به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرآنلاین، در سه جمله و سه محور کلیدین، دولت و نهادهای محلی ایران به سوی تقویت جمعیت و حمایت از خانواده گام برمی‌دارند: از افزایش تسهیلات و وام‌های حمایتی در سطح شهرداری‌ها گرفته تا آمارهای کلان بانک مرکزی درباره تسهیلات ازدواج و فرزندآوری، و در نهایت رویداد ملی‌ای که با هدف انگیزه‌بخشی و تقدیر از فعالان حوزه جمعیت تعیین شده است. این ترکیب سیاستی نشان می‌دهد که حاکمیت علاوه بر تصویب قوانین، به شکل عملیاتی و مبتنی بر بودجه پرداختن به مسئله فرزندآوری را به اولویت‌های اجرایی خود تبدیل کرده است.
در پایتخت، مدیرکل رفاه، تعاون و خدمات اجتماعی شهرداری تهران از دو مسیر عمده برای حمایت از فرزندآوری خبر داده است. نخست، همکاران واحدهای غیرمستقل شهرداری می‌توانند به محض تولد فرزند سوم از وام کم بهره 200 میلیون تومانی بهره‌مند شوند؛ مبلغی که به گفته او، نسبت به سنوات گذشته دوبرابر شده است. دوم، برای فرزند اول و دوم نیز تسهیلات ویژه با افزایش 100 درصدی ارائه می‌شود. چنین سیاستی نشان می‌دهد که شهرداری به دنبال ایجاد یک زیرساخت رفاهی عملی در کنار سایر ابزارهای تشویقی است تا فرزندآوری را تبدیل به یک گزینه قابل مدیریت از نظر مالی برای خانواده‌ها بداند. همچنین اعتبار ویژه فرزند چهارم نیز 200 میلیون تومان اعلام شده و تلاش می‌شود تا تمامی اعتبارات مربوط به این محور به سرعت به حساب مشمولین واریز شود.
مدیرکل رفاه شهرداری تهران همچنین به سابقه اجرای بیش از 1700 فقره تسهیلات ویژه محور نوبهار اشاره کرد و این رویکرد را یک سند افتخار برای مدیریت شهری دانست. این ابلاغیه‌ها در چارچوب اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال 1400 است که با هدف تشویق به فرزندآوری و حمایت از خانواده‌ها به تصویب رسیده است. در نهایت، تشویق به استفاده از چنین تسهیلاتی در قالب سیاست‌های کلان شهری می‌تواند به تقویت ثبات خانوادگی و کاهش فشارهای اقتصادی بر زوج‌های جوان منجر شود. سخنان مذکور نشان می‌دهد که شهر تهران نقش پیشرو در اجرای این قانون و تبدیل آن به واقعیت‌های اجرایی محلی را ایفا می‌کند، با وجود چالش‌های اقتصادی و اجتماعی که امروز با آن مواجه است.
در کنار این اتفاقات محلی، آمارهای بانک مرکزی درباره ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری نیز نقشی مهم در شکل‌دهی به تصویر کلان دارد. معاونت سیاستگذاری پولی بانک مرکزی گزارش می‌دهد که از ابتدای سال تا 29 مردادماه بیش از 85.6 هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری به 389 هزار نفر پرداخت شده است. این رقم نشان می‌دهد که شبکه بانکی به موازات سیاست‌های جمعیتی در حال فعال‌سازی منابع برای کمک به ازدواج و تولد فرزندان است. به تفصیل، از این کل مبلغ، حدود 69.01 هزار میلیارد تومان به تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج اختصاص یافته و به 206 هزار نفر پرداخت شده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد حدود 6 درصدی را در پی داشته است. در حوزه فرزندآوری، بالغ بر 16.6 هزار میلیارد تومان به 183 هزار نفر پرداخت شده و رشد پرداخت نسبت به سال قبل حدود 5 درصد برآورد شده است. این آمار نشان از یک انگیزه مالی قوی در سطح ملی برای کاهش هزینه‌های ابتدایی تشکیل خانواده دارد و می‌تواند به کاهش دغدغه‌های اقتصادی برای زوج‌های جوان کمک کند.
این گزارش‌ها در کنار هم به وضوح نشان می‌دهند که سیاست‌گذارهای کلان کشور همزمان به دو محور اقدام می‌کنند: حفظ ثبات بودجه‌ای و ایجاد انگیزه‌های مالی برای ازدواج و فرزندآوری. این ترکیب، اگرچه به شکل موقت می‌تواند اثرات مثبتی بر نرخ ازدواج و نرخ تولد بگذارد، اما به احتمال طولانی‌مدت، باید با هم‌افزایی سایر ابزارهای حمایتی همراه باشد تا اثرات پایداری ایجاد کند. تحلیلگران اقتصادی و جمعیتی بر این باورند که تسهیلات بانکی می‌تواند نقش محرک مهمی ایفا کند، به‌ویژه در شرایطی که هزینه‌های زندگی، مسکن، تحصیل و بهداشت برای زوج‌های جوان دشوار است. اما این ابزار تنها یکی از حلقه‌های زنجیره است و باید با بهبود زیرساخت‌های رفاهی، آموزش‌های سالم و دسترسی برابر به خدمات بهداشتی و تربیتی همراه شود تا نتیجه‌ای پایدار و قابل اندازه‌گیری به دست آورد.
در یک چشم‌انداز گسترده‌تر، هر دو مسیر شهری و ملی نشان می‌دهد که ناراحتی‌های جمعیتی در ایران اکنون به سطح سیاست‌های عملی و بودجه‌ای رسیده‌اند. سومین رویداد ملی جایزه جوانی جمعیت نیز در این چارچوب دیده می‌شود؛ رویدادی که با هدف انگیزه‌بخشی و تقدیر از فعالان و کنشگران حوزه جمعیت برگزار می‌شود و می‌تواند به ایجاد انگیزه و تقویت فرهنگ فرزندآوری در بخش‌های مختلف جامعه منجر شود. این رویداد در 24 آبان 1404 برگزار می‌شود و در هفت بخش خانواده، رسانه، مدیران، دستگاه‌های اجرایی، سازمان‌های مردم‌نهاد، نخبگان و شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی جای می‌گیرد. مهلت ارسال آثار تا 30 اردیبهشت و تا 20 شهریور 1404 تعیین شده است، که نشان از فرایند دقیق و سازمان‌یافته‌ای است که می‌تواند به شناسایی نمونه‌های موفق و مدل‌سازی برای سایر استان‌ها منجر شود.
در نهایت، این هم‌زمانی میان اقدامات شهری، آمار بانک مرکزی و رویداد ملی جایزه جوانی جمعیت نشان می‌دهد که تمرکز بر جمعیت به عنوان یک سرمایه بلندمدت برای کشور تبدیل شده است. با وجود نگرانی‌های همیشگی درباره بودجه، تورم و فشارهای اقتصادی، سیاست‌گذاران به دنبال ایجاد سازوکارهای عمومی هستند که فرزندآوری را به یک انتخاب پایدار و معقول برای خانواده‌ها تبدیل کند. واکنش‌ها همچنان متنوع است؛ فعالان اجتماعی و تحلیلگران اقتصادی خواستار شفاف‌سازی، اندازه‌گیری دقیق اثرها و تضمین پایداری بودجه‌اند تا از اثرهای کوتاه‌مدت فراتر روند و به تقویت کیفی جمعیت کمک کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که شبکه بانکی و دستگاه‌های اجرایی همراه با هم، در مسیر استفاده از ابزارهای مالی برای حمایت از ازدواج و فرزندآوری، گام‌های مشخصی برداشته‌اند و این مسیر در آینده می‌تواند به تغییرات معنادار در ترکیب جمعیت کشور منجر شود.
منبع: خبرآنلاین
