به گزارش اخبار جهان به نقل از خبر فوری، پیش‌نویس قطعنامه‌ای در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شده است که هرگونه حمله یا تهدید به حمله علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز را ممنوع می‌کند. این قطعنامه در حالی در کنفرانس عمومی آژانس مورد بررسی و رأی‌گیری قرار خواهد گرفت که در پنجاه سال گذشته، ۹۱ مورد حمله به تأسیسات هسته‌ای ثبت شده است؛ اگرچه تعداد کمی از این حملات ماهیت نظامی داشته‌اند. بررسی این سوابق و انگیزه‌های پشت این حملات، اهمیت ویژه‌ای در ارزیابی قطعنامه پیشنهادی ایران دارد.
یکی از بارزترین نمونه‌ها، حمله سال ۱۹۸۱ اسرائیل به راکتور هسته‌ای اوسیراک در عراق است. در دهه ۱۹۷۰، صدام حسین با همکاری فرانسه، این راکتور را با هزینه‌ای بالغ بر ۲۷۵ میلیون دلار احداث کرد. استفاده راکتور از اورانیوم غنی‌شده، اسرائیل را نگران تولید احتمالی سلاح هسته‌ای توسط عراق کرد. مناخم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل، این راکتور را تهدیدی برای امنیت ملی کشور خود می‌دانست. با وجود تلاش‌های دیپلماتیک و اقدامات خرابکارانه موساد علیه شرکت‌های فرانسوی، اسرائیل به منظور جلوگیری از نشت رادیواکتیو، به حمله نظامی روی آورد. هشت جنگنده اف ۱۶ اسرائیلی، با پیمودن مسیری ۱۳۰۰ مایلی در ارتفاع پایین برای اجتناب از رادارهای دشمن، راکتور را با ۱۶ بمب ۲۰۰۰ پوندی نابود کردند. این عملیات کمتر از یک ساعت به طول انجامید و منجر به کشته شدن ۱۰ سرباز عراقی و یک مهندس فرانسوی شد. در واکنش، شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه ۴۸۷ اسرائیل را محکوم کرد و آمریکا نیز به طور نمادین کمک‌های نظامی خود را به اسرائیل به طور موقت قطع کرد، هرچند بعدها این حمله را ستود. فرانسه و کشورهای عربی نیز حمله را محکوم کردند، اما هیچ واکنش نظامی تلافی جویانه‌ای رخ نداد. این حمله برنامه هسته‌ای عراق را به طور قابل‌توجهی به تعویق انداخت اما در عین حال، صدام حسین را به سمت توسعه برنامه مخفی هسته‌ای سوق داد.
حمله سال ۱۹۹۱ به تأسیسات هسته‌ای عراق در جریان جنگ خلیج فارس نیز قابل‌توجه است. در این جنگ که در پی حمله عراق به کویت آغاز شد، ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا حملات هوایی گسترده‌ای را علیه زیرساخت‌های نظامی و صنعتی عراق، از جمله تأسیسات هسته‌ای، انجام داد. این حملات با توجیه جلوگیری از تهدید هسته‌ای عراق صورت گرفت، اقدامی که توسط بسیاری از کشورها، به ویژه برخی کشورهای عربی، به عنوان تجاوز به حاکمیت عراق محکوم شد. شورای امنیت سازمان ملل نیز در قطعنامه ۶۸۷، عراق را به خلع سلاح کامل ملزم کرد.
در سال ۲۰۰۷، اسرائیل راکتور هسته‌ای الکبار در سوریه را هدف قرار داد. این حمله، که با استفاده از اطلاعات به دست آمده از طریق موساد و تصاویر ماهواره‌ای صورت گرفت، با هدف جلوگیری از آنچه اسرائیل تهدید هسته‌ای می‌دانست، انجام شد. ایالات متحده پس از تأیید اطلاعات توسط سیا، از عملیات حمایت کرد، اما خواستار محرمانگی آن شد. در این حمله، ۱۰ جنگنده اف ۱۵ و اف ۱۶ اسرائیلی، با عبور از حریم هوایی ترکیه (با اجازه ضمنی)، راکتور را بمباران کردند. اسرائیل تا سال ۲۰۱۸ مسئولیت این حمله را انکار می‌کرد، اما سرانجام آن را تأیید کرد. این بار، تنها جنبش عدم تعهد این حمله را محکوم کرد و شورای امنیت واکنش خاصی نشان نداد.
برنامه هسته‌ای لیبی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. لیبی پس از انقلاب قذافی، به دنبال دستیابی به فناوری هسته‌ای بود، اما در نهایت در سال ۲۰۰۳، معمر قذافی به طور غیرمنتظره‌ای برنامه هسته‌ای خود را متوقف کرد. این تصمیم تحت تأثیر فشارهای بین‌المللی، تهدیدات آمریکا و ترس از سرنوشت صدام حسین اتخاذ شد. باخروج کامل سلاح‌های هسته‌ای لیبی، این کشور مورد توجه غرب قرار گرفت و مدل لیبی برای خلع سلاح، به عنوان یک نمونه در ادبیات سیاسی جهان مطرح شد. با این حال، این موفقیت طولی نکشید، و لیبی به زودی با بی‌توجهی و تحریم‌های بیشتر غرب مواجه شد.
در کنار نمونه‌های نظامی، موارد بسیاری از خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای در طول نیم قرن گذشته وجود دارد. حمله متفقین به کارخانه Norsk Hydro در نروژ در جنگ جهانی دوم، مثالی بارز از این خرابکاری‌هاست. این کارخانه که تولیدکننده آب سنگین برای برنامه اتمی آلمان بود، هدف دو عملیات مهم قرار گرفت: یک عملیات هوایی ناموفق در سال ۱۹۴۲ و یک عملیات موفقیت‌آمیز چتربازی در سال ۱۹۴۳ که تولید آب سنگین را ماه‌ها مختل کرد.
در نهایت، پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی ایران در ممنوعیت حملات به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز، در چارچوب این پیشینه تاریخی و تنش‌های ژئوپلیتیک منطقه‌ای، مورد توجه قرار می‌گیرد. تصویب این قطعنامه می‌تواند گامی مهم در جهت تقویت امنیت بین‌المللی و جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای باشد، اما موفقیت آن تا حد زیادی به حمایت و همکاری کشورهای قدرتمند جهانی بستگی دارد.
منبع: خبر فوری
