خبرگزاری اخبار جهان منتشر کرده: آیا رژیم صهیونیستی در برابر پایداری حماس عقب‌نشینی کرده است؟
در گزارشی که به زبان عبری منتشر شد و از سوی منابع آگاه بازتاب یافته، ادعا می‌شود که اظهارات اخیر بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر تمایل به رسیدن به توافقی جامع و کامل با فلسطین در برابر پایداری حماس با واقعیت‌های میدانی همخوانی ندارد. براساس این روایت، تل‌آویو ظاهراً با طرحی تحت نام ویتکاف موافقت کرده است که به افتادن به دامِ آتش‌بس مرحله‌ای با آزادی تدریجی اسرا اشاره دارد؛ طرحی که مجدداً در دستور کار مذاکرات قرار گرفته است. این تحلیل با تأکید بر اینکه طرح ویتکاف به‌عنوان یک توافق گام‌به‌گام نبوده و نیست، بلکه در برداشت اصلی، به معنای توافقی کامل و جامع است که در چند مرحله اجرایی می‌شود، مطرح می‌شود.
به روایت این گزارش، طرح پیشنهادی ویتکاف قصد دارد در نخستین گام، بخشی از اسرا را آزاد کند تا پس از اعلام آتش‌بس ۶۰ روزه، سایر مراحل آزادی اسرا پیگیری شود. در این چارچوب، گزارش می‌دهد که نخستین گام، آزادی حدود نیمی از اسرا است: ده اسیر زنده و هشت اسیر که جان باخته‌اند در ازای توقف یا کاهش مدت‌دار آتش‌بس آزاد خواهند شد. هدف از این ترتیبات، فراهم‌کردن زمینه‌ای برای ادامه مذاکرات درباره آزادی باقی‌مانده اسرا و همچنین بحث‌های مربوط به پایان طولانی‌مدت جنگ است. با این حال، در متن این گزارش تأکید می‌شود که هیچ تعهدی از سوی اسرائیل برای توقف دائمی آتش‌بس وجود ندارد و مذاکرات بر سر آینده آتش‌بس و قالب‌های احتمالی آن همچنان ادامه پیدا می‌کند.
سخنِ یک مقام ارشد اسرائیلی در گفتگو با رسانه‌های عبری‌زبان در همان روایت مطرح می‌شود که طرح ویتکاف را نمی‌توان تنها به‌عنوان یک توافق مرحله‌ای تعریف کرد؛ از دید او این طرح هرگز به‌عنوان توافقی کوتاه‌مدت و محدود تلقی نشده و به‌عنوان مجموعه‌ای جامع و چندمرحله‌ای در نظر گرفته می‌شود که هدفش پایان‌دادن به معضل اسرا در گام‌های اولیه است، بدون چشم‌پوشی از باقی‌مانده اسرا و با حفظ مسیر مذاکرات برای رسیدن به آتش‌بسی بلندمدت.
برخوردِ فلسطینیان نیز در این تحلیل به‌نوعی منعکس شده است. هرچند گزارش به‌طور دقیق از واکنش نیروهای مقاومت یا طرف فلسطینی سخن نمی‌گوید، اما آشکار است که تلاش‌ها برای رسیدن به تفاهمی در زمینه آتش‌بس بلندمدت همچنان در جریان است و هرگونه توافق باید به توازنی بین تمایل‌های طرفین برسد. در این فضا، کارشناسان بین‌الملل و تحلیلگران امنیتی، از دغدغه‌های اصلی منطقه غرب آسیا و به‌ویژه امنیت در نوار غزه و پاسخ‌های طرف‌های مقابل سخن می‌گویند و بر این باورند که هر نوع تفاهمی در میدان عمل پیامدهای گسترده‌ای در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت.
این روایت، اگرچه بر شواهدی از مذاکرات جاری تکیه دارد، بازتابی از فضای پیچیده مذاکرات صلح و آتش‌بس در آسیای غربی است. در شرایطی که تنش‌ها در منطقه بالا گرفته و ناآرامی‌های سیاسی در کشورهای مختلف این جغرافیا همچنان باقی است، هر گونه طرحی که بتواند گام‌هایی ملموس به‌سوی کاهش درگیری‌ها بردارد، از نگاه طرف‌های مختلف می‌تواند فرصت‌ساز باشد. در عین حال، با توجه به دو راهبرد هم‌زمانِ ادامه مذاکرات و اعمال هرگونه آتش‌بس محدود، مخاطبان بین‌الملل و ناظران منطقه‌ای به‌دقت پیگیری می‌کنند تا ببینند آیا این رویکرد می‌تواند به راهکاری پایدار تبدیل شود یا تنها مرحله‌ای موقت در مسیر طولانی پایان جنگ خواهد بود.
در این زمینه، نکته کلیدی این است که طرف اسرائیلی با بیان‌های مختلف، همچنان بر محورِ رسیدن به توافقی جامع و بلندمدت تأکید دارد، اما گزارش عبری زبان حاضر نشان می‌دهد که انگیزه‌ها و طرح‌های کنونی می‌تواند به صورت مرحله‌ای و با آزادی تدریجی اسرا پیش برود. این نکته نشان می‌دهد که با وجود اختلافِ تفسیرها درباره معنای دقیق «توافق مرحله‌ای» یا «توافق جامع»، بررسی و تبادل نظر درباره نحوه اجرایی‌شدن چنین طرحی همچنان ادامه دارد و نقطه‌عطف اصلی، چگونگی توازن میان ضرورت‌های انسانی و مصالحه‌های امنیتی است.
با توجه به ابعاد گسترده این موضوع، تحلیلگران بین‌الملل بر این باورند که هر گام در این مسیر، به‌شدت به حمایت‌های منطقه‌ای و بازیگران فرامنطقه‌ای بستگی خواهد داشت. در صورتی که مذاکرات به جدیت دنبال شود و اراده سیاسی دو طرف حفظ شود، ممکن است پیروزی‌هایی محدود و قابل‌ارزیابی حاصل شود که بتواند با مرور زمان به آتش‌بس پایدارتر و کاهش‌ِ فشارهای انسانی منجر شود. در غیر این صورت، احتمال بازگشت به چرخه‌ای از درگیری و تندشدن وضعیت انسانی و امنیتی در منطقه تقویت می‌شود.
در نهایت، با وجود تفاوت‌های برداشت و تفسیرهای گوناگون از طرح ویتکاف و سایر گزینه‌های آتش‌بس، به وضوح روشن است که گفت‌وگوهای بین‌المللی درباره میانجیگری، امنیت و حقوق بشر همچنان به‌سرعت در حال رفت‌وآمد است. مهم‌ترین ارزیابی این است که آیا مذاکرات آینده می‌تواند به چارچوبی برسد که هم نیازهای انسانی اسرا را پاسخ دهد و هم از منظر امنیتی، امکان پایداری طولانی‌مدت برای منطقه ایجاد کند یا نه. ادامه‌دادن این گفت‌وگوها برای آسیای غربی و به‌طور خاص برای وضعیت بحرانی فلسطین و اسرائیل، به‌عنوان شاخصی از تعهد جامعه جهانی به راه‌حل‌های صلح‌آمیز و پایدار تلقی می‌شود.
