به گزارش وبسایت اخبار جهان به نقل از تابناک، بررسی فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی نشان می‌دهد که ۱۰۰ شرکت نخست در این فهرست، به سه واردکننده عمده تعلق دارند. این سه گروه با استفاده از نفوذ خود، بازار کالاهای اساسی را در اختیار گرفته و مبالغ کلانی ارز ترجیحی دریافت کرده‌اند. اکنون این پرسش مطرح است که با وجود دریافت این ارز، چرا قیمت کالاها در بازار چندین برابر شده و این منابع مالی چگونه مصرف شده است؟
نام‌هایی مانند مدلل، فضلی (مالک گروه گلرنگ) و پایداری (مالک شرکت میهن) ممکن است برای عموم مردم شناخته‌شده نباشند، اما فعالان اقتصادی آن‌ها را به عنوان چهره‌های اصلی بازار می‌شناسند. این افراد با لابی‌گری توانسته‌اند حجم بی‌سابقه‌ای از ارز دولتی را برای واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه دریافت کنند و نقش مهمی در نوسانات قیمت بازار داشته‌اند.
۱. خانواده مدلل (سلطان نهاده‌های دامی)
خانواده مدلل یکی از بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان ارز دولتی با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان برای واردات کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی است. شرکت‌های زیرمجموعه این خانواده مبالغ هنگفتی ارز دریافت کرده‌اند و در دوره‌هایی، سهم بزرگی از کل ارز تخصیص‌یافته به واردکنندگان را به خود اختصاص داده‌اند. انحصار در واردات نهاده‌ها توسط یک گروه، علاوه بر تهدید امنیت غذایی کشور، بازار تولیدکنندگان داخلی مانند دامداران و مرغداران را نیز آسیب‌پذیر کرده است. این وضعیت باعث شده تا تهیه نهاده برای تولیدکنندگان دشوار شده و قیمت‌ها در کنترل خانواده مدلل قرار گیرد.
اعضای این خانواده، از عبدالعلی گرفته تا جواد، مسعود و محمدرضا، مدیریت شرکت‌هایی مانند «روغن نباتی نازگل»، «سیمان صنعت سامان»، «آب معدنی دالاهو»، «کشت و صنعت شمال» و «کشت و صنعت ماهیدشت» را بر عهده دارند. فعالیت‌های آن‌ها صنایع گوناگونی از جمله تولید روغن نباتی، سیمان، مواد غذایی، کشت و صنعت، تخلیه و بارگیری و حتی کشتی‌رانی را شامل می‌شود. این خانواده به «سلطان نهاده‌های دام و طیور و روغن» شهرت دارد و عملکرد انحصاری آن‌ها سبب شده است که حدود ۴۵ درصد از کل معاملات ذرت در ایران در اختیار شرکت‌های وابسته به این خانواده باشد.
بیشترین ارز دولتی نصیب مدلل‌ها شد
در سال جاری نیز شرکت «کشت و صنعت ماهیدشت کرمانشاه» با دریافت ۵۱۱ میلیون دلار، رکورددار دریافت ارز دولتی است. پس از آن، شرکت «آوا تجارت صبا» با دریافت حدود ۲۹۰ میلیون دلار ارز دولتی برای این خانواده قرار دارد. این در حالی است که شرکت «آوا تجارت صبا» پیش از این به دلیل تخلف ارزی ۳۱.۵ میلیون یورویی خبرساز شده بود، زیرا نتوانسته بود در مهلت قانونی کالا وارد کرده و تعهدات خود را ایفا کند.
سامان مدلل بدهکار بزرگ بانک سرمایه
با توجه به این سوابق، این پرسش مطرح است که وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی چگونه این شرکت‌ها را برای دریافت ارز دولتی واجد صلاحیت دانسته‌اند. علاوه بر این، بدهی‌های بانکی کلان فردی به نام «سامان مدلل»، فرزند مسعود مدلل، به بانک سرمایه (به مبلغ ۵ هزار میلیارد ریال) نیز پیش‌تر رسانه‌ای شده بود. این موارد، شائبه استفاده از رانت برای دریافت سهم عمده ارز دولتی را تقویت می‌کند.
۲. محمد کریم فضلی (گروه گلرنگ)
گروه صنعتی گلرنگ توسط محمد کریم فضلی در سال ۱۳۵۱ با تأسیس شرکت پاکشو آغاز به کار کرد. این گروه که فعالیت خود را با تولید محصولات شوینده و بهداشتی شروع کرده بود، بعدها وارد حوزه تولید روغن‌های خوراکی (با نام‌های تجاری اویلا و فامیلا) و تأسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای «افق کوروش» شد.
شرکت «صنعت غذایی کورش»، از زیرمجموعه‌های گلرنگ، در فهرست ده شرکت برتر واردکننده کالاهای اساسی قرار دارد. این شرکت در سال‌های گذشته به دلیل «تخلفات تعهدات ارزی» در فهرست بانک مرکزی قرار گرفته بود. هرچند این شرکت تخلف را رد کرد، اما قرار گرفتن نام آن در لیست دریافت‌کنندگان ارز با «عدم رفع تعهد ارزی»، نشان می‌دهد فرآیند واردات و عرضه کالا طبق قوانین انجام نشده است. این عدم شفافیت، زمینه را برای سوءاستفاده از ارز دولتی فراهم کرده و به التهاب در بازار کالاهای اساسی مانند روغن و نهاده‌ها دامن زده است.
۳. ایوب پایداری (بستنی میهن)
سومین نام در صدر فهرست دریافت‌کنندگان ارز، ایوب پایداری است. بسیاری او را با «بستنی میهن» می‌شناسند، اما فعالان اقتصادی او را به عنوان چهره‌ای فعال در حوزه‌های مختلف از جمله واردات خودروهای چینی (برند GAC)، کشت و صنعت، نهاده‌های دامی و لبنیات می‌شناسند. برخی از شرکت‌های وابسته به پایداری، مانند «کشت و صنعت سبز غزال میهن»، نام «میهن» را یدک می‌کشند، در حالی که برخی دیگر با نام‌های کمتر شناخته‌شده‌ای مانند «پاندا»، «طبیعت سبز» یا «دیلی مارکت» فعالیت می‌کنند.
شرکت «طبیعت سبز میهن»، از زیرمجموعه‌های گروه میهن، در میان ده شرکت برتر دریافت‌کننده ارز دولتی برای واردات کالاهای اساسی است. این شرکت ۱۲۷ میلیون دلار ارز دولتی دریافت کرده است. با این حال، مشخص نیست برنج وارداتی با چه قیمتی در بازار عرضه شده که قیمت آن تنها در چند ماه سه برابر شد. همچنین این شائبه وجود دارد که با عرضه محدود کالا به بازار، تقاضا را برای کسب سود بیشتر افزایش داده است.
منبع: تابناک
