بحران کم‌آبی در گیلان: استخرهای خانگی در کیاشهر با آب شرب شهری پر می‌شوند و پیامدهای آن برای شبکه آب
در پی گرمای بی‌سابقه و کاهش شدید منابع آبی در گیلان، برخی از ساکنان کیاشهر به جای استفاده از منابع استاندارد آب شرب، آب شرب لوله‌کشی را برای پرکردن استخرهای خانگی مصرف می‌کنند. این رفتار نه تنها به افزایش فشار بر شبکه توزیع آب محلی می‌انجامد بلکه می‌تواند منجر به قطعی‌های گسترده‌‌تر و نابساماری در دسترسی به آب شرب مردم شود. گزارش‌های بازرسی اخیر شرکت آب و فاضلاب بندر کیاشهر، وجود یک مجتمع مسکونی ۱۸ واحدی را تأیید می‌کند که هر واحد دارای استخر خانگی با ظرفیت تقریبی ۳۰ متر مکعب است و بخش عمده‌ای از آن با آب شرب پر می‌شود. این اقدام با دو چشم‌انداز اصلی مشکلاتی را به دنبال دارد: کاهش منابع آب برای خانوارهای نیازمند و نقض دقیق‌تر الگوی مصرف.
بحران‌های آبی در سال‌های اخیر به‌ویژه در مناطقی با رشد جمعیت و مصرف غیرمجاز آب، بیش از پیش جدی شده‌اند. در مناطق روستایی و شهری گیلان، هر دو سناریوی کاهش منابع و افزایش تقاضا همزمان قابل مشاهده است. از این رو، رفتارهای غیرمسئولانه در استفاده از آب شرب برای کاربردهای غیرضروری مانند پرکردن استخرهای خانگی می‌تواند فشار زیادی به خطوط توزیع وارد کرده و آب برای سایر خانوارها را به خطر بیندازد.
بازرسان شرکت آب و فاضلاب بندر کیاشهر در بازرسی از یک مجتمع مسکونی ۱۸ واحدی با پدیده‌ای نگران‌کننده روبه‌رو شدند: هر واحد دارای استخر خانگی به‌حجم تقریبی ۳۰ متر مکعب است و بخش عمده‌ای از این استخرها با آب شرب لوله‌کشی پر شده است. در بازرسی همچنین انشعابی غیرمجاز از پشت کنتور به استخرها کشف شد که نشان‌دهنده استفاده خارج از الگوی مصرف است.
– پیامدهای احتمالی: استفاده از آب شرب برای استخرهای خصوصی در شرایط خشکسالی و کم‌آبی، فشار مضاعفی به شبکه آب وارد می‌کند و احتمال بروز قطعی‌های بیشتر را افزایش می‌دهد. این رفتارها نابرابری مصرف آب را تشدید می‌کند و حقوق عمومی شهروندان را مورد تهدید قرار می‌دهد.
– پاسخ‌های مدیریتی و قانونی: شرکت آب و فاضلاب بندر کیاشهر با رصد چنین مواردی از طریق بازرسی‌ها، اخطارهای قانونی صادر می‌کند و در صورت تکرار تخلفات، اقدام به قطع موقت انشعاب می‌کند. با این حال، برخی خلأهای قانونی وجود دارد که امکان قطع دائمی انشعاب را در برخی مواقع تسهیل می‌کند یا با پرداخت به‌موقع قبض، قطع دائمی را غیرممکن می‌سازد. این نکات نشان می‌دهد که نیاز به بازنگری دستورالعمل‌ها و قوانین مصرف آب بیش از پیش احساس می‌شود.
کارشناسان بر اصلاح آیین‌نامه‌ها، ایجاد سازوکارهای بازدارنده برای استفاده غیرمجاز از آب شرب، و ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب تأکید می‌کنند. همچنین مهم است که گزارش تخلفات به‌طور عمومی تقویت شده و مشارکت مردمی در شناسایی مصرف خارج از الگو افزایش یابد. با این رویکرد، می‌توان بحران کم‌آبی را مدیریت کرده و دسترسی به آب شرب را برای همه بهبود بخشید. مدیریت منابع آب دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی حیاتی برای تداوم زندگی در گیلان و سایر مناطق ایران است. با ادامه روند مصرف غیرضروری در بخش‌هایی مانند استخرهای خانگی، احتمال بروز بحران آب در مناطق پرآب نیز وجود دارد. با بازنگری قوانین، تقویت نظارت و افزایش آگاهی عمومی، می‌توان از منابع محدود آب محافظت کرد و امنیت آبی را برای آینده تضمین کرد.
