به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از خبرنگار مهر، صالح قاسمی در نشست تخصصی چالش‌های جمعیتی استان کهگیلویه و بویراحمد، مسئله جمعیت را یک موضوع چندوجهی دانست و بر لزوم پرهیز از نگاه تک‌بعدی به آن تأکید کرد. این نشست با حضور کارشناسان و مسئولان دستگاه‌های اجرایی برگزار شد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور اظهار داشت که موضوع جمعیت یک ابرچالش و حتی یک ابربحران جدی است. او با تشریح چهار شاخص اصلی در این زمینه گفت: نرخ رشد جمعیت کشور به حدود ۰.۶ درصد رسیده است. با ادامه این روند، پیش‌بینی می‌شود این نرخ تا سال ۱۴۱۵ به صفر برسد و پس از آن، با ورود به فاز رشد منفی، تعداد مرگ‌ومیرها از تولدها بیشتر خواهد شد.
وی شاخص دیگر را نرخ باروری کل معرفی کرد و توضیح داد: این شاخص به میانگین تعداد فرزندان هر زن در طول عمر اشاره دارد و اکنون برای کل کشور حدود ۱.۵ تا ۱.۶ است. این یعنی هر ۱۰ زن ایرانی به طور متوسط ۱۵ تا ۱۶ فرزند به دنیا می‌آورند، در حالی که این نرخ در دهه ۶۰ برای هر زن بیش از ۶ فرزند بود.
قاسمی افزود: استان‌هایی مانند گیلان با نرخ باروری ۰.۹، مازندران با ۱.۰، و البرز و تهران با ۱.۱، پایین‌ترین نرخ باروری را در کشور و در تاریخ ایران دارند. او همچنین به آمار ملی اشاره کرد و گفت: سال گذشته تعداد موالید در کشور به حدود ۴۵۰ تا ۴۸۰ هزار تولد کاهش یافت، در حالی که یک دهه قبل این عدد نزدیک به ۱.۶ میلیون بود. این آمار نشان‌دهنده کاهش سالانه حدود ۶۰۰ هزار تولد در یک بازه ده‌ساله است.
۱۴ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال هستند
این مقام مسئول در ادامه به مسئله سالمندی جمعیت پرداخت و گفت: در حال حاضر حدود ۱۴ درصد از جمعیت کشور سالمند بالای ۶۰ سال هستند. این شاخص در دو دهه آینده با سرعتی بی‌سابقه به حدود ۳۳ درصد خواهد رسید؛ یعنی از هر سه ایرانی یک نفر سالمند خواهد بود. این پدیده فشارهای شدیدی بر نظام‌های اقتصادی، تأمین اجتماعی، بیمه‌ای و امنیتی کشور وارد خواهد کرد.
وی تفاوت ایران با دیگر کشورها را سرعت بسیار بالای سالخوردگی جمعیت و وقوع این پدیده پیش از دستیابی به توسعه‌یافتگی دانست. او افزود: تأکیدات مقام معظم رهبری بر مسئله جمعیت که تاکنون ۷۰ بار در دیدارهای عمومی تکرار شده، عمق نگرانی ایشان را نشان می‌دهد.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور با اشاره به تغییر نگرش‌ها در سال‌های اخیر، از اخباری امیدوارکننده خبر داد و گفت: تعداد تولد فرزندان سوم، چهارم و پنجم در سه سال اخیر نسبت به گذشته افزایش یافته که نشان می‌دهد تابوی فرزندآوری در حال شکستن است. همچنین فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول که به طور میانگین به ۵.۵ سال رسیده بود، اخیراً به حدود ۴.۱۴ سال کاهش یافته است.
تمایل به داشتن فرزند سوم ۹ درصد است
اسدی افزود: بر اساس پژوهش‌ها، تمایل به داشتن فرزند سوم در جامعه حدود ۹ درصد افزایش یافته است. وی با تأکید بر چندعاملی بودن مسئله جمعیت گفت: عواملی مانند ازدواج، طلاق، اقتصاد، ناباروری، مسائل فرهنگی و رسانه‌ای و حتی متغیرهایی مانند میانگین دما و رطوبت بر الگوی فرزندآوری تأثیر دارند و در این زمینه ۴۷ متغیر مؤثر شناسایی شده است.
قاسمی درباره نگاه صرفاً اقتصادی به فرزندآوری توضیح داد: اگر اقتصاد تنها عامل تعیین‌کننده بود، استان‌ها و طبقات ثروتمند جامعه باید بیشترین نرخ باروری را می‌داشتند، در حالی که وضعیت برعکس است. این موضوع نشان می‌دهد که نگرش‌ها و ارزش‌های اجتماعی گاهی نقشی مهم‌تر از اقتصاد ایفا می‌کنند.
وی در پایان به تشریح نقش قانون و حکومت پرداخت و یادآور شد: وظیفه اصلی نظام مدیریتی، تسهیل‌گری و برداشتن موانع از سر راه زوج‌هایی است که تمایل به فرزندآوری دارند. اجرای قانون اگرچه ضروری است، اما به تنهایی کافی نیست و باید با فرهنگ‌سازی عمیق و تغییر نگرش‌ها همراه شود.
منبع: خبرنگار مهر
