. در مقابل، قطر با تولید روزانه 17 میلیارد فوت مکعب، تقریباً تمام گاز خود را صادر می‌کند و به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل شده است. انتقال به انرژی خورشیدی می‌تواند فرصتی برای ایران باشد تا صادرات گاز خود را افزایش داده و به رفاه اقتصادی دست یابد. در حال حاضر، عراق و ترکیه عمده مصرف‌کنندگان گاز صادراتی ایران هستند.
اگرچه یک گیگاوات انرژی خورشیدی نصب شده تنها کمی بیش از 1 درصد از کل تولید برق ایران را تشکیل می‌دهد، اما این یک نقطه عطف مهم است. حضور بخش خصوصی در این توسعه به شکلی چشمگیر مورد تاکید قرار گرفته و آقای علی‌آبادی این تحول را به عنوان “انقلاب صنعتی چهارم” توصیف کرده است. ساخت نیروگاه‌های خورشیدی کوچک در سطح استانی نیز به عنوان رویکردی برای بومی‌سازی و افزایش مقاومت در برابر حملات احتمالی مطرح شده است. استفاده از سیستم‌های ذخیره انرژی باتری (BESS) در کنار مزارع خورشیدی کوچک و سیستم‌های خورشیدی خانگی، نیاز به زیرساخت‌های انتقال برق گسترده را کاهش می‌دهد.
با این حال، چالش‌های فنی و اداری مانند اخذ مجوز و اتصال به شبکه برق، می‌تواند سرعت پیشرفت پروژه‌ها را کاهش دهد. با وجود این، اگر ایران بتواند با نرخ فعلی یا بالاتر به کار خود ادامه دهد، امکان تولید نیمی از برق کشور از انرژی خورشیدی طی 10 سال آینده وجود دارد. اما موفقیت این طرح تا حد زیادی به همکاری با چین و استفاده از فناوری و تجهیزات چینی و همچنین افزایش سرعت اخذ مجوزها وابسته است.
منبع: خوان کول، استاد دانشگاه میشیگان آمریکا
