به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، انحصار تعویض روغن خودرو توسط نمایندگی‌های رسمی خودروسازان، چالشی جدی برای حقوق مصرف‌کنندگان در دوران گارانتی ایجاد کرده است. مرتضی ملاجعفری، عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران، با اشاره به این موضوع، انتقادات تندی را نسبت به این رویکرد مطرح کرده است.
ملاجعفری در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری صدا و سیما، این سیاست را نوعی انحصارگرایی دانسته که رقابت سالم در بازار خدمات پس از فروش را تضعیف می‌کند. وی با تأکید بر حق انتخاب آزادانه مشتریان، به مشکلات ناشی از این انحصار اشاره کرد. مشتریان در شهرهای بزرگ، گاه هفته‌ها برای دریافت خدمات ساده‌ای مانند تعویض روغن در نوبت نمایندگی‌ها می‌مانند، در حالی که مراکز مستقل ظرفیت خالی بیشتری دارند. این موضوع به ویژه در شرایط اقتصادی دشوار، مشتریان را با چالش مواجه می‌کند.
علاوه بر زمان انتظار طولانی، هزینه‌های بالاتر خدمات در نمایندگی‌های رسمی نسبت به مراکز مستقل نیز از دیگر انتقادات ملاجعفری است. وی به سودآوری بیشتر نمایندگی‌ها و هزینه‌های بالای عملیاتی آنها اشاره کرد و افزود که این اختلاف قیمت، بار مالی اضافی را بر دوش مصرف‌کنندگان می‌گذارد. همچنین، تضمین کیفیت بالاتر خدمات در نمایندگی‌ها نیز مورد تردید قرار گرفته است. ملاجعفری بیان داشت که برخی نمایندگی‌ها ممکن است از روغن یا قطعات با کیفیت پایین‌تر استفاده کنند، اما به دلیل انحصار، مشتریان چاره‌ای جز پذیرش ندارند.
این سیاست نه تنها با حقوق مصرف‌کننده در تناقض است، بلکه در بسیاری از کشورها نیز بر اساس قوانین ضد انحصار غیرقانونی تلقی می‌شود، مگر در مواردی که خدمات به صورت رایگان ارائه گردد. ملاجعفری هشدار داد که در درازمدت، این رویکرد می‌تواند به کاهش اعتماد به برندهای خودروساز و رشد بازار سیاه خدمات خودرو منجر شود. مراجعه مشتریان به تعمیرگاه‌های غیرمجاز برای فرار از هزینه‌های بالا، نه تنها ریسک آسیب به خودرو و تهدید امنیت مالی آنها را افزایش می‌دهد، بلکه به اقتصاد خرد و اشتغال در بخش تعمیرگاه‌های مستقل نیز لطمه می‌زند. وی همچنین به افزایش فساد در برخی نمایندگی‌ها اشاره کرد که با سوءاستفاده از انحصار، خدمات اضافه و غیرضروری به مشتریان تحمیل می‌کنند.
برای حل این مشکل، ملاجعفری پیشنهاداتی ارائه داد. خودروسازان می‌توانند به جای اجبار، معیارهای فنی مورد نیاز برای تعویض روغن و صلاحیت مراکز خدمات را مشخص کنند و به مراکز واجد شرایط اجازه ارائه خدمات گارانتی را بدهند. همچنین، سازمان‌های حمایت از مصرف‌کننده باید مقرراتی را تصویب کنند که اجبار به استفاده از نمایندگی‌های خاص را ممنوع کند، مگر در مواردی که خدمات رایگان ارائه می‌شود. استفاده از گارانتی‌های بیمه‌ای که امکان مراجعه به هر مرکز معتبر تحت پوشش بیمه را فراهم می‌کند، می‌تواند جایگزین مناسبی باشد. افزایش شفافیت و آگاهی مصرف‌کننده از حقوق خود و دسترسی به مراجع قانونی در صورت مواجهه با شرایط غیرمنصفانه نیز بسیار مهم است.
ملاجعفری در پایان خاطرنشان کرد که این سیاست انحصاری بیشتر به نفع خودروسازان و نمایندگی‌هاست تا مشتریان و در بلندمدت می‌تواند به اعتماد مصرف‌کننده آسیب بزند و حتی منجر به کاهش فروش شود. اصلاح قوانین گارانتی، افزایش حق انتخاب مشتری و نظارت نهادهای ناظر، راه حل اصلی برای این موضوع است و مطرح شدن این مسئله در اخبار جهان می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات مثبت در صنعت خودرو باشد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
