به گزارش اخبار جهان به نقل از خبرگزاری مهر، آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی در پیامی تصویری به مناسبت آغاز سال تحصیلی جامعه الزهرا (س) و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، بر اهمیت بازشناسی جریان تعلیم و تربیت در اسلام از منظر پیامبر اکرم (ص) تأکید کردند. ایشان با اشاره به همزمانی آغاز سال تحصیلی با میلاد پیامبر (ص)، قرآن کریم را مهم‌ترین معجزه‌ی پیامبر دانستند که محور تعلیم و تعلم در اسلام است. آیت‌الله جوادی آملی با تأکید بر اینکه قرآن، علم را مایه حیات می‌داند، حیات انسانی را فراتر از حیات گیاهی و حیوانی، و متصف به حیات فرشتگی توصیف کردند. به گفته‌ی ایشان، حوزه‌ها و دانشگاه‌ها، به عنوان مراکز فرهنگی، مظهر این حیات فرشتگی هستند و در قلمرو ملکوت و ماوراء طبیعت فعالیت می‌کنند، نه در محدوده‌ی مُلک و طبیعت.
این مرجع تقلید، سه عنصر محوری علم را – حقیقت علم، حقیقت معلوم، و حقیقت عالم – مورد بررسی قرار دادند. ایشان با استناد به فرموده‌ی علی بن ابی طالب (ع): «کُلُّ وِعَاءٍ یَضِیقُ بِمَا جُعِلَ فِیهِ إِلَّا وِعَاءَ الْعِلْمِ فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِه»، بر ماهیت ماوراء طبیعی و ملکوتی علم تأکید کردند. به گفته‌ی آیت‌الله جوادی آملی، برخلاف اشیاء مادی که ظرف خود را پر می‌کنند، علم ظرف خود را توسعه می‌دهد. افزایش ظرفیت ذهن انسان در یادگیری مطالب جدید، مصداقی بر این مدعا است. این نکته، نشانگر دو حقیقت عمیق است: روح انسان مجرد و ماوراء طبیعی است و علم نیز چنین است. بنابراین، حوزه‌ها و دانشگاه‌ها باید در اندیشه‌ی ماوراء طبیعی باشند. ایشان همچنین بر رفیق‌پذیری علم و روح تأکید کردند و آن را بر خلاف رقابت‌جویی دانستند.
بخش دوم سخنان آیت‌الله جوادی آملی به «المعلوم ما هو» اختصاص داشت. ایشان با اشاره به آیات قرآن، بیان کردند که هیچ چیزی در نظام هستی وجود ندارد که بشر از فهم آن محروم یا منع شده باشد. بنابراین، کل موجودات آسمانی و زمینی، قلمرو معلوم هستند. ایشان همچنین به این نکته اشاره کردند که نه تنها فهم این موجودات برای بشر ممکن است، بلکه جهان هستی در راهنمایی و یاری بشر برای فهم آن، وظیفه دارد. خداوند جهان را نه فقط برای یادگیری بشر آفریده، بلکه آن را برای بشر مسخر کرده‌است. این مسخر کردن تنها به معنای در دسترس بودن نیست، بلکه به معنای همراهی و تسخیر کامل برای فهم بشر است.
بخش پایانی سخنان ایشان به «العالم من هو» اختصاص یافت. آیت‌الله جوادی آملی عالم را کسی دانستند که راه معلم و مؤلف را بپیماید و وارث علم آنان باشد، نه صرفاً شاگرد. ایشان با استفاده از تمثیل وراثت، تفاوت علم کسبی و علم الوراثه را تشریح کردند. در علم کسبی، انسان با تلاش و کوشش به علم می‌رسد، اما در علم الوراثه، متعلم جایگاه معلم را می‌گیرد. ایشان تأکید کردند که عبارت «ان الْعُلَمَاءَ وَرَثَةُ الْأَنْبِیَاء» به این معناست که علما باید جایگاه انبیا را به عهده بگیرند و راه آنان را ادامه دهند، نه اینکه فقط از آنان تقلید کنند. این امر نیازمند آن است که معلوم در تمام ابعادش – ذات، مبدأ فاعلی و غایت – در نظر گرفته شود. متأسفانه، علم کنونی اغلب مثله شده و از ابعاد الهی خود غافل مانده است. ایشان در پایان با اشاره به فرموده امام حسن عسکری (ع) در مورد سفر و پرواز روحانی و اهمیت نماز شب در این مسیر، سخنان خود را به پایان رساندند.
منبع: خبرگزاری مهر
