به گزارش اخبار جهان به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، انتقال خون به عنوان یک رکن اساسی در درمان‌های نوین پزشکی، نقش حیاتی در نجات جان انسان‌ها ایفا می‌کند. این فرایند که شامل جمع‌آوری، آزمایش، پردازش و تزریق خون سالم است، به طور مستقیم بر کیفیت مراقبت‌های پزشکی در تخصص‌های گوناگون اثر می‌گذارد. با این وجود، این حوزه با چالش‌هایی نظیر افزایش تقاضا برای فرآورده‌های خونی، تضمین ایمنی خون، محدودیت منابع، مسائل مدیریتی و اخلاقی، و تغییرات فناوری روبرو است. از آنجایی که تصمیمات اتخاذ شده در این زمینه می‌توانند پیامدهای گسترده‌ای بر زندگی بیماران داشته باشند، انجام پژوهش‌های دقیق و پاسخگو به نیازهای واقعی ضروری است. تعیین اولویت‌های پژوهشی، به معنای شناسایی موضوعات و پرسش‌هایی که نیازمند بررسی فوری و جدی هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
تجربه نشان داده است که عدم تعیین اولویت‌ها می‌تواند منجر به هدر رفتن سرمایه‌های علمی یا صرف آن‌ها در زمینه‌های غیرمرتبط با نیازهای جامعه شود. این موضوع در انتقال خون، به دلیل محدودیت و حساسیت منابع، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است تحقیقات زیادی روی جنبه‌های پایه‌ای علمی انجام شود، اما مسائل کاربردی و فوری مانند بهبود غربالگری خون، مدیریت اهداکنندگان یا پیشگیری از عوارض تزریق، مورد غفلت واقع شوند. بنابراین، ایجاد یک نظام منظم و به‌روز برای تعیین این اولویت‌ها، می‌تواند به ارتقای کیفیت خدمات انتقال خون و نجات جان‌های بیشتر کمک کند.
غریب کریمی، دانشیار مرکز تحقیقات فرآورده‌های بیولوژیک و سلامت خون وابسته به مؤسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون، به همراه همکاران خود، پژوهشی را با هدف به‌روزرسانی و گسترش اولویت‌های پژوهشی در حوزه انتقال خون ایران انجام داده‌اند. این مطالعه با استفاده از مدل‌های بین‌المللی و با مشارکت گسترده ذینفعان، از جمله سیاست‌گذاران، مدیران مراکز انتقال خون، اعضای هیئت علمی و انجمن‌های علمی، به شناسایی مجموعه‌ای جامع از پرسش‌ها و حوزه‌های ضروری برای تحقیق پرداخته است.
در این پژوهش، گروه‌های مختلف از طریق جلسات بحث گروهی، بارش افکار، رأی‌گیری و امتیازدهی، و همچنین ارتباطات مجازی، مشارکت کردند. هر موضوع پیشنهادی بر اساس ۱۲ معیار، از جمله کفایت اطلاعات موجود، ملاحظات اخلاقی و جنبه‌های قانونی، ارزیابی شد و در نهایت، فهرست نهایی در شورای پژوهش به تصویب رسید.
نتایج این مطالعه نشان داد که ۱۶۱ موضوع تحقیقاتی در قالب ۱۳ حوزه اصلی به عنوان اولویت‌های پژوهشی جدید انتخاب شده‌اند. بیشترین تعداد موضوعات به حوزه‌های «اهدا و اهداکنندگان»، «آزمایش‌های غربالگری و سلامت خون» و «انتقال خون بیمارستانی» اختصاص یافته است که نشان‌دهنده اهمیت بالای این بخش‌ها از دیدگاه شرکت‌کنندگان است. حوزه‌هایی مانند سیستم کیفیت، پلاسما و دارو‌های مشتق از آن و ایمونوهماتولوژی نیز جایگاه قابل توجهی در فهرست به دست آورده‌اند.
یافته‌ها حاکی از آن است که مشارکت فعال ذینفعان مختلف منجر به شناسایی بهتر نیازهای واقعی و انجام دقیق‌تر فرایند اولویت‌گذاری می‌شود. همچنین، مقایسه با نسخه‌های پیشین این فهرست نشان‌دهنده افزایش تعداد موضوعات پیشنهادی و گسترش دامنه حوزه‌ها است.
از نکات قابل توجه این مطالعه، ورود حوزه‌های نوین مانند «فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی» و «اقتصاد انتقال خون» به فهرست اولویت‌ها است که نشان از توجه به نیازهای آینده و استفاده بهینه از منابع دارد. همچنین، توجه به تهدیدات عفونی نوظهور و روش‌های کاهش پاتوژن، به عنوان مسائل حیاتی در امنیت خون، در اولویت‌های جدید جای گرفته است.
این یافته‌ها می‌توانند مسیر تحقیقات آینده را مشخص کرده و از دوباره‌کاری یا صرف هزینه در زمینه‌های کم‌اهمیت جلوگیری کنند. همچنین، ایجاد یک چارچوب شفاف و پاسخگو برای تعیین اولویت‌ها، دید روشنی را برای محققان، سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان نسبت به نیازهای واقعی فراهم می‌کند و می‌تواند الگویی برای سایر بخش‌های نظام سلامت باشد.
نتایج کامل این پژوهش در «فصلنامه پژوهشی خون» که وابسته به مرکز تحقیقات انتقال خون باشگاه خبرنگاران جوان است، منتشر شده است.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
